มหายุทธศาสตร์

มหายุทธศาสตร์ (อังกฤษ: grand strategy) คือแนวคิดในภาพรวมเพื่อผลประโยชน์สูงสุดของประเทศหนึ่งหรือกลุ่มประเทศหนึ่งทั้งในยามปกติและในยามสงคราม เป็นการวางแผนในระยะยาวเกินกว่าสิบปี ครอบคลุมด้านความมั่นคง, ด้านการทหาร, ด้านเศรษฐกิจ และด้านการต่างประเทศ

เซอร์แบซิล เฮนรี ลิดเดลล์ ฮาร์ต นักยุทธศาสตร์ทหารชาวอังกฤษเคยกล่าวถึงมหายุทธศาสตร์ไว้ว่า:

"มหายุทธศาสตร์เป็นการผสมผสานและกำหนดทิศทางต่อทรัพยากรทั้งปวงของประเทศหรือกลุ่มประเทศ เพื่อการบรรลุวัตถุประสงค์ทางการเมืองหรือการสงคราม"

"มหายุทธศาสตร์ควรจะมีทั้งการคำนวณและการพัฒนาพลังอำนาจทางเศรษฐกิจและพลังอำนาจแห่งชาติด้านประชากร เพื่อที่จะให้มีประชากรที่เพียงพอทั้งด้านปริมาณและคุณภาพ เพื่อนำไปใช้ในการสู้รบในสงคราม เช่นเดียวกันกับพลังอำนาจด้านขวัญกำลังใจในการสู้รบในอันที่จะกระตุ้นพลังอำนาจทางด้านจิตใจของประชาชนในชาติ เพื่อเพิ่มความแข็งแกร่งของพลังอำนาจของชาติโดยรวม"

สหราชอาณาจักรนิยามคำว่ามหายุทธศาสตร์ว่ามีความหมายเดียวกับ ยุทธศาสตร์ชาติ (national strategy) สหรัฐอเมริกากำหนดให้มหายุทธศาสตร์เป็น ยุทธศาสตร์ความมั่นคงแห่งชาติ (national security strategy) และถือเป็นยุทธศาสตร์ชาติในเวลาเดียวกัน

มหายุทธศาสตร์มีองค์ประกอบสำคัญห้าส่วนได้แก่: เป้าหมาย (end), วิธีการ (way), ทรัพยากร (mean), การทดสอบยุทศาสตร์ (strategic test), การประเมินและจัดการความเสี่ยง (assessment/management) ดังนั้น การจะตั้งมหายุทธศาสตร์จำเป็นต้องกำหนดเป้าหมายหรือความมุ่งประสงของชาติเสียก่อน

อ้างอิง

1. วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร. พจนานุกรมศัพท์ทหาร อังกฤษ-ไทย ฉบับใช้ร่วมสามเหล่าทัพ พ.ศ. 2558 2021-05-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน หน้า 134
2. โสภณ ศิริงาม (2559-2560). วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร สถาบันวิชาการป้องกันประเทศ. ตัวแบบในการกำหนดยุทธศาสตร์และยุทธศาสตร์ชาติในศตวรรษที่ 21 2021-05-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
3. Strategy London: Faber & Faber, 1967. 2nd rev. ed. p.322
4. พจน์ พงศ์สุวรรณ (2536). หลักยุทศาสตร์ หน้า 61
5. Bassani (2006) หน้า 16