รองอำมาตย เอก นายหม โท หลวงว โรจน ร ฐก จ เด มช อ เปร อง เป นเจ าเม องห วเม องช นจ ตวา เป นผ ม บทบาทในการทำน บำร งศาสนาพ

รองอำมาตย์เอก นายหมู่โท หลวงวิโรจน์รัฐกิจ เดิมชื่อ เปรื่อง เป็นเจ้าเมืองหัวเมืองชั้นจัตวา เป็นผู้มีบทบาทในการทำนุบำรุงศาสนาพุทธล้านนากับครูบาศรีวิชัยและพระครูพุทธิวงศ์ธาดา

รองอำมาตย์เอก นายหมู่โท หลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง โรจนกุล) ต.ม., ป.ป.ร.3

เจ้าเมืองอ่างทอง
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2474–2478
เจ้าเมืองแพร่
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2479–2481
เจ้าเมืองนครนายก
ดำรงตำแหน่ง 6 สิงหาคม 2481 – 1 พฤษภาคม 2482

ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ไม่ปรากฏ
เสียชีวิต	ไมปรากฏ
อาชีพ	ข้าราชการ, ขุนนาง
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
สังกัด	กองทัพบกสยาม
ประจำการ	พ.ศ. 2467 –2482
ยศ	รองอำมาตย์เอก
หน่วย	กระทรวงกลาโหม

ประวัติ

เดิมหลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) อาศัยอยู่ที่บางกอก ก่อนที่จะได้ศึกษาต่อนั้นหลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) ได้เข้าถวายรับราชการทหารบก กระทรวงกลาโหมตั้งแต่สมัยเจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม ณ นคร) เป็นเสนาบดีกระทรวง จนกระทั่งได้รับพระราชทานนายทหารชั้นสัญญาบัตรในสมัยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต เสนาบดีกระทรวงกลาโหม ได้เข้าศึกษาต่อที่คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รุ่นก่อนแพแตก พ.ศ. 2443 – พ.ศ. 2474 หลังจากสำเร็จการศึกษาแล้วจึงได้เริ่มรับราชการด้านการปกครองตำแหน่งเลขานุการมณฑล ประจำมณฑลนครไชยศรี ซึ่งในขณะนั้นได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ว่า ขุนวิโรจน์รัฐกิจ

ด้านราชการ

เมื่อ พ.ศ. 2467 ขุนวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ เป็นหลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) ตำแหน่งนายอำเภอปากบ่อง จังหวัดลำพูน สังกัดกระทรวงมหาดไทย ถือศักดินา 800

เมื่อ พ.ศ. 2469 หลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) มีส่วนร่วมในการเข้าเฝ้ารับเสด็จพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เนื่องในวโรกาสเสด็จพระราชดำเนินเลียบมณฑลพายัพ ณ จังหวัดลำพูน โดยได้รับมอบหมายจากปลัดมณฑลประจำจังหวัดให้จัดที่ประทับส่วนพระองค์ ในจดหมายเหตุฯ ปรากฏความว่า

รองอำมาตย์โท หลวงวิโรจน์รัฐกิจ นายอำเภอปากบ่อง... ...มีหน้าที่ตกแต่งศาลากลางจังหวัดซึ่งจัดเป็นที่ประทับกับทำถนนในเวียง นอกเวียง และการปลูกสร้างที่พักชั่วคราว

เมื่อ พ.ศ. 2472 หลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) เริ่มรับราชการครั้งแรกดำรงตำแหน่งนายอำเภอปากบ่อง (ปัจจุบันมีฐานะเป็นอำเภอป่าซาง) จ. ลำพูน ขณะรับราชการจึงได้ร่วมกับพระครูพุทธิวงศ์ธาดา วัดฉางข้าวน้อยเหนือ เจ้าคณะอำเภอปากบ่อง และครูบาศรีวิชัย นักบุญจากล้านนา โดยเป็นประธานฝ่ายฆราวาสร่วมก่อสร้างพระวิหารจัตุรมุข วัดพระพุทธบาทตากผ้าจนสำเร็จ

วิหารจัตุรมุข วัดพระพุทธบาทตากผ้า ซึ่งหลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง โรจนกุล) เป็นประธานฝ่ายฆราวาสร่วมก่อสร้าง

