สงครามยาเสพติดฟิลิปปินส์

สงครามยาเสพติดฟิลิปปินส์ หรือ สงครามยาเสพติด หมายถึงของภายใต้ประธานาธิบดี โรดรีโก ดูแตร์เต ซึ่งดำรงตำแหน่งในวันที่ 30 มิถุนายน ค.ศ. 2016 ตามที่อธิบดี โรนัลด์ เดลา โรซา เผย นโยบายนี้มีเป้าหมายเพื่อ "การวางตัวเป็นกลาง [กล่าวคือต่อการฆ่า] ผู้มีพฤติกรรมการใช้สารเสพติดผิดกฎหมายทั่วประเทศ" ดูแตร์เตได้เรียกร้องให้สมาชิกของชุมชนฆ่าอาชญากรที่ต้องสงสัยและผู้ติดยา การวิจัยโดยองค์กรสื่อและกลุ่มสิทธิมนุษยชนได้แสดงให้เห็นว่าตำรวจสำเร็จโทษผู้ต้องหายาเสพติดที่ไม่มีอาวุธเป็นประจำ แล้ววางปืนและยาเสพติดเป็นหลักฐาน ส่วนทางการฟิลิปปินส์ได้ปฏิเสธการประพฤติโดยมิชอบของเจ้าหน้าที่ตำรวจ

สงครามยาเสพติดฟิลิปปินส์
ดูแตร์เตแสดงแผนภาพขององค์การยาเสพติด ในงานแถลงข่าวเมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม ค.ศ. 2016
วันที่	1 กรกฎาคม ค.ศ. 2016 – ปัจจุบัน (7 ปี 11 เดือน 16 วัน)
สถานที่	ประเทศฟิลิปปินส์
สถานะ	ยังดำเนินอยู่
คู่ขัดแย้ง
รัฐบาลฟิลิปปินส์ สำนักงานปราบปรามยาเสพติดแห่งประเทศฟิลิปปินส์ กองทัพฟิลิปปินส์ ผู้เข้าร่วมที่ไม่ใช่ภาครัฐ: เอ็มไอแอลเอฟ เอ็มเอ็นแอลเอฟ สมาชิกกลุ่มพลเรือน มือปืนรับจ้าง สนับสนุนโดย:  สหรัฐ  สิงคโปร์  จีน ที่ต้องสงสัย, ,
ผู้นำ
ประธานาธิบดี โรดรีโก ดูแตร์เต ผู้อำนวยการ อธิบดี แอรอน เอ็น. อากีโน
ความสูญเสีย
92 คนถูกสังหาร (ตำรวจและทหาร) 227 คนได้รับบาดเจ็บ 4,854 คนเสียชีวิตในการปฏิบัติงานของตำรวจอย่างเป็นทางการ (สถิติของรัฐบาลฟิลิปปินส์) 20,000 คน (วุฒิสมาชิก อ้าง)

นโยบายนี้ได้ถูกประณามอย่างกว้างขวางทั้งในประเทศและต่างประเทศสำหรับจำนวนผู้เสียชีวิตที่เกิดจากการปฏิบัติงานของตำรวจและข้อกล่าวหาเกี่ยวกับการประหารชีวิตแบบวิสามัญฆาตกรรมอย่างเป็นระบบ ในทางกลับกัน นโยบายนี้เองก็ได้รับการสนับสนุนโดยประชากรส่วนใหญ่ในประเทศ รวมทั้งผู้นำหรือตัวแทนจากบางประเทศ เช่น จีน, ญี่ปุ่น และสหรัฐ

ค่าประมาณของจำนวนผู้เสียชีวิตแตกต่างกันไป องค์กรข่าวและกลุ่มสิทธิมนุษยชนได้วางตัวเลขดังกล่าวไว้ที่กว่า 12,000 ราย มีผู้เสียชีวิตรวมถึงเด็ก 54 คนในปีแรก ส่วนรัฐบาลอ้างว่ามีผู้เสียชีวิต 4,200 ราย ณ วันที่ 30 เมษายน ค.ศ. 2018 และวุฒิสมาชิกฝ่ายค้านอ้างว่าใน ค.ศ. 2018 ว่ามีผู้เสียชีวิตกว่า 20,000 ราย

ในเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 2018 ศาลอาญาระหว่างประเทศในกรุงเฮก ได้ประกาศว่า "การตรวจสอบเบื้องต้น" กลายมาเป็นการฆ่าทำลายที่เกี่ยวเนื่องกับสงครามยาเสพติดฟิลิปปินส์ อย่างน้อยตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม ค.ศ. 2016

ภูมิหลัง

ประธานาธิบดีดูแตร์เตแสดงรายชื่อองค์การยาเสพติดในเมืองบูตูอัน ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2016

โรดรีโก ดูแตร์เต ซึ่งชนะ ได้สัญญาว่าจะสังหารคนร้ายนับหมื่นคน และกระตุ้นให้คนในปกครองสังหาร ในฐานะนายกเทศมนตรีของดาเบา ดูแตร์เตได้รับการวิพากษ์วิจารณ์จากกลุ่มต่าง ๆ เช่น ฮิวแมนไรตส์วอตช์ต่อการวิสามัญฆาตกรรม, และหลายร้อยคน ที่ดำเนินการโดย ซึ่งเป็นกลุ่มศาลเตี้ยที่เขาถูกกล่าวหาว่ามีส่วนเกี่ยวข้อง ดูแตร์เตได้ยืนยันอย่างต่อเนื่องและปฏิเสธการมีส่วนร่วมของเขาในคดีฆาตกรรมของหน่วยมัจจุราชดาเบาที่ถูกกล่าวหา ดูแตร์เตได้รับประโยชน์จากรายงานในสื่อระดับชาติ ที่เขาทำให้ดาเบากลายเป็นเมืองที่ปลอดภัยที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ซึ่งเขาอ้างในฐานะการมีเหตุผลอันสมควรสำหรับนโยบายยาเสพติดของเขา แม้ว่าข้อมูลตำรวจแห่งชาติแสดงให้เห็นว่าเมืองนี้มีอัตราการฆาตกรรมสูงที่สุด และมีอัตราการข่มขืนสูงเป็นอันดับสองในฟิลิปปินส์

เจ้าหน้าที่ต่อต้านยาเสพติดของฟิลิปปินส์ยอมรับว่าดูแตร์เตใช้ข้อมูลที่ไม่สมบูรณ์และมีการพูดเกินจริง เพื่อสนับสนุนข้ออ้างของเขาว่าประเทศฟิลิปปินส์กำลังกลายเป็น "รัฐยาเสพติด" ซึ่งสำนักงานว่าด้วยยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ (UNODC) เปิดเผยว่าประเทศฟิลิปปินส์มีอัตราการแพร่หลายของผู้ใช้ยาเสพติดต่ำเมื่อเทียบกับค่าเฉลี่ยทั่วโลก ส่วนดูแตร์เตได้กล่าวในรัฐที่อยู่ของเขาว่าข้อมูลจากสำนักงานปราบปรามยาเสพติดแห่งประเทศฟิลิปปินส์แสดงให้เห็นว่ามีผู้ติดยาเสพติด 3 ล้านคนเมื่อ 2 ถึง 3 ปีที่ผ่านมา ซึ่งเขากล่าวว่าอาจเพิ่มขึ้นเป็น 3.7 ล้านคน อย่างไรก็ตาม ตามที่คณะกรรมการยาเสพติดที่เป็นอันตรายแห่งประเทศฟิลิปปินส์ ซึ่งเป็นสภากำหนดนโยบายด้านยาเสพติดของรัฐบาล ได้เผยว่ามีชาวฟิลิปปินส์ใช้ยาเสพติดผิดกฎหมาย (ส่วนใหญ่เป็นสกุลกัญชา) 1.8 ล้านคนใน ค.ศ. 2015 จากการสำรวจอย่างเป็นทางการล่าสุดที่ได้รับการเผยแพร่ ซึ่งหนึ่งในสามของพวกเขาใช้ยาเสพติดที่ผิดกฎหมายเพียงครั้งเดียวในช่วง 13 เดือนที่ผ่านมา

