Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
มะขามป้อม หรือ มะขามป้อมอินเดีย (ชื่อวิทยาศาสตร์: Phyllanthus emblica) เป็นต้นไม้ยืนต้นชนิดหนึ่ง อยู่ในวงศ์ Phyllanthaceae เป็นผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง และมีคุณค่าทางสมุนไพรด้วย มะขามป้อมเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดสระแก้ว มีชื่อพื้นเมืองอื่นอีกคือ กันโตด (เขมร - กาญจนบุรี) กำทวด (ราชบุรี) มะขามป้อม (ทั่วไป) มั่งลู่, สันยาส่า (กะเหรี่ยง - แม่ฮ่องสอน)
| มะขามป้อม | |
|---|---|
 | |
| พืช | |
 | |
| ผล | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| โดเมน: | ยูแคริโอต |
| อาณาจักร: | พืช |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
| เคลด: | พืชดอก |
| เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ |
| เคลด: | โรสิด |
| อันดับ: | อันดับโนรา |
| วงศ์: | วงศ์มะขามป้อม |
| สกุล: | สกุลมะขามป้อม L. |
| สปีชีส์: | Phyllanthus emblica |
| ชื่อทวินาม | |
| Phyllanthus emblica L. | |
| ชื่อพ้อง | |
| |
มะขามป้อมจัดเป็นผลไม้ที่มีวิตามินซีสูงที่สุด ในบรรดาผลไม้ทั้งหมด เพราะมะขามป้อมลูกเล็ก ๆ เพียงลูกเดียว ให้วิตามินซีสูงกว่าวิตามินซีสังเคราะห์ถึง 12 เท่า และมากกว่าน้ำส้มคั้นถึง 20 เท่า
ถิ่นกำเนิด
มะขามป้อมมีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ในประเทศไทย เมียนมาร์ ลาว กัมพูชา และในเอเชียใต้ เช่น ประเทศอินเดีย ปากีสถาน ศรีสังกา บังคลาเทศ นอกจากนี้ยังมีถิ่นกำเนิดในประเทศจีนตอนใต้
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก-กลาง สูง 8-12 เมตร ลำต้นมักคดงอ เปลือกนอกสีน้ำตาลอมเทา ผิวเรียบหรือค่อนข้างเรียบ เปลือกในสีชมพูสด ใบเดี่ยว มีลักษณะคล้ายใบประกอบคล้ายใบมะขาม รูปขอบขนานติดเรียงสลับ กว้าง 0.25-0.5 ซม.ยาว 0.8-12 ซม. สีเขียวอ่อนเรียงชิดกัน ใบสั้นมาก เส้นแขนงใบไม่ชัดเจน
ดอกขนาดเล็กแยกเพศ แต่อยู่บนกิ่งหรือต้นเดียวกัน ออกตามง่ามใบ 3-5 ดอกแน่น ตามปลายกิ่ง กลีบเลี้ยง 6 กลีบ ดอกสีขาวหรือขาวนวล ผลทรงกลมมีเนื้อหนา 1.2-2 ซม. ผลอ่อนมีสีเขียวอ่อน ผลแก่มีเขียวอ่อนค่อนข้างใส มีเส้นริ้ว ๆ ตามยาว สังเกตได้ 6 เส้น เนื้อผลรับประทานได้มีรสฝาดเปรี้ยว ขมและอมหวาน เปลือกหุ้มเมล็ดแข็งมี 6 เส้น เมล็ดมี 6 เมล็ด
การใช้ประโยชน์
ใช้รับประทานเพื่อบรรเทาหวัด แก้ไอ และละลายเสมหะได้ มีแทนนินซึ่งมีฤทธิ์ในการต้านออกซิเดชัน ต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) ยับยั้งการสร้างเมลานิน และสามารถยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ไทโรซิเนส (Tyrosinase) ได้
ชาวกะเหรี่ยงจะใช้เพื่อย้อมผ้าให้เป็นสีเทา
อ้างอิง
- Roland, C. (2020). "Phyllanthus emblica". IUCN Red List of Threatened Species. 2020: e.T149444430A149548926. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T149444430A149548926.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
- "Phyllanthus emblica". (GRIN). (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). สืบค้นเมื่อ 2008-03-06.
- "Phyllanthus emblica L." World Flora Online. World Flora Consortium. 2023. สืบค้นเมื่อ 25 April 2023.
- "Phyllanthus emblica L." Plants of the World Online (ภาษาอังกฤษ). Royal Botanical Gardens, Kew. สืบค้นเมื่อ 30 June 2022.
