บทความน ไม ม การอ างอ งจากแหล งท มาใดกร ณาช วยปร บปร งบทความน โดยเพ มการอ างอ งแหล งท มาท น าเช อถ อ เน อความท ไม ม แหล

หญ้าหวาน

ดอกหญ้าหวาน
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	Eukaryota
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Asterids
อันดับ:	Asterales
วงศ์:	Asteraceae
เผ่า:
สกุล:	Stevia
สปีชีส์:	S. rebaudiana
ชื่อทวินาม
*Stevia rebaudiana* ()

หญ้าหวาน หรือ สเตเวีย (ชื่อวิทยาศาสตร์ : Stevia rebaudiana Bertoni; (วงศ์) : Asteraceae) มีชื่อทั่วไปว่า Candy Leaf, Sugar Leaf, Sweet Herb of Paraguay, Sweet Honey Leaf, Stevia, 甜菊, 甜叶菊 เป็นพืชพื้นเมืองทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศปารากวัยในทวีปอเมริกาใต้ ความพิเศษของหญ้าหวาน คือ ส่วนของใบให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลถึง 10-15 เท่า แต่ความหวานนี้ไม่ก่อให้เกิดพลังงานแต่อย่างไร (0 แคลอรี/กรัม) นอกจากนี้ยังมีสารสกัดที่เกิดจากหญ้าหวานชื่อว่า (stevioside) เป็นสารที่ให้ความหวานมากกว่า 200-300 เท่าของน้ำตาล ด้วยความพิเศษของหญ้าหวานนี้ หญ้าหวานจึงเป็นพืชที่ได้รับความสนใจทั้งทางด้านอุตสาหกรรม การแพทย์ ยาสมุนไพร เครื่องดื่ม เป็นต้น

ประวัติและการนำมาใช้ประโยชน์

มนุษย์รู้จักนำสารสกัดที่มีรสหวานจากหญ้าหวานมาบริโภคหลายศตวรรษแล้วโดยชาวพื้นเมืองในประเทศปารากวัย โดยนำหญ้าหวานมาผสมกับเครื่องดื่ม เช่น ชา นอกจากนี้ชาวญี่ปุ่นยังนำสารให้ความหวานมาผสมกับผลิตภัณฑ์อาหาร เช่น ซีอิ๊ว เต้าเจี้ยว เนื้อปลาบด เป็นต้น

หญ้าหวานเริ่มเข้าสู่ประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2550 และปลูกกันมากในภาคเหนือ โดยเฉพาะที่จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน และเชียงราย สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาให้มีการใช้สารสตีวิโอไซด์เพื่อการบริโภค หญ้าหวานจึงจัดอยู่ในพืชสมุนไพรอีกชนิดหนึ่ง

ประเทศที่ผลิตและส่งออก

ในปี พ.ศ.2566 ประเทศที่มีการส่งออกสูงสุด คือ ประเทศเนเธอร์แลนด์ โดยมีมูลค่าการส่งออกสูงถึง 214.4 ล้านดอลล่าร์สหรัฐ รองลงมาเป็นประเทศสหรัฐอเมริกา และประเทศเยอรมนี

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

หญ้าหวานเป็นพืชล้มลุก สูงไม่เกิน 1 ม. ลำต้นกลมและแข็ง
ใบเดี่ยว รูปหอก ขอบใบหยักคล้ายฟันเลื่อย
ใบให้สารที่มีรสหวาน
มีช่อดอกสีขาว

สรรพคุณของหญ้าหวาน

มีสารให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลทรายถึง 200-300 เท่าแต่ไม่ทำให้น้ำตาลในเลือดสูง
ใช้ในการรักษาผู้ป่วยโรคเบาหวาน และผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนัก
ช่วยบำรุงตับอ่อน
ช่วยเพิ่มกำลัง
สมานแผลทั้งภายในและภายนอก
ช่วยให้เลือดไปเลี้ยงสมอง
เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ
ช่วยลดการอักเสบ

ข้อมูลทางเคมี

มีสูตรโมเลกุลคือ ${\ce {C38H60O18}}$ มีสารสำคัญหลัก 3 ชนิด ได้แก่ Steviol glycosides มีปริมาณมากสุดในใบของหญ้าหวาน ให้รสชาติขม คล้ายชะเอมเทศ, Rebaudiana A มีปริมาณรองลงมา ให้รสชาติที่ขมน้อยกว่า ทิ้งรสชาติคล้ายชะเอมเทศเล็กน้อย, Rebaudiana M มีปริมาณน้อยที่สุดในใบ มีความใกล้เคียงกับน้ำตาลมากที่สุด