เหตุการณ์สำคัญ

ช่วงเดือนแรก

ในสุนทรพจน์ที่เกิดขึ้นหลังจาก ดูแตร์เตเรียกร้องให้ประชาชนสังหารอาชญากรและผู้ติดยาที่ต้องสงสัย เขาบอกว่าเขาจะสั่งให้ตำรวจใช้นโยบาย และจะมอบรางวัลให้แก่พวกเขาสำหรับการเสียชีวิตของผู้ต้องสงสัย ในสุนทรพจน์แก่ความเป็นผู้นำทางทหารเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม ดูแตร์เตได้บอกกบฏคอมมิวนิสต์ให้ "ใช้ศาลเตี้ยของคุณเพื่อฆ่าพวกเขา เพื่อเร่งแก้ไขปัญหาของเรา" โดยในวันที่ 2 กรกฎาคม กล่าวว่า "ย้ำถึงคำสั่งของเอ็นพีเอที่จะดำเนินการเพื่อปลดอาวุธและจับกุมหัวหน้าขององค์กรยาเสพติดที่ใหญ่ที่สุด รวมถึงองค์กรอาชญากรรมอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการละเมิดสิทธิมนุษยชนและการทำลายสิ่งแวดล้อม" หลังจากนั้น ซึ่งเป็นกลุ่มการเมืองฝ่ายซ้ายก็ได้ยอมรับตำแหน่งคณะรัฐมนตรีในรัฐบาลชุดใหม่ และในวันที่ 3 กรกฎาคม ประกาศว่าพวกเขาได้สังหารผู้ค้ายาเสพติดที่ถูกกล่าวหาไปแล้ว 30 รายตั้งแต่ดูแตร์เตสาบานตนเข้ารับตำแหน่งประธานาธิบดีเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน หลังจากนั้นพวกเขากล่าวว่าพวกเขาได้สังหารผู้ต้องสงสัย 103 คนระหว่างวันที่ 10 พฤษภาคมถึง 7 กรกฎาคม ส่วนในวันที่ 9 กรกฎาคม โฆษกของประธานาธิบดีบอกให้นักวิจารณ์แสดงหลักฐานว่ามีในสงครามยาเสพติด หลังจากวันนั้น แนวร่วมปลดปล่อยอิสลามโมโรประกาศว่าจะเปิดให้มีการร่วมมือกับตำรวจในสงครามยาเสพติด และในวันที่ 3 สิงหาคม ดูแตร์เตได้กล่าวว่าและซันเหอจีนมีส่วนเกี่ยวข้องในการค้ายาเสพติดของฟิลิปปินส์ สำหรับวันที่ 7 สิงหาคม ดูแตร์เต รวมถึงนักการเมืองท้องถิ่น, ตำรวจ, ผู้พิพากษา และทหาร ส่วนในวันที่ 8 สิงหาคม สหรัฐได้แสดงความกังวลต่อการวิสามัญฆาตกรรม

โฆษกประธานาธิบดีกล่าวว่าดูแตร์เตยินดีเสนอการไต่สวนรัฐสภาที่เสนอให้มีการวิสามัญฆาตกรรม ที่จะมีประธานโดยวุฒิสมาชิก ซึ่งเป็นหัวหน้าวิเคราะห์ในรัฐบาลของเขา เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม ดูแตร์เตประกาศว่าเด ลิมา มีความสัมพันธ์กับชายที่แต่งงานแล้ว รอนนิเอ ปาลิซอก ดายัน ซึ่งเป็นคนขับรถของเธอ ดูแตร์เตอ้างว่าดายันเป็นคนเก็บเงินที่ได้จากยาเสพติดของเธอ ซึ่งตัวเขาเองก็เสพยาเช่นกัน ในการแถลงข่าว ณ วันที่ 21 สิงหาคม ดูแตร์เตประกาศว่าเขาได้ครอบครองบันทึกและ ซึ่งยืนยันข้อกล่าวหาของเขา เขากล่าวว่า: "สิ่งที่สำคัญจริง ๆ ที่นี่ก็เพราะความสัมพันธ์ [โรแมนติก] ของเธอกับคนขับของเธอ ซึ่งผมเรียกว่า 'ผิดศีลธรรม' เพราะคนขับมีครอบครัวและภรรยาแล้ว ความเกี่ยวข้องนั้นก่อให้เกิดความเสียหาย ของสิ่งที่เกิดขึ้นภายในสถานกักกันแห่งชาติ" ส่วนความกลัวการยื่นซองขาวสำหรับความปลอดภัยของดายัน เขาได้กล่าวเพิ่มเติมว่า“ ในฐานะประธานาธิบดี ผมได้รับข้อมูลนี้…เป็นสิทธิพิเศษ แต่ผมไม่จำเป็นต้องพิสูจน์มันในศาล นั่นคือเรื่องของคนอื่น หน้าที่ของผมคือเพื่อปกป้องผลประโยชน์ส่วนรวม เธอกำลังโกหกผ่านฟันของเธอ" เขาอธิบายว่าเขาได้รับหลักฐานใหม่จากต่างประเทศที่ปกปิดชื่อ

เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม ผู้เชี่ยวชาญด้านสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติเรียกร้องให้ฟิลิปปินส์ยุติการสังหารโดยวิสามัญฆาตกรรม ซึ่งเป็นผู้รายงานพิเศษของสหประชาชาติเรื่องการประหารชีวิตโดยสรุป ได้ระบุว่าดูแตร์เตได้ "อนุญาตในการฆ่า" แก่พลเมืองของเขา โดยสนับสนุนให้พวกเขาฆ่า ในการตอบสนอง ดูแตร์เตขู่ว่าจะและจัดตั้งกลุ่มแยกต่างหากกับประเทศในแอฟริกาและจีน ซึ่งโฆษกประธานาธิบดี ชี้แจงในภายหลังว่าฟิลิปปินส์ไม่ได้ออกจากสหประชาชาติ เมื่อมีผู้เสียชีวิตอย่างเป็นทางการถึง 1,800 คน การสอบสวนของรัฐสภาเกี่ยวกับการสังหารโดยเด ลิมา ก็ได้เปิดขึ้น

จากนั้นโฆษกประธานาธิบดี แฮร์รี โรก กล่าวว่ารัฐบาลเปิดให้มีการสอบสวนฟิลิปปินส์ผ่านช่องทางปกติในประเทศ ตราบเท่าที่พวกเขามีความสามารถและไม่เป็นกลางในการรณรงค์ต่อต้านยาเสพติดของเรา

เมื่อวันที่ 23 สิงหาคม หัวหน้าฟิลิปปินส์กล่าวกับคณะกรรมการวุฒิสภาว่าศาลอาญาระหว่างประเทศอาจมีเขตอำนาจศาลเกี่ยวกับการสังหารหมู่ กระทั่งเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม ดูแตร์เตได้เปิดตัว "โครงสร้างยาเสพติด" ที่สันนิษฐานว่าเชื่อมโยงเจ้าหน้าที่ของรัฐ รวมทั้งเด ลิมา กับ ส่วนเด ลิมา กล่าวว่า "โครงสร้างยาเสพติด" เหมือนกับสิ่งที่เด็กอายุ 12 ขวบชักจูง เธอเสริมว่า "ฉันจะไม่ยกย่องสิ่งที่เรียกว่า "โครงสร้างยาเสพติด" อีกต่อไป ซึ่งทนายความทั่วไปคนใดรู้ดีเกินไป จะต้องอยู่ในถังขยะอย่างสมควร" ครั้นเมื่อวันที่ 29 สิงหาคม ดูแตร์เตได้เรียกร้องให้เด ลิมา ลาออกและ "แขวนคอตาย"

ดูเพิ่ม

• สงครามยาเสพติดเม็กซิโก
• (สงครามยาเสพติดไทย)