- มะขามป้อม 2010-06-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ศูนย์ปฏิบัติการพืชเศรษฐกิจ
- DO-ME 2018-01-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ประโยชน์ของIndian Gooseberry
- ขวัญฤทัย คำฝาเชื้อ 2551 พฤกษศาสตร์พื้นบ้านของชาวกะเหรี่ยง ที่ตำบลบ้านจันทร์และแจ่มหลวง อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ วิทยานิพนธ์ (วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่271 หน้า ดูฉบับเต็ม 2021-06-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
แหล่งข้อมูลอื่น
![image]()
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Phyllanthus emblica
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
makhampxm hrux makhampxmxinediy chuxwithyasastr Phyllanthus emblica epntnimyuntnchnidhnung xyuinwngs Phyllanthaceae epnphlimthimiwitaminsisung aelamikhunkhathangsmuniphrdwy makhampxmepntnimpracacnghwdsraaekw michuxphunemuxngxunxikkhux knotd ekhmr kaycnburi kathwd rachburi makhampxm thwip mnglu snyasa kaehriyng aemhxngsxn makhampxmphuchphlsthanakarxnurkskhwamesiyngta IUCN 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr phuchekhld phuchmithxlaeliyngekhld phuchdxkekhld phuchibeliyngkhuaethekhld orsidxndb xndbonrawngs wngsmakhampxmskul skulmakhampxm L spichis Phyllanthus emblicachuxthwinamPhyllanthus emblica L chuxphxngCicca emblica L Kurz Diasperus emblica L Kuntze Dichelactina nodicaulis Hance Emblica arborea Raf Emblica officinalis Gaertn Phyllanthus glomeratus Roxb ex Wall nom inval Phyllanthus mairei H Lev Phyllanthus mimosifolius Salisb Phyllanthus taxifolius D Don makhampxmcdepnphlimthimiwitaminsisungthisud inbrrdaphlimthnghmd ephraamakhampxmlukelk ephiynglukediyw ihwitaminsisungkwawitaminsisngekhraahthung 12 etha aelamakkwanasmkhnthung 20 ethathinkaenidmakhampxmmithinkaenidxyuinaethbexechiytawnxxkechiyngit echn inpraethsithy emiynmar law kmphucha aelainexechiyit echn praethsxinediy pakisthan srisngka bngkhlaeths nxkcakniyngmithinkaenidinpraethscintxnitlksnathangphvkssastrepnimyuntnkhnadelk klang sung 8 12 emtr latnmkkhdngx epluxknxksinatalxmetha phiweriybhruxkhxnkhangeriyb epluxkinsichmphusd ibediyw milksnakhlayibprakxbkhlayibmakham rupkhxbkhnantideriyngslb kwang 0 25 0 5 sm yaw 0 8 12 sm siekhiywxxneriyngchidkn ibsnmak esnaekhnngibimchdecn dxkkhnadelkaeykephs aetxyubnkinghruxtnediywkn xxktamngamib 3 5 dxkaenn tamplayking klibeliyng 6 klib dxksikhawhruxkhawnwl phlthrngklmmienuxhna 1 2 2 sm phlxxnmisiekhiywxxn phlaekmiekhiywxxnkhxnkhangis miesnriw tamyaw sngektid 6 esn enuxphlrbprathanidmirsfadepriyw khmaelaxmhwan epluxkhumemldaekhngmi 6 esn emldmi 6 emldkarichpraoychnichrbprathanephuxbrrethahwd aekix aelalalayesmhaid miaethnninsungmivththiinkartanxxksiedchn tanxnumulxisra Antioxidant ybyngkarsrangemlanin aelasamarthybyngkarthangankhxngexnismithorsiens Tyrosinase id chawkaehriyngcaichephuxyxmphaihepnsiethaxangxingRoland C 2020 Phyllanthus emblica IUCN Red List of Threatened Species 2020 e T149444430A149548926 doi 10 2305 IUCN UK 2020 3 RLTS T149444430A149548926 en subkhnemux 19 November 2021 Phyllanthus emblica GRIN ARS United States Department of Agriculture USDA subkhnemux 2008 03 06 Phyllanthus emblica L World Flora Online World Flora Consortium 2023 subkhnemux 25 April 2023 Phyllanthus emblica L Plants of the World Online phasaxngkvs Royal Botanical Gardens Kew subkhnemux 30 June 2022 makhampxm 2010 06 17 thi ewyaebkaemchchin sunyptibtikarphuchesrsthkic DO ME 2018 01 14 thi ewyaebkaemchchin praoychnkhxngIndian Gooseberry khwyvthy khafaechux 2551 phvkssastrphunbankhxngchawkaehriyng thitablbancnthraelaaecmhlwng xaephxaemaecm cnghwdechiyngihm withyaniphnth withyasastrmhabnthit mhawithyalyechiyngihm271 hna duchbbetm 2021 06 04 thi ewyaebkaemchchinaehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb Phyllanthus emblica