มหาศักราช

มหาศักราช (ตัวย่อ ม.ศ.; อังกฤษ: Shalivahana era, Saka era) เป็นศักราชที่ใช้ตามปีครองราชย์ของ พระเจ้ากนิษกะ กษัตริย์ที่ปกครองอาณาจักรกุษาณะ หรือ พระเจ้าสลิวาหนะ ศากยะวงศ์องค์หนึ่ง ที่มีอาณาเขตยิ่งใหญ่ปกครองอาณาเขตถึงบริเวณที่ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของ อินเดียส่วนเหนือ อัฟกานิสถาน ทาจิกิสถาน และส่วนตะวันตกของจีน ปีมหาศักราชนั้นในหนังสือไทยจะอ้างถึงปีที่เริ่มครองราชย์คือ พ.ศ. 621 (ค.ศ. 78) ในขณะที่บันทึกต่างประเทศระบุว่าครองราชย์ในปี ค.ศ. 127 (พ.ศ. 670) ด้านสารานุกรมบริเตนนิการะบุว่าไม่ทราบปีครองราชย์ที่แน่นอน คาดว่าอยู่ในช่วง ค.ศ. 78 - 144

เหรียญที่มีภาพ ผู้ปกครอง ระบุปีผลิตเหรียญที่ ม.ศ. 153 (100-50-3 ในตัวเลขอักษรพราหมี) ซึ่งตรงกับ ค.ศ. 231

เมื่อมหาศักราชแพร่เข้ามายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป ทำให้จารึกต่าง ๆ ในสมัยสุโขทัยและอาณาจักรใกล้เคียงต่างใช้มหาศักราชเป็นส่วนใหญ่^[] สันนิษฐานว่าอาณาจักรอยุธยา เลิกใช้มหาศักราชจากเหตุการณ์ในปี พ.ศ. 2112 และเปลี่ยนไปใช้จุลศักราชแทน อย่างไรก็ตามมีการใช้มหาศักราชอยู่บ้างหลังจากนั้น ดังปรากฏในจารึกวัดไชยวัฒนาราม (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)^[]

ปัจจุบันการแปลงมหาศักราชเป็นพุทธศักราช ให้นำ 621 บวกปีมหาศักราชนั้น จะได้ปีพุทธศักราช หากจะแปลงพุทธศักราชเป็นมหาศักราชก็ทำได้ด้วยการนำ 621 ลบกับปีพุทธศักราชนั้น จะได้ปีมหาศักราช

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิพจนานุกรม มีความหมายของคำว่า มหาศักราช

อ้างอิง

1. "ทำไมเรียกว่า"ศักราช"". aksorn.com. Dek-D.com. 23 เมษายน 2549.
2. . สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมห่งชาติ. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-09-22. สืบค้นเมื่อ 5 December 2019.
3. Falk, Harry (2001). "The yuga of Sphujiddhvaja and the era of the Kuṣâṇas". Silk Road Art and Archaeology. VII: 121–136.
4. Falk, Harry (2004). "The Kaniṣka era in Gupta records". Silk Road Art and Archaeology. X: 167–176.
5. Maren Goldberg, บ.ก. (6 February 2009). Kaniska Kushan king. Encyclopædia Britannica. สืบค้นเมื่อ 5 December 2019.

• ยุทธพร นาคสุข. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-11-21. สืบค้นเมื่อ 5 December 2019.
• วันวาร กาลเวลา แลนานาศักราช (2 ed.). กรุงเทพฯ: กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ, ศักดิ์โสภาการพิมพ์. 2552. pp. 63–64, 78–79. ISBN .