ปลดล็อกบูตโหลดเดอร์

การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ (อังกฤษ: bootloader unlocking, developer mode, OEM unlock, jailbreaking) เป็นวิธีการปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่อง (bootloader) การล็อกบูตโหลดเดอร์เป็นวิธีรักษาความปลอดภัยที่ปกติทำให้ปลุกเครื่อง (บูตเครื่อง) ได้อย่างปลอดภัย การปลดล็อกจะทำให้สามารถเปลี่ยนระบบที่ปกติจะทำไม่ได้ เช่น การติดตั้ง custom firmware (ที่เรียกว่า custom ROM สำหรับแอนดรอยด์) จริงๆ แล้ว ตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องบางอย่างก็ไม่ได้ล็อก บางอย่างก็ปลดล็อกได้ด้วยรายคำสั่งธรรมดา บางอย่างต้องขอความช่วยเหลือจากบริษัทผู้ผลิต บางอย่างก็ปลดล็อกไม่ได้โดยจะสามารถทำได้ก็ต่อเมื่อมีจุดอ่อนในอุปกรณ์/ซอฟต์แวร์เท่านั้น

ภาพแสดงลูกเล่นเพิ่มเนื่องกับโปรแกรมปลุกเครื่องแอนดรอยด์ที่ปลดล็อกแล้ว

การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ยังอาจทำเพราะเหตุผลทางนิติเวชอีกด้วย เช่น เพื่อหาหลักฐานดิจิทัลจากสมาร์ทโฟน โดยใช้อุปกรณ์เช่น Cellebrite UFED

พื้นเพ

การปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมการปลุกเครื่อง ปกติจะล้มเลิกประกันของผลิตภัณฑ์ และอาจทำให้อุปกรณ์ถูกขโมยข้อมูลได้ง่าย สำหรับโครมบุ๊ก การเปิดโหมดผู้พัฒนา (developer mode) ซึ่งมีผลเหมือนกับการปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ จะทำให้ระบบปลอดภัยลดลงกว่าปกติ สำหรับแอนดรอยด์และโครมโอเอส การปลดล็อกอาจทำให้เสียข้อมูล เพราะข้อมูลบางอย่างจะเก็บสำรองไม่ได้ถ้าไม่ได้สิทธิของรูต

การล็อกบูตโหลดเดอร์ในบางกรณีอาจจะไม่สมควร เช่น นักข่าวผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับคอมพ์คนหนึ่ง พิจารณาการล็อกบูตโหลดเดอร์สำหรับโทรศัพท์ในโปรแกรม Qualcomm Snapdragon Insiders ว่าเป็นความผิดพลาด เพราะโทรศัพท์มุ่งเฉพาะผู้ใช้ที่ชำนาญ

แพลตฟอร์ม

แอนดรอยด์

การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ มักจะทำเมื่อกำลังทำการเพื่อให้ได้สิทธิรูตจากเครื่อง หรือว่าเพื่อจะติดตั้ง custom ROM โดยไม่ต้องรูตเครื่อง

การปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ของแอนดรอยด์เมื่อปี 2023

ผู้ผลิต	ระดับความยาก	วิธี
กูเกิล	ง่าย (แบบไม่ล็อกกับบริษัทโทรศัพท์)	รายคำสั่ง (แบบที่ไม่ล็อกกับบริษัทโทรศัพท์ หรือแบบที่จ่ายเงินให้บริษัทโทรศัพท์ครบแล้ว)
ซัมซุง	ง่าย (นอกทวีปอเมริกาเหนือ ) ทำไม่ได้ (อเมริกาเหนือ)	ใช้ค่าตั้งผู้พัฒนา (ยกเว้นโทรศัพท์ในอเมริกาเหนือ)
OnePlus	ง่าย (เมื่อไม่ล็อกกับบริษัทโทรศัพท์) ปานกลาง (เมื่อล็อกกับบริษัทโทรศัพท์)	รายคำสั่ง ยกเว้นแบบที่ล็อกกับบริษัทโทรศัพท์ ซึ่งจะต้องใช้โค้ดปลดล็อก
เสียวหมี่	ยาก/ง่าย	สร้างบัญชี ให้เบอร์โทรศัพท์ ตั้งค่าโทรศัพท์ ดาวน์โหลดแอปแล้วขอโค้ดจากบริษัทโดยต้องอาจต้องรอจนถึง 30 วัน ส่วนอุปกรณ์ที่ใช้ชิป Mediatek จะทำได้ง่ายด้วยโปรแกรมอันไม่ใช่ของบริษัท คือ MTKClient
โซนี่	ปานกลาง	รายคำสั่ง โดยต้องขอโค้ดจากเว็บไซต์ของบริษัท
Fairphone	ปานกลาง	รายคำสั่ง โดยต้องขอโค้ดจากเว็บไซต์ของบริษัท
โมโตโรลา	ปานกลาง	รายคำสั่ง โดยต้องขอโค้ดจากเว็บไซต์ของบริษัท
Realme	ยากระดับปานกลาง	รายคำสั่ง หลังจากต้องติดตั้งแอปตรวจสอบ แล้วส่งข้อมูลให้บริษัท
Nothing	ง่าย	รายคำสั่ง
หัวเว่ย	ทำไม่ได้
OPPO	ทำไม่ได้
HMD-Nokia	ทำไม่ได้
วีโว่	ทำไม่ได้
LG	ทำไม่ได้
Tecno	ง่าย	รายคำสั่ง
Infinix	ทำไม่ได้
TCL	ทำไม่ได้

