มาตราฟ จ ตะ อ งกฤษ Fujita scale หร อ F scale หร อ มาตราฟ จ ตะ เพ ยร ส น อ งกฤษ Fujita Pearson scale หร อ FPP scale เป นม

มาตราฟูจิตะ (อังกฤษ: Fujita scale, หรือ F-scale) หรือ มาตราฟูจิตะ–เพียร์สัน (อังกฤษ: Fujita–Pearson scale, หรือ FPP scale) เป็นมาตราสำหรับจำแนกระดับความรุนแรงของพายุทอร์นาโด ระดับจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของพายุนั้น ๆ แบ่งเป็นทั้งหมด 6 ระดับ คือ F0 F1 F2 F3 F4 และ F5 โดยเรียงจากรุนแรงน้อยไปมากที่สุด การที่จะกำหนดระดับพายุได้นั้น ต้องมีนักอุตุนิยมวิทยาและวิศวกรมาสำรวจความเสียหายทางบก ทางอากาศหรือทั้งสองอย่าง รวมถึงขึ้นอยู่กับสถานการณ์, รูปแบบการหมุนภาคพื้นดิน (เครื่องหมายไซคลอยด์), ข้อมูลเรดาร์ตรวจสภาพอากาศ, คำบอกเล่าจากพยาน, รายงานของสื่อและภาพความเสียหาย, รวมถึงการรังวัดด้วยภาพหรือการรังวัดด้วยวิดีโอหากมีการบันทึกภาพเคลื่อนไหวไว้ ต่อมา มาตราฟูจิตะถูกแทนที่ด้วยมาตราเอนแฮนซ์ฟูจิตะ (Enhanced Fujita Scale, EF-Scale) ในสหรัฐอเมริกาในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550 ต่อมาในเดือนเมษายน พ.ศ. 2556 แคนาดาได้นำระดับ EF มาใช้แทนมาตราฟูจิตะพร้อมกับเครื่องวัดความเสียหาย 31 ตัว โดยให้กรมสิ่งแวดล้อมและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแห่งประเทศแคนาดา (ECCC) ในการจัดอันดับพายุ

แผนผังที่ผลิตโดยเท็ด ฟูจิตะ (พ.ศ. 2463 - 2541) เพื่ออธิบายรายละเอียดทางเทคนิคของมาตราฟูจิตะ

เบื้องหลัง

มาตราส่วนนี้เริ่มใช้ในปี พ.ศ. 2514 โดย เท็ด ฟูจิตะ จาก มหาวิทยาลัยชิคาโก โดยความร่วมมือกับ อัลเลน เพียร์สัน หัวหน้าศูนย์พยากรณ์พายุรุนแรงแห่งชาติ ( NSSFC; ปัจจุบันคือ ศูนย์พยากรณ์พายุ หรือ SPC) มาตรานี้ได้รับการปรับปรุงในปี พ.ศ. 2516 โดยคำนึงถึงความยาวและความกว้างระหว่างระดับ ในสหรัฐอเมริกาเริ่มมีใช้มาตรานี้ในปี พ.ศ. 2516 หลังจากนั้นไม่นานพายุทอร์นาโดก็ได้รับการจัดอันดับ มาตราฟูจิตะถูกนำไปใช้ย้อนหลังกับพายุทอร์นาโดที่ถูกรายงานในระหว่าง พ.ศ. 2493 ถึง 2515 ด้วย ในองค์การบริหารมหาสมุทรและชั้นบรรยากาศแห่งชาติ มีการเก็บเป็นฐานข้อมูลทอร์นาโดแห่งชาติ โดยใช้มาตราฟูจิตะในจัดระดับพายุทอร์นาโดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2459 ถึง 2535 และ โทมัส พี. กราซูลิส แห่ง The Tornado Project ได้จัดอันดับย้อนหลังให้ทุกคนรู้จักพายุทอร์นาโดที่สำคัญ (F2-F5 หรือก่อให้เกิดการเสียชีวิต) ในสหรัฐอเมริกาย้อนกลับไปตั้งแต่ปี พ.ศ. 2423 ส่วนมากแล้วมาตราฟูจิตะจะถูกใช้ในพื้นที่นอกบริเตนใหญ่