เมื่อ พ.ศ. 2473 หลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) รับราชการตำแหน่งนายตำบลครบวาระ 1 ปี จึงได้เลื่อนตำแหน่งเป็นนายอำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ในปีถัดมาจึงได้เลื่อนตำแหน่งเป็นนายอำเภอเมืองเชียงใหม่ และได้โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เป็นเจ้าเมืองอ่างทอง หัวเมืองชั้นจัตวา ถือศักดินา 1500 และโปรดเกล้าฯ เลื่อนยศทหารเป็น รองอำมายต์เอกและศักดินายศทหารอีก 1000

เมื่อ พ.ศ. 2474 หลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) เป็นเจ้าเมืองอ่างทอง จนครบวาระ 4 ปี

เมื่อ พ.ศ. 2479 ได้เป็นเจ้าเมืองแพร่ วาระ 2 ปี นายเกษม วัฒนธรรม ผู้ว่าราชการจังหวัดแพร่ สร้างห้องพระภายในศาลากลางจังหวัดแพร่ และยังได้สร้างทำเนียบผู้ว่าราชการจังหวัดแพร่ที่ห้องเทพวงศ์ ซึ่งหลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) ปรากฏลำดับที่ 13 บนทำเนียบดังกล่าว

เมื่อ พ.ศ. 2481 รับราชการเป็นเจ้าเมืองนนทบุรี เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 2481 รับราชการเป็นเจ้าเมืองนครนายก จนครบวาระถึงวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2482

หลวงวิโรจน์รัฐกิจ (เปรื่อง) เกษียณอายุราชการเมื่อ พ.ศ. 2485

ยศและบรรดาศักดิ์

รองอำมาตย์ตรี เปรื่อง โรจนกุล
รองอำมาตย์ตรี พลเสือป่า ขุนวิโรจน์รัฐกิจ ศักดินา 800
รองอำมาตย์ตรี นายหมู่โท ขุนวิโรจน์รัฐกิจ
รองอำมาตย์ตรี นายหมู่โท หลวงวิโรจน์รัฐกิจ
รองอำมาตย์โท นายหมู่โท หลวงวิโรจน์รัฐกิจ
รองอำมาตย์เอก นายหมู่โท หลวงวิโรจน์รัฐกิจ ศักดินา 2500

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พ.ศ. 2479 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)
พ.ศ. 2474 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์มงกุฎไทย (จ.ม.)
พ.ศ. 2469 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)

