บ วก อการจำแนกช นทางว ทยาศาสตร อาณาจ กร Plantaeหมวด Magnoliophytaช น Magnoliopsidaอ นด บ Ranunculalesวงศ Menispermaceaeส

บัวกือ
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Ranunculales
วงศ์:	Menispermaceae
สกุล:	Stephania
สปีชีส์:	S. pierrei
ชื่อทวินาม
*Stephania pierrei* Diels

บัวกือ หรือ เปล้าเลือดเครือ หรือ ว่านสบู่เลือด (ชื่อวิทยาศาสตร์: Stephania pierrei) ไม้ล้มลุกในสกุลสบู่เลือด วงศ์บอระเพ็ด มีเหง้าใต้ดินเปลือกสีดำ เนื้อสีขาว ลำต้นเป็นเถาเลื้อย แตกรากและใบตามข้อ ใบเดี่ยว รูปกลมรี โคนก้านใบเว้าเป็นรูปหัวใจ ก้านใบขนาดเล็ก ดอกช่อออกตามซอกใบ ดอกย่อยสีม่วง ผลแห้งแบบแก่แล้วแตก ใบสดหรือทั้งต้นคั้นน้ำทาแผลแก้ไฟไหม้ น้ำร้อนลวก

อนุกรมวิธานและชื่อ

ชื่อทวินาม "Stephania pierrei" ยังไม้ได้ถูกรับการชำระความกำกวมของชื่อชนิดอย่างเป็นทางการ (unresolved name) โดยทั่วไปอ้างอิงจากแหล่งข้อมูลที่เป็นที่ยอมรับ จัดให้ S. pierrei เป็นชนิดเดียวกับบัวบกโขด (Stephania erecta) โดยให้ S. erecta เป็นชื่อพ้องของ S. pierrei

ชื่อท้องถิ่นอื่น ได้แก่ ว่านสบู่เลือด, บัวเครือ (เพชรบูรณ์), บัวกือ (เชียงใหม่, เพชรบุรี), บัวบก (กาญจนบุรี, นครราชสีมา), เปล้าเลือดเครือ (ภาคเหนือ), โกฐหัวบัว (ภาคกลาง), พุ่งเหมาด้อย (เมี่ยน) เป็นต้น

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เป็นไม้ล้มลุกมีหัวใต้ดิน มีหัวโผล่พ้นดินไม่สูงนัก หัวกลมแป้น เปลือกหัวสีน้ำตาล เนื้อในสีขาวนวล รสชาติมันและเฝื่อนเล็กน้อย ลำต้นแทงขึ้นจากหัว โค้งงอลงสู่พื้นดิน เป็นไม้พุ่มรอเลื้อยยาวได้ประมาณ 3-5 เมตร

ใบ เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปเกือบกลม หรือกลมคล้ายใบบัว เส้นผ่าศูนย์กลางใบประมาณ 3−6 เซนติเมตร ก้านใบยาว 2−3.5 เซนติเมตร ติดที่กลางแผ่นใบ

ดอกออกเป็นช่อกระจุกที่ซอกใบ ดอกยาวประมาณ 1 เซนติเมตร ก้านช่อดอกเรียวเล็ก ยาวประมาณ 7-8 มิลลิเมตร ดอกเป็นแบบแยกเพศ ดอกเพศผู้มีก้านดอกยาวประมาณ 1-2 มิลลิเมตร มีกลีบเลี้ยง 4-5 กลีบ เป็นรูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับ มีสีเหลือง เนื้อกลีบนุ่ม มักมีขนาดไม่เท่ากัน กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 1-2 มิลลิเมตร ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้เชื่อมติดกัน ไม่มีก้านหรือติดบนก้าน ยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร

ผลมีเมล็ดเดียวแข็ง เป็นรูปทรงกลมหรือค่อนข้างเป็นรูปไข่กลับ มีเส้นผ่านศูนย์กลางยาวประมาณ 7-8 มิลลิเมตร ผนังของผลชั้นในจะมีรูเล็ก ๆ ตรงกลาง ด้านบนมีตุ่มเรียงกันเป็น 4 แถว โค้ง และมีทั้งหมดประมาณ 16-19 ตุ่ม

การใช้ทางยา

ส่วนที่ใช้คือ หัว ก้าน ต้น ใบ ดอก เถา

ต้น กระจายลมที่แน่นในอก ใบบำรุงธาตุไฟ ใส่บาดแผลสดและเรื้อรัง ดอกฆ่าเชื้อโรคเรื้อน ทำให้อุจจาระละเอียด เถาขับโลหิตระดู ขับพยาธิในลำไส้ หัวและก้านแก้เสมหะเบื้องบนทำให้เกิดกำลังบำรุงกำหนัด รากบำรุงเส้นประสาท

แหล่งกระจายพันธุ์

ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ และป่าดิบ

อ้างอิง

เศรษฐมนตร์ กาญจนกุล. ว่าน. กทม. เศรษฐศิลป์. 2553 หน้า 99

"Stephania pierrei Diels — The Plant List". www.theplantlist.org.
"Stephania pierrei - Wikispecies". species.wikimedia.org (ภาษาอังกฤษ).
"Stephania erecta Craib | Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (ภาษาอังกฤษ).
"JSTOR Global Plants: Search Results". plants.jstor.org.
"สบู่เลือด สรรพคุณและประโยชน์ของต้นสบู่เลือด 19 ข้อ". s3.amazonaws.com.
"สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด". www.rspg.or.th.
"Biodiversity". biodiversity.forest.go.th.^[]

[1] "Stephania pierrei Diels — The Plant List". www.theplantlist.org.

[2] "Stephania pierrei - Wikispecies". species.wikimedia.org (ภาษาอังกฤษ).

[3] "Stephania erecta Craib | Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (ภาษาอังกฤษ).

[4] "JSTOR Global Plants: Search Results". plants.jstor.org.

[:0-5] "สบู่เลือด สรรพคุณและประโยชน์ของต้นสบู่เลือด 19 ข้อ". s3.amazonaws.com.

[:1-6] "สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด". www.rspg.or.th.

[:2-7] "Biodiversity". biodiversity.forest.go.th.^[]