วิธีการเก็บเกี่ยวและวิธีการสกัด

หญ้าหวาน สามารถเก็บเกี่ยวทั้งลักษณะที่เป็นใบ หรือทั้งลำต้น ทำให้แห้งด้วยการคว่ำส่วนลำต้นแขวนตากไว้ในห้องให้แห้ง โดยสามารถนำใบแห้งที่เก็บเกี่ยวได้มาสกัด นำใบแห้งแช่ในน้ำ หลังจากนั้นกรองของเหลวที่ได้ นำไปสกัดให้บริสุทธิ์ด้วยน้ำหรือแอลกอฮอล์

สภาพแวดล้อม

ในประเทศไทย ภาคเหนือ เช่น เชียงใหม่ ลำพูน พะเยา เป็นพื้นที่ที่เหมาะสม เนื่องจากหญ้าหวานชอบอากาศค่อนข้างเย็น อุณหภูมิประมาณ 20-26 องศาเซลเซียส และขึ้นได้ดีเมื่อปลูกในพื้นที่ที่สูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 600-700 เมตร

การปลูกและการดูแล

ดิน ดินที่เหมาะสมสำหรับปลูกหญ้าหวาน คือ ดินร่วน หรือดินร่วนปนทราย ระบายน้ำได้ดี ต้องทำแปลงยกร่อง

ใช้เมล็ดปลูก จะเก็บเมล็ดในช่วงเดือนพฤศจิกายน วิธีเก็บใช้ถุงพลาสติกครอบดอก เขย่าให้เมล็ดร่วงลงในถุง นำเมล็ดมาเพาะในเดือนมีนาคม-เมษายน จะมีอัตราการงอกดี

กิ่งชำปลูก เป็นวิธีที่นิยมตัดกิ่งปักชำ เนื่องจากสะดวกและรวดเร็วกว่า เลือกตัดกิ่งที่สมบูรณ์และแข็งแรง ตัดเกือบถึงโคนต้น ให้เหลือใบอยู่ 2 คู่ แล้วตัดกิ่งที่จะนำมาชำให้ยาว 12-15 ซม. แล้วนำมาเพาะในถุงหรือกระบะเพาะ เด็ดใบออกเสียก่อน เพราะถ้ารดน้ำความหวานของใบจะลงสู่ดิน ทำให้กล้าที่ชำไว้ตายได้ พอกิ่งชำแตกรากออกมาได้ 10-14 วัน จึงนำไปปลูกในแปลงที่เตรียมไว้

การดูแล หญ้าหวานเป็นพืชที่ต้องการดูแลทั้งในเรื่องการให้น้ำและใส่ปุ๋ยบำรุงดิน

บทความพีชนี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

PubChem. "Stevioside". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (ภาษาอังกฤษ).
"เมื่อชีวิตขาดหวานไม่ได้ แนะนำสารจากธรรมชาติ "หญ้าหวาน": สวพส". www.hrdi.or.th.
"พืชสมุนไพรภูมิปัญญาไทย | ศูนย์วิทยบริการเพื่อส่งเสริมการเกษตร". esc.doae.go.th. 2018-12-20.
https://www.tridge.com/intelligences/stevia/export
Mlambo, Ronald; Wang, Junyan; Chen, Chuanpin (2022-03-29). "Stevia rebaudiana, a Versatile Food Ingredient: The Chemical Composition and Medicinal Properties". Journal of Nanomaterials (ภาษาอังกฤษ). 2022: e3573005. doi:10.1155/2022/3573005. ISSN 1687-4110.
https://baynsolutions.com/en/stevia
https://www.ufseeds.com/stevia-seed-to-harvest.html#:~:text=Individual%20leaves%20can%20be%20harvested,just%20prior%20to%20it%20flowering.
https://internationalsteviacouncil.org/about-stevia/history-of-stevia/

[:2-1] PubChem. "Stevioside". pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (ภาษาอังกฤษ).

[2] "เมื่อชีวิตขาดหวานไม่ได้ แนะนำสารจากธรรมชาติ "หญ้าหวาน": สวพส". www.hrdi.or.th.

[:0-3] "พืชสมุนไพรภูมิปัญญาไทย | ศูนย์วิทยบริการเพื่อส่งเสริมการเกษตร". esc.doae.go.th. 2018-12-20.

[:1-4] ttps://www.tridge.com/intelligences/stevia/export

[:3-5] Mlambo, Ronald; Wang, Junyan; Chen, Chuanpin (2022-03-29). "Stevia rebaudiana, a Versatile Food Ingredient: The Chemical Composition and Medicinal Properties". Journal of Nanomaterials (ภาษาอังกฤษ). 2022: e3573005. doi:10.1155/2022/3573005. ISSN 1687-4110.

[6] ttps://baynsolutions.com/en/stevia

[7] ttps://www.ufseeds.com/stevia-seed-to-harvest.html#:~:text=Individual%20leaves%20can%20be%20harvested,just%20prior%20to%20it%20flowering.

[8] ttps://internationalsteviacouncil.org/about-stevia/history-of-stevia/