อ้างอิง

เชิงอรรถ

องค์การบริหารส่วนจังหวัดแพร่. ประวัติศาสตร์เมืองแพร่: ฉบับ พ.ศ. ๒๕๕๐. แพร่ : เมืองแพร่การพิมพ์, 2550. 443 หน้า. 340.
กองวรรณคดีและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ประวัติวัดพระพุทธบาทตากผ้า จังหวัดลําพูน. กรุงเทพฯ : ป.สัมพันธฺพาณิชย์, 2532. 112 หน้า. หน้า 17.
อุดม เชยกีวงศ์. อนุสาวรีย์ วัด สะพาน คลอง ถนน ประเพณี ความเชื่อ. กรุงเทพฯ : ภูมิปัญญา, 2549. 520 หน้า. หน้า 277.
กุลชาต ดิศกุล, หม่อมหลวง. (2554, กรกฎาคม). "การปฏิรูปการบริหารราชการแผ่นดินและปฏิรูปกระทรวงมหาดไทย", สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดํารงราชานุภาพ กับการปฏิรูปการปกครองในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. (วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต). ชลบุรี : มหาวิทยาลัยบูรพา. หน้า 91.
พระราชทานยศ. (๒๔๕๙, ๒๐ มิถุนายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ ๓๓. หน้า ๘๑๓.
ราชกิจจานุเบกษา. พระราชทานบรรดาศักดิ์. เล่ม 41, 1 มกราคม 2467, หน้า 3,375.
กรมศิลปากร (รวบรวม). จดหมายเหตุพระบาทสมเด็จฯ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินประพาสจังหวัดลำพูน พุทธศักราช ๒๔๖๙. (พิมพ์ครั้งที่ 4). พระนคร: โรงพิมพ์รุ่งเรืองธรรม, 2507. 52 หน้า. หน้า 17. พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพเจ้าหญิงลำเจียก ณ ลำพูน ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม วันที่ ๙ กรกฎาคม ๒๕๐๗.
การประเมินสถานการณ์พัฒนาตำบล ตำบลมะกอก สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอป่าซาง
วัดพระพุทธบาทตากผ้า. หนังสืออนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระสุพรหมยานเถร (ครูบาพรหมา พฺรหฺมจกฺโก) ณ เมรุชั่วคราว วัดพระพุทธบาทตากผ้า ต.มะกอก อ.ป่าซาง จ.ลําพูน วันเสาร์ที่ ๓๐ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๑. [ม.ป.ท., ม.ป.พ.], 2531. 159 หน้า.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-05-26. สืบค้นเมื่อ 2022-05-26.
แพร่ สร้างห้องพระ ภายในศาลากลางจังหวัด. (2555, 2 ตุลาคม), ข่าวสดรายวัน, 22(7978), 31.
ชเนรินทร์ สมินทรปัญญา. (2555). ผู้ว่าแพร่ระดมพระพุทธรูปสำคัญทั้งจังหวัดเข้าประดิษฐานที่ศาลากลางเพื่อสร้างห้องพระประจำจังหวัด. สำนักประชาสัมพันธ์เขต 3 เชียงใหม่.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2013-07-26.
พระราชทานยศนายเสือป่า 2023-06-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. (๒๔๖๗, ๑๔ ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม ๔๑. หน้า ๒,๙๗๒.
พระราชทานบรรดาศักดิ์. (๒๔๖๗, ๑ มกราคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ ๔๑ หน้า ๓,๓๗๕.
กรมศิลปากร. (2507). จดหมายเหตุพระบาทสมเด็จฯ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินประพาสจังหวัดลำพูน พุทธศักราช ๒๔๖๙. พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ เจ้าหญิงลำเจียก ณ ณ ลำพูน ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม วันที่ ๙ กรกฎาคม ๒๕๐๗. (พิมพ์ครั้งที่ ๔). พระนคร: โรงพิมพ์รุ่งเรืองธรรม. 52 หน้า. หน้า 17.
กมล มโนชญากร, (รวบรวม). จดหมายเหตุ เสด็จพระราชดำเนินเลียบมณฑลฝ่ายเหนือ พระพุทธศักราช 2469. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้พิมพ์พระราชทานในวันขึ้นปีใหม่ พ.ศ. ๒๔๗๔. พระนคร : โสภณพิพรรฒธนากร, 2474. 225 หน้า. หน้า 199.
แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์. (๒๔๘๐, ๑๒ พฤศจิกายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ ๕๔ หน้า ๑,๖๘๕.
ส่งเครื่องราชอิศริยาภรณ์ไปพระราชทาน. (๒๔๗๔, ๖ ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ ๔๘. หน้า ๓,๔๘๓.

บรรณานุกรม

สุรัติ วังใน. ประตูเวียงกำแพงเมืองแพร่. 24 เมษายน, 2555.
ทำเนียบนามเจ้าเมืองอ่างทองและผู้ว่าราชการจังหวัดอ่างทอง
ทำเนียบนามเจ้าเมืองอ่างทองและผู้ว่าราชการจังหวัดนนทบุรี
กฤตภาส โรจนกุล. โรจนกุล ชีวประวัติและเชื้อสายสัมพันธ์. กรุงเทพฯ : [ม.ป.ท.], 2554.
พระครูบุญญาภินันท์ (บุญชู จันทสิริ). ประวัติครูบาศรีวิชัย นักบุญแห่งลานนาไทย (ฉบับสมบูรณ์). 21 พฤษภาคม, 2520.

[1] องค์การบริหารส่วนจังหวัดแพร่. ประวัติศาสตร์เมืองแพร่: ฉบับ พ.ศ. ๒๕๕๐. แพร่ : เมืองแพร่การพิมพ์, 2550. 443 หน้า. 340.

[2] กองวรรณคดีและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ประวัติวัดพระพุทธบาทตากผ้า จังหวัดลําพูน. กรุงเทพฯ : ป.สัมพันธฺพาณิชย์, 2532. 112 หน้า. หน้า 17.