อ้างอิง

1. France-Presse, Agence (6 December 2017). "Philippines: Rodrigo Duterte orders police back into deadly drug war". the Guardian.
2. Lim, Frinston (July 3, 2017). "MILF formally joins war on drugs". Philippine Daily Inquirer. สืบค้นเมื่อ July 4, 2017.
3. Kabiling, Genalyn (August 5, 2017). . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-11-19. สืบค้นเมื่อ 2018-11-25.
4. Woody, Christopher (September 5, 2016). "The Philippines' president has declared a war on drugs, and it's turned normal people into hired killers". Business Insider. สืบค้นเมื่อ September 22, 2016.
5. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ poor
6. Nyshka Chandran (14 November 2017). "The US-Philippine relationship is central to two of Asia's thorniest issues". CNBC. สืบค้นเมื่อ 10 July 2018.
7. Paterno Esmaquel II (21 March 2017). "Singapore says it respects Philippines' drug war". Rappler. สืบค้นเมื่อ 10 July 2018.
8. Richard Heydarian (1 October 2017). "Manila's war on drugs is helping to build bridges between China and the Philippines". South China Morning Post. สืบค้นเมื่อ 10 July 2018.
9. #RealNumbersPH
10. "5 PDEA agents killed in Lanao del Sur ambush". Rapler. สืบค้นเมื่อ 2018-10-10.
11. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-10-23. สืบค้นเมื่อ 2018-11-25.
12. "PNP's drug war death toll tops 4,500 before SONA 2018". .
13. "In Numbers Statistics of the Philippines war drugs". Rapler. สืบค้นเมื่อ 2018-10-10.
14. "What do gov't circulars 'operationalizing' Duterte's war on drugs say?". Rappler (ภาษาอังกฤษ). November 21, 2017. สืบค้นเมื่อ 2018-08-19.
15. "Philippines president Rodrigo Duterte urged people to kill drug addicts". Associated Press. 1 July 2016. สืบค้นเมื่อ 8 July 2016 – โดยทาง The Guardian.
16. "Duterte Vows More Bloodshed in Philippine 'Drug War'". Human Rights Watch. สืบค้นเมื่อ 5 October 2018.
17. "Special Report: Police describe kill rewards, staged crime scenes in Duterte's drug war". Reuters. April 18, 2017. สืบค้นเมื่อ October 21, 2018.
18. "Japan Prime Minister Shinzo Abe offers Philippines drug war support". The Straits Times. January 12, 2017. สืบค้นเมื่อ March 8, 2019.
19. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ survey
20. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ SCMP-China
21. "Trump's call for death penalty is the wrong response to drug war". The Hill. February 3, 2018. สืบค้นเมื่อ October 13, 2018.
22. . The Philippine Star. May 8, 2018. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-06-12.
23. "The Guardian view on the Philippines: a murderous 'war on drugs'". The Guardian. September 28, 2018. สืบค้นเมื่อ September 29, 2018.
24. "Trillanes calls on Senate to defend De Lima, press freedom, right to life". .
25. "Critics hit Duterte's promise to continue campaign against drugs". . สืบค้นเมื่อ July 25, 2018.
26. "Philippine death squads very much in business as Duterte set for presidency". Reuters. 26 May 2016. สืบค้นเมื่อ 14 September 2016. Human rights groups have documented at least 1,400 killings in Davao that they allege had been carried out by death squads since 1998. Most of those killed were drug users, petty criminals and street children.
27. Rodrigo Duterte: The Rise of Philippines’ Death Squad Mayor - Human Rights Watch. 2016-09-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
28. Zabriskie, Phil (19 July 2002). . Time. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 22 October 2010.
29. "Philippines senator who branded President Duterte 'serial killer' arrested". The Guardian. 23 February 2017. สืบค้นเมื่อ 24 February 2017.
30. . . 12 October 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-08-16. สืบค้นเมื่อ 11 October 2017.
31. . Human Rights Watch. 17 July 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 1 September 2016. สืบค้นเมื่อ 1 October 2017.
32. "The Philippines' strongman president is losing popularity as citizens tire of drug war". CNBC. 11 October 2017. สืบค้นเมื่อ 11 October 2017.
33. "Thousands dead: the Philippine president, the death squad allegations and a brutal drugs war". The Guardian. 2 April 2017. สืบค้นเมื่อ 28 September 2017.