ประวัติ

ตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องของโทรศัพท์กูเกิล Nexus และ Pixel สามารถปลดล็อกได้โดยใช้รายคำสั่ง fastboot คือ fastboot oem unlock หรือ fastboot flashing unlock

ในปี 2011 แม้โมโตโรลาจะแจกจำหน่ายตัวปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องสำหรับ Droid Razr แต่บริษัทโทรศัพท์ก็ได้เอาโปรแกรมนี้ออกจากรุ่นที่ตนใช้

ปี 2011 โซนี่โมบายล์ได้แจกจำหน่ายซอฟต์แวร์ปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่อง แต่ผู้ใช้จะต้องให้เลข IMEI แก่เว็บไซต์ของโซนี่ ในปี 2012 เอซุสได้แจกจำหน่ายโปรแกรมปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องสำหรับโทรศัพท์รุ่น Asus Transformer Prime TF201

ในปี 2012 โมโตโรลาได้แจกจำหน่ายโปรแกรมปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องโดยมีข้อจำกัด คือผู้ใช้จะต้องยอมรับเงื่อนไขสัญญาและสร้างบัญชีก่อนที่จะปลดล็อกโทรศัพท์รุ่น Moto G ได้

โทรศัพท์ HTC มีล็อกพิเศษที่เพิ่มขึ้น ซึ่งเรียกว่า "S-OFF/S-ON"

ตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องบางอย่างสามารถปลดล็อกได้ด้วยการแฮ็ก หรือใช้วิธีที่ผู้ผลิตระบุ วิธีหลังปกติจะลบข้อมูลออกจากอุปกรณ์ทั้งหมด อนึ่ง ผู้ผลิตบางรายยังห้ามไม่ให้ปลดล็อกโทรศัพท์ที่ล็อกอยู่กับบริษัทโทรศัพท์ ส่วนโทรศัพท์และแท็บเล็ตของซัมซุงในสหรัฐหรือแคนาดา ไม่อนุญาตให้ปลดล็อกไม่ว่าจะล็อกอยู่กับบริษัทโทรศัพท์หรือไม่

ในปี 2018 ผู้พัฒนาโปรแกรมในกลุ่ม XDA Developers ได้เริ่มให้บริการปลดล็อกสำหรับสมาร์ทโฟนของโนเกียบางรุ่น ต่อมาในปี 2021 ก็ได้ให้บริการปลดล็อกสำหรับโทรศัพท์ Samsung Galaxy S20 และ Samsung Galaxy S21

ในปี 2019 หัวเว่ยประกาศว่าจะให้ผู้ใช้ปลดล็อกโทรศัพท์ชุด Mate 30 แต่ตอนหลังก็เปลี่ยนใจ และก็ไม่ได้ให้โค้ดสำหรับปลดล็อกอีกเลยตั้งแต่ปี 2018 โปรแกรมเจาะช่องโหว่ชื่อว่า checkm30 ได้พัฒนาขึ้นเพื่อใช้ปลดล็อกโทรศัพท์หัวเว่ยที่ใช้ชิป HiSilicon

ในปี 2021 เมื่อปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องของ Samsung Galaxy Z Fold 3 กล้องก็จะทำงานผิดปกติ ซึ่งสามารถแก้ไขโดยล็อกตัวโหลดอีก ต่อมาซัมซุงก็ได้แก้ไขปัญหา

อื่นๆ

ไมโครซอฟท์

โปรแกรม WPInternals สามารถใช้ปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องของโทรศัพท์ Nokia Lumia ที่ใช้ระบบปฏิบัติการวินโดวส์โฟน แต่ก็ใช้กับโทรศัพท์ Alcatel Idol 4 หรือ HP Elite x3 ซึ่งใช้ระบบปฏิบัติการเดียวกันไม่ได้ รุ่น 1.0 ได้แจกจำหน่ายเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2015 ในเดือนตุลาคม 2018 ก็ได้เปลี่ยนเป็นซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ส เมื่อผู้พัฒนาหลัก (คือ René Lergner ผู้มีนามแฝงว่า HeathCliff74) ได้ลาออกจากโปรเจ็กต์นี้

ตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่องของ Windows RT สามารถปลดล็อกได้ด้วยการใช้ช่องโหว่ แต่ต่อมาไมโครซอฟท์ก็ได้อัปเดตปิดช่องโหว่นี้ในปี 2016 ระบบ x86 ปกติจะใช้ตัวโหลด UEFI Secure Boot ซึ่งทั่วไปสามารถปลดล็อกได้

แอปเปิล

ระบบป้องกัน ROM ปลุกเครื่องในอุปกรณ์ไอโอเอสที่มีหน่วยประเมินผลกลาง A11 หรือเก่ากว่านั้นสามารถปลดได้ด้วยช่องโหว่ทางฮาร์ดแวร์ที่รู้จักกันว่า checkm8 จึงทำให้สามารถใช้ระบบปฏิบัติการอื่นๆ บนเครื่องได้

แมคอินทอชที่ใช้ชิป Apple Silicon สามารถปลดล็อกได้ แต่อุปกรณ์อื่นๆ ของแอปเปิล เช่น ไอโฟนและไอแพดก็ไม่สามารถปลดล็อกได้แม้จะใช้ชิปชุดเดียวกัน

กูเกิล

โหมดผู้พัฒนา (developer mode) ของโครมบุ๊กจะคล้ายๆ กับการปลดล็อกตัวโหลดโปรแกรมปลุกเครื่อง โครมบุ๊กใช้บูตโหลดเดอร์ที่สามารถเปลี่ยนหรือเขียนทับโดยเอานอตป้องกันการเขียนออก

ในปี 2013 บูตโหลดเดอร์ทของโครมคาสต์ (Chromecast) ถูกแฮ็กโดยอาศัยจุดอ่อนอย่างหนึ่ง ต่อมาในปี 2021 ก็ถูกแฮ็กอีกอาศัยช่องโหว่อย่างอื่น

สเปซเอ็กซ์

ในเดือนสิงหาคม 2020 นักวิจัยทางด้านความปลอดภัยคอมพิวเตอร์ ได้ใช้การโจมตีแบบ voltage fault injection ซึ่งทำเมื่อบูตโหลดเดอร์กำลังทำงาน เพื่อหลีกเลี่ยงการตรวจสอบเฟิร์มแวร์ของจานดาวเทียมสตาร์ลิงก์ของสเปซเอ็กซ์

การล็อกคืน

แอนดรอยด์บางรุ่นอาจล็อกบูตโหลดเดอร์คืนได้

การปิดบริการออนไลน์

ในต้นปี 2018 หัวเว่ยได้ระงับการให้โค้ดสำหรับปลดล็อกบูตโหลดเดอร์ ในปลายปี 2021 LG ได้เลิกบริการเว็บไซต์ที่ให้โค้ดสำหรับปลดล็อกบูตโหลดเดอร์