[3] อุดม เชยกีวงศ์. อนุสาวรีย์ วัด สะพาน คลอง ถนน ประเพณี ความเชื่อ. กรุงเทพฯ : ภูมิปัญญา, 2549. 520 หน้า. หน้า 277.

[4] กุลชาต ดิศกุล, หม่อมหลวง. (2554, กรกฎาคม). "การปฏิรูปการบริหารราชการแผ่นดินและปฏิรูปกระทรวงมหาดไทย", สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดํารงราชานุภาพ กับการปฏิรูปการปกครองในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. (วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต). ชลบุรี : มหาวิทยาลัยบูรพา. หน้า 91.

[ratchakitcha_2459_vol33p813-5] พระราชทานยศ. (๒๔๕๙, ๒๐ มิถุนายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ ๓๓. หน้า ๘๑๓.

[6] ราชกิจจานุเบกษา. พระราชทานบรรดาศักดิ์. เล่ม 41, 1 มกราคม 2467, หน้า 3,375.

[7] กรมศิลปากร (รวบรวม). จดหมายเหตุพระบาทสมเด็จฯ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินประพาสจังหวัดลำพูน พุทธศักราช ๒๔๖๙. (พิมพ์ครั้งที่ 4). พระนคร: โรงพิมพ์รุ่งเรืองธรรม, 2507. 52 หน้า. หน้า 17. พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพเจ้าหญิงลำเจียก ณ ลำพูน ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม วันที่ ๙ กรกฎาคม ๒๕๐๗.

[8] การประเมินสถานการณ์พัฒนาตำบล ตำบลมะกอก สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอป่าซาง

[9] วัดพระพุทธบาทตากผ้า. หนังสืออนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระสุพรหมยานเถร (ครูบาพรหมา พฺรหฺมจกฺโก) ณ เมรุชั่วคราว วัดพระพุทธบาทตากผ้า ต.มะกอก อ.ป่าซาง จ.ลําพูน วันเสาร์ที่ ๓๐ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๑. [ม.ป.ท., ม.ป.พ.], 2531. 159 หน้า.

[10] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-05-26. สืบค้นเมื่อ 2022-05-26.

[11] แพร่ สร้างห้องพระ ภายในศาลากลางจังหวัด. (2555, 2 ตุลาคม), ข่าวสดรายวัน, 22(7978), 31.

[12] ชเนรินทร์ สมินทรปัญญา. (2555). ผู้ว่าแพร่ระดมพระพุทธรูปสำคัญทั้งจังหวัดเข้าประดิษฐานที่ศาลากลางเพื่อสร้างห้องพระประจำจังหวัด. สำนักประชาสัมพันธ์เขต 3 เชียงใหม่.

[13] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2013-07-26.

[14] พระราชทานยศนายเสือป่า 2023-06-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. (๒๔๖๗, ๑๔ ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม ๔๑. หน้า ๒,๙๗๒.

[15] พระราชทานบรรดาศักดิ์. (๒๔๖๗, ๑ มกราคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ ๔๑ หน้า ๓,๓๗๕.

[16] กรมศิลปากร. (2507). จดหมายเหตุพระบาทสมเด็จฯ พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินประพาสจังหวัดลำพูน พุทธศักราช ๒๔๖๙. พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ เจ้าหญิงลำเจียก ณ ณ ลำพูน ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม วันที่ ๙ กรกฎาคม ๒๕๐๗. (พิมพ์ครั้งที่ ๔). พระนคร: โรงพิมพ์รุ่งเรืองธรรม. 52 หน้า. หน้า 17.

[archives_ramavii_northern_tour_2474-17] กมล มโนชญากร, (รวบรวม). จดหมายเหตุ เสด็จพระราชดำเนินเลียบมณฑลฝ่ายเหนือ พระพุทธศักราช 2469. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้พิมพ์พระราชทานในวันขึ้นปีใหม่ พ.ศ. ๒๔๗๔. พระนคร : โสภณพิพรรฒธนากร, 2474. 225 หน้า. หน้า 199.

[18] แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์. (๒๔๘๐, ๑๒ พฤศจิกายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ ๕๔ หน้า ๑,๖๘๕.

[19] ส่งเครื่องราชอิศริยาภรณ์ไปพระราชทาน. (๒๔๗๔, ๖ ธันวาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ ๔๘. หน้า ๓,๔๘๓.