ฟร็องซัว-อ็องรี ตูร์แป็ง (ฝรั่งเศส: François-Henri Turpin; ค.ศ. 1709–1799) เอกสารไทยบางแห่งเขียนเป็น ตุรแปง เป็นชาวฝรั่งเศสซึ่งเป็น "คนรู้หนังสือ" (man of letters)
ชีวิต
ตูร์แป็งเกิดที่ก็อง (Caen) ซึ่งเป็นเมืองในประเทศฝรั่งเศส แรกเริ่มปฏิบัติหน้าที่เป็นอาจารย์ที่ จากนั้นเดินทางไปแสวงโชคที่ปารีส แต่ทำได้มากสุด คือ รับจ้างเขียนหนังสือให้แก่ร้านขายหนังสือ จึงใช้ชีวิตด้วยความยากลำบาก ในช่วงนั้น ตูร์แป็งฝากผลงานที่โดดเด่น คือ การนำผลงานภาษาอังกฤษของเอ็ดเวิร์ด มอนทากิว (Edward Montague) มาแปล หรือที่จริงคือดัดแปลง เป็นผลงานชื่อ อิสตัวร์ ดู กูแวร์เนอม็อง เด ซ็องเซียน เรปูว์บลิก (Histoire du gouvernement des anciennes républiques; "ประวัติศาสตร์การปกครองของสาธารณรัฐโบราณ") เผยแพร่เมื่อ ค.ศ. 1768 และยังรับหน้าที่เขียนภาคต่อให้แก่ผลงานของ (Pierre Joseph d'Orléans) ชื่อ อิสตัวร์ เด เรโวลูซียง ด็องเกลอแตร์ (Histoire des revolutions d'Angleterre; "ประวัติศาสตร์การปฏิวัติของอังกฤษ") เผยแพร่เมื่อ ค.ศ. 1786
ตูร์แป็งได้นำบันทึกของปีแยร์ บรีโก (Pierre Brigot) มิชชันนารีชาวฝรั่งเศสในกรุงศรีอยุธยา มาดัดแปลงเป็นหนังสือชื่อ อิสตัวร์ นาตูว์แร็ล เอ ซีวิล ดู รัวโยม เดอ ซียาม (Histoire naturelle et civile du royaume de Siam; "ประวัติศาสตร์ด้านธรรมชาติและพลเมืองของราชอาณาจักรสยาม") เผยแพร่เมื่อ ค.ศ. 1771 แม้จะได้รับความสนใจ แต่ก็เป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ว่า เต็มไปด้วยข้อมูลผิดพลาด และบรีโกเองก็กล่าวหาตูร์แป็งว่า บิดเบือนความคิดของตน หนังสือนี้มีสองเล่ม กรมศิลปากรแปลเป็นภาษาไทย ใหัชื่อเล่มแรกว่า ประวัติศาสตร์แห่งพระราชอาณาจักรสยาม เผยแพร่ใน พ.ศ. 2530 ผู้แปล คือ นายปอล ซาเวียร์ แปลจากภาษาฝรั่งเศสโดยตรง และให้ชื่อเล่มที่สองว่า ประวัติศาสตร์กรุงศรีอยุธยา ฉบับตุรแปง เผยแพร่ใน พ.ศ. 2522 ผู้แปล คือ นางสมศรี เอี่ยมธรรม ข้าราชการของกรม แปลจากคำแปลภาษาอังกฤษอีกทอดหนึ่ง มิได้แปลจากภาษาฝรั่งเศสโดยตรง
นอกจากนี้ ตูร์แป็งยังมีผลงานเด่นอีกสองเรื่อง เรื่องแรก คือ ลา ฟร็องส์ อีลูสทร์ อู เลอ ปลูว์ตาร์ก ฟร็องแซ (La France illustre, ou Le Plutarque français; "ฝรั่งเศสอันรุ่งเรือง หรือพลูทาร์กแบบฝรั่งเศส") เป็นประมวลประวัติบุคคลสำคัญในวงราชการ มีห้าเล่ม เผยแพร่ระหว่าง ค.ศ. 1777–1790 ถูก (Jean-François de La Harpe) วิจารณ์ว่า ไม่ได้ทำให้ตูร์แป็งดูเป็นพลูทาร์กหรือเป็นชาวฝรั่งเศสแม้แต่น้อย อีกเรื่อง คือ อิสตัวร์ เด ซ็อม ปูว์บลิก ตีเร ดู ตีแยร์ เอตา (Histoire des hommes publics tires du tiers etat; "ประวัติบุคคลสาธารณะซึ่งหยิบยกมาจากฐานันดรที่สาม") เผยแพร่ใน ค.ศ. 1789
อ้างอิง
- กรมศิลปากร (2539, p. 9)
- Chisholm 1911.