พารามิเตอร์

การจัดอันดับนั้น จัดตามความเสียหายที่พายุทอร์นาโดสร้างให้กับสิ่งก่อสร้างที่สร้างมาอย่างสมบูรณ์หรือในระดับที่เทียบเคียงจากการวิเคราะห์ทางวิศวกรรมของความเสียหายอื่น ๆ
เนื่องจากมาตราฟูจิตะนั้นขึ้นอยู่กับขนาดความรุนแรงของความเสียหายที่เกิดจากลมแรง พายุทอร์นาโดระดับ F6 หรือ F7 เป็นเพียงระดับทางทฤษฎี ความเสียหายทางโครงสร้างหรือการถูกทำลายโดยสิ้นเชิงถือเป็นความเสียหายในระดับ F5 พายุทอร์นาโดที่มีความเร็วลมสูงกว่า 319 ไมล์ต่อชั่วโมง (513 (km/h)) นั้นเป็นไปได้ในทางทฤษฎี

มาตรา	ประมาณการความเร็วลม		ความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้น
มาตรา	mph	(km/h)	ความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้น
F0	40-72	64-116	ความเสียหายเล็กน้อย เกิดความเสียหายต่อปล่องไฟ กิ่งก้านต้นไม้หัก ป้ายเสียหาย	F0 damage example
F1	73–112	117–180	ความเสียหายปานกลาง หลังคาเสียหาย บ้านขนาดเล็กถูกถอนรากฐาน ยานพาหนะที่เคลื่อนที่ออกจากถนน	F1 damage example
F2	113–157	181–253	ความเสียหายที่โดยมีนัยสำคัญ หลังคาถูกพัดปลิวออกจากตัวบ้าน รถบ้านพลิกคว่ำ พังยับเยิน รถขนาดใหญ่ล้มคว่ำ ต้นไม้ใหญ่หักหรือถุกถอนรากถอนโคน หน้าต่างบนตึกสูงแตก	F2 damage example
F3	158–206	254–332	ความเสียหายรุนแรง หลังคาและผนังบางส่วนฉีกออกจากบ้านที่สร้างมาอย่างดี รถไฟคว่ำ ต้นไม้ส่วนใหญ่ในป่าถอนรากถอนโคน รถหนักลอยขึ้นจากพื้น	F3 damage example
F4	207–260	333–418	ความเสียหายร้ายแรง บ้านที่สร้างขึ้นอย่างดีราบเป็นหน้ากลอง โครงสร้างที่มีรากฐานที่อ่อนแอจะถูกพัดปลิวหายไป	F4 damage example
F5	261–318	419–512	ความเสียหายอย่างไม่น่าเชื่อ บ้านที่แข็งแรงโดนยกฐานรากออกไป รถยนต์อาจลอยไปไกลกว่า 100 เมตร ต้นไม้สามารถถูกถอนรากถอนโคนและปลิวไปตามกระแสลม โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็กได้รับความเสียหาย ตึกระฟ้าพังทลายลง	F5 damage example

อ้างอิง

"Enhanced Fujita Scale (EF-Scale)". factsjustforkids.com.
"Fujita Tornado Damage Scale". spc.noaa.gov. องค์การบริหารมหาสมุทรและชั้นบรรยากาศแห่งชาติ.

[1] "Enhanced Fujita Scale (EF-Scale)". factsjustforkids.com.

[SPC-2] "Fujita Tornado Damage Scale". spc.noaa.gov. องค์การบริหารมหาสมุทรและชั้นบรรยากาศแห่งชาติ.