34. "Philippine death squads very much in business as Duterte set for presidency". Reuters. May 26, 2016. สืบค้นเมื่อ September 14, 2016.
35. "Suspect Stats". Reuters. 18 October 2016. สืบค้นเมื่อ 8 February 2017.
36. "Philippines: Duterte's 100 days of carnage". Amnesty International. สืบค้นเมื่อ 8 October 2016.
37. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ a
38. "'Go ahead and kill drug addicts': Philippine President Rodrigo Duterte issues fresh call for vigilante violence". South China Morning Post. July 2, 2016. สืบค้นเมื่อ October 18, 2018.
39. "Communists answer Duterte's call to join fight vs. drugs". สืบค้นเมื่อ July 9, 2016.
40. "Bayan to maintain presence in the streets despite Duterte alliance". สืบค้นเมื่อ July 9, 2016.
41. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-11-16. สืบค้นเมื่อ July 9, 2016.
42. "Thirty killed in four days in Philippine war on drugs". July 4, 2016. สืบค้นเมื่อ July 9, 2016 – โดยทาง Reuters.
43. "Palace to critics of war vs drugs: Show proof of violations". . สืบค้นเมื่อ July 9, 2016.
44. "Drug war 'spiraling out of control'". . July 9, 2016.
45. . . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-10-19. สืบค้นเมื่อ July 9, 2016.
46. . . August 4, 2016. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-08-25. สืบค้นเมื่อ 2018-12-24.
47. "Duterte names officials linked to drugs". Rappler. August 7, 2016. สืบค้นเมื่อ August 7, 2016.
48. "Rody names politicians, judges, cops allegedly in illegal drugs". . August 7, 2016. สืบค้นเมื่อ August 7, 2016.
49. . . Interaksyon. August 9, 2016. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 9, 2016. สืบค้นเมื่อ August 10, 2016.
50. Señase, Charlie C. (August 18, 2016). "Duterte tells De Lima: I have witnesses against you". Inquirer Mindanao, Philippine Daily Inquirer. Inquirer.net. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 18, 2016. สืบค้นเมื่อ 22 August 2016.
51. . No. August 21, 2016. LLANESCA PANTI. The Manila Times. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-08-22. สืบค้นเมื่อ 22 August 2016.
52. "UN rights experts urge Philippines to end wave of extrajudicial killings amid major drug crackdown". UN News Centre. United Nations. August 18, 2016. สืบค้นเมื่อ 22 August 2016.
53. "UN experts urge the Philippines to stop unlawful killings of people suspected of drug-related offences". United Nations Human Rights Office of the High Commissioner. United Nations. August 18, 2016. สืบค้นเมื่อ 22 August 2016.
54. Fabunan and, Sara Susanne D.; Bencito, John Paolo (23 สิงหาคม 2559). . Manila Standard. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 March 2019. สืบค้นเมื่อ 4 March 2019.
55. "Philippines Drug-War Deaths Double as President Duterte Lashes Out at U.N." . 22 August 2016.
56. Corrales, Nestor. "Callamard an 'incompetent, biased' rapporteur on drug war, says Palace". Philippine Daily Inquirer (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2019-11-15.
57. Corrales, Nestor. "Palace open to UN probe on drug war but not conducted by Callamard". Philippine Daily Inquirer (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2019-11-15.
58. "CHR: ICC may exercise jurisdiction over PH drug killings if …". Philippine Daily Inquirer. August 23, 2016.
59. "Duterte matrix out; tags De Lima, ex-Pangasinan gov, others". Philippine Daily Inquirer. August 25, 2016. สืบค้นเมื่อ August 25, 2016.
60. . CNN Philippines. August 25, 2016. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-08-26. สืบค้นเมื่อ August 25, 2016.
61. "De Lima laughs off Duterte's 'drug matrix'". GMA News. August 25, 2016. สืบค้นเมื่อ August 25, 2016.
62. Corrales, Nestor. . Philippine Daily Inquirer. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 5 September 2018. สืบค้นเมื่อ 4 March 2019.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ สงครามยาเสพติดฟิลิปปินส์

• The Kill List – published by the in an attempt to document the casualties of the Philippine Drug War.
• The Duterte list: Judges, mayors, police officials linked to drugs - A list of officials who are allegedly involved in drug trade named by Rodrigo Duterte on early morning of August 7, 2016.