- กรมศิลปากร (2539, p. 5–6)
บรรณานุกรม
- บทความนี้ ประกอบด้วยข้อความจากสิ่งพิมพ์ซึ่งปัจจุบันเป็นสาธารณสมบัติ: Chisholm, Hugh, บ.ก. (1911). . สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911. Vol. 27 (11 ed.). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์. p. 482.
- กรมศิลปากร, กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2539). ประวัติศาสตร์แห่งพระราชอาณาจักรสยาม. กรุงเทพฯ: เอดิสัน เพรส โพรดัคส์. ISBN .
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
frxngsw xxngri turaepng frngess Francois Henri Turpin kh s 1709 1799 exksarithybangaehngekhiynepn turaepng epnchawfrngesssungepn khnruhnngsux man of letters chiwitturaepngekidthikxng Caen sungepnemuxnginpraethsfrngess aerkerimptibtihnathiepnxacarythi caknnedinthangipaeswngochkhthiparis aetthaidmaksud khux rbcangekhiynhnngsuxihaekrankhayhnngsux cungichchiwitdwykhwamyaklabak inchwngnn turaepngfakphlnganthioddedn khux karnaphlnganphasaxngkvskhxngexdewird mxnthakiw Edward Montague maaepl hruxthicringkhuxddaeplng epnphlnganchux xistwr du kuaewrenxmxng ed sxngesiyn erpuwblik Histoire du gouvernement des anciennes republiques prawtisastrkarpkkhrxngkhxngsatharnrthobran ephyaephremux kh s 1768 aelayngrbhnathiekhiynphakhtxihaekphlngankhxng Pierre Joseph d Orleans chux xistwr ed erowlusiyng dxngeklxaetr Histoire des revolutions d Angleterre prawtisastrkarptiwtikhxngxngkvs ephyaephremux kh s 1786 turaepngidnabnthukkhxngpiaeyr briok Pierre Brigot michchnnarichawfrngessinkrungsrixyuthya maddaeplngepnhnngsuxchux xistwr natuwaerl ex siwil du rwoym edx siyam Histoire naturelle et civile du royaume de Siam prawtisastrdanthrrmchatiaelaphlemuxngkhxngrachxanackrsyam ephyaephremux kh s 1771 aemcaidrbkhwamsnic aetkepnthiwiphakswicarnwa etmipdwykhxmulphidphlad aelabriokexngkklawhaturaepngwa bidebuxnkhwamkhidkhxngtn hnngsuxnimisxngelm krmsilpakraeplepnphasaithy ihchuxelmaerkwa prawtisastraehngphrarachxanackrsyam ephyaephrin ph s 2530 phuaepl khux naypxl saewiyr aeplcakphasafrngessodytrng aelaihchuxelmthisxngwa prawtisastrkrungsrixyuthya chbbturaepng ephyaephrin ph s 2522 phuaepl khux nangsmsri exiymthrrm kharachkarkhxngkrm aeplcakkhaaeplphasaxngkvsxikthxdhnung miidaeplcakphasafrngessodytrng nxkcakni turaepngyngmiphlnganednxiksxngeruxng eruxngaerk khux la frxngs xilusthr xu elx pluwtark frxngaes La France illustre ou Le Plutarque francais frngessxnrungeruxng hruxphlutharkaebbfrngess epnpramwlprawtibukhkhlsakhyinwngrachkar mihaelm ephyaephrrahwang kh s 1777 1790 thuk Jean Francois de La Harpe wicarnwa imidthaihturaepngduepnphlutharkhruxepnchawfrngessaemaetnxy xikeruxng khux xistwr ed sxm puwblik tier du tiaeyr exta Histoire des hommes publics tires du tiers etat prawtibukhkhlsatharnasunghyibykmacakthanndrthisam ephyaephrin kh s 1789xangxingkrmsilpakr 2539 p 9 Chisholm 1911 krmsilpakr 2539 p 5 6 brrnanukrm bthkhwamni prakxbdwykhxkhwamcaksingphimphsungpccubnepnsatharnsmbti Chisholm Hugh b k 1911 Turpin Francois Henri saranukrmbritanika kh s 1911 Vol 27 11 ed sankphimphmhawithyalyekhmbridc p 482 krmsilpakr kxngwrrnkrrmaelaprawtisastr 2539 prawtisastraehngphrarachxanackrsyam krungethph exdisn ephrs ophrdkhs ISBN 974 419 094 9