ดูเพิ่ม

เชิงอรรถและอ้างอิง

1. Afonin, Oleg (2016). Mobile Forensics ' Advanced Investigative Strategies (1 ed.). Packt Publishing. ISBN . OCLC 960040717.
2. Tamma, Rohit; Donnie Tindall (2015). Learning Android forensics: a hands-on guide to Android forensics, from setting up the forensic workstation to analyzing key forensic artifacts. Birmingham, UK. ISBN . OCLC 910639389.
3. Hoffman, Chris (2016-09-22). "The Security Risks of Unlocking Your Android Phone's Bootloader". How-To Geek (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
4. Porup, J. M. (2017-06-19). "How to install Linux on a Chromebook (and why you should)". Ars Technica (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). จากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-06-19. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
5. "Qualcomm Smartphone for Snapdragon Insiders Review". PCMag (ภาษาอังกฤษ). จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-08-16. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
6. Wokke, Arnoud (2021-08-28). "Custom roms voor Android - Hoe zijn installatie en gebruik anno nu?". Tweakers (ภาษาดัตช์). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
7. "Install PixelExperience on miatoll". Install PixelExperience on miatoll - PixelExperience Wiki. 2023-11-26. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-06-02. สืบค้นเมื่อ 2023-11-27.
8. "Install LineageOS on miatoll". LineageOS Wiki. 2023-11-26. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-06-06. สืบค้นเมื่อ 2023-11-27.
9. . developer.lge.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-12-05. สืบค้นเมื่อ 2023-05-07.{{}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown ()
10. "Factory Images for Nexus and Pixel Devices | Google Play services". Google Developers (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-11-07.
11. Ingraham, Nathan (2011-10-24). "GSM Motorola RAZR hits the FCC; Verizon model has locked bootloader". The Verge (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
12. By (2011-04-14). "Sony Ericsson Promotes Android Bootloader Unlocking". Hackaday (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
13. Kotipalli, Srinivasa Rao; Mohammed A. Imran (2016). Hacking Android: explore every nook and cranny of the Android OS to modify your device and guard it against security threats. Birmingham, UK. ISBN . OCLC 957298786.
14. Tiefenthäler, Ronald (2012-02-22). "Asus: Bootloader Unlock Tool für Tablet Transformer Prime TF201 verfügbar". Notebookcheck (ภาษาเยอรมัน). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
15. Rodgers, Evan (2012-08-17). "Motorola unveils Android bootloader unlocking tool with limited device support". The Verge (ภาษาอังกฤษ). จากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-08-19. สืบค้นเมื่อ 2021-09-10.
16. Viscomi, Rick; Andy Davies; Marcel Duran (2015). Using WebPageTest: web performance testing for novices and power users. Sebastopol, CA. ISBN . OCLC 927108295.
17. Rox, Ricci (2018-04-02). "Nokia users can now unofficially unlock their bootloaders but the methodology is as sketchy as it gets". Notebookcheck (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
18. "Android[UNSAMLOCK]". 2021-01-08.
19. "Huawei Mate 30 will not have an unlocked bootloader". The Indian Express (ภาษาอังกฤษ). 2019-09-25. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-09-26. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
20. "Huawei will no longer offer bootloader unlock codes for its Android devices". 9to5Google (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2018-05-24. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
21. "Checkmate Mate 30 - Attack the bootrom of Huawei smartphones" (PDF). (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-09-06.
22. Clark, Mitchell (2021-08-24). "Samsung will let you unlock your Z Fold 3's bootloader, but at the cost of your cameras". The Verge (ภาษาอังกฤษ). จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-08-24. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
23. "Unlocking the bootloader no longer kills the Galaxy Z Fold 3's cameras". xda-developers (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2021-12-07. สืบค้นเมื่อ 2022-03-14.
24. "Tool van Nederlandse ontwikkelaar kan custom roms op alle Lumia's flashen". Tweakers (ภาษาดัตช์). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
25. "Windows Phone Internals 2.2 Unlocks the Bootloader on all Windows 8 & 10 Lumia Smartphones". xda-developers (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2017-12-04. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
26. Andrew Orlowski. "Rooting and modding a Windows Phone is now child's play". The Register (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
27. "Windows 10 Mobile's bootloader unlocker is now open source". Neowin (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-06-14.
28. Francisco, Shaun Nichols in San. "Microsoft silently kills dev backdoor that boots Linux on locked-down Windows RT slabs". www.theregister.com (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
29. Lundberg, Anders. "16-year-old runs Linux on iPhone 7". Macworld UK (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
30. January 2021, Michelle Ehrhardt 19 (2021-01-19). "Linux is Finally on Apple M1...Kind Of". Tom's Hardware (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
31. December 2014, Lucian Armasu 31 (2014-12-31). "You Can Now Run Full Linux Apps Inside A Chrome OS Window". Tom's Hardware (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
32. Robert, Foss (2017-03-08). "Quick hack: Removing the Chromebook Write-Protect screw". Collabora (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2021-09-04.
33. "Chromecast bootloader exploit surfaces, opens up plenty of possibilities (video)". Engadget (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). จากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-09-04. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
34. "Modders ontgrendelen bootloader van Google Chromecast met Google TV". Tweakers (ภาษาดัตช์). จากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-08-01. สืบค้นเมื่อ 2021-09-06.
35. Hardcastle, Jessica Lyons. "Starlink satellite dish cracked on stage at Black Hat". The Register (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2022-11-22.
36. Wilde, Damien (2021-09-09). "How to downgrade from Android 12 Beta to Android 11 on Google Pixel [Video]". 9to5Google (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). สืบค้นเมื่อ 2021-09-28.
37. "Huawei stopt met het uitdelen van codes om bootloader vrij te geven". Tweakers (ภาษาดัตช์). สืบค้นเมื่อ 2023-05-07.
38. "LG stopt eind dit jaar met tool voor unlocken van smartphonebootloaders". Tweakers (ภาษาดัตช์). สืบค้นเมื่อ 2023-05-07.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Locking/Unlocking the Bootloader, Android Open Source Project
• Qualcomm's Chain of Trust