ต นท น ค อม ลค า ท ค ดเป นเง น ซ งใช จ ายหร อส นเปล องไปในการดำเน นงานหร อการผล ต ท งทางตรงหร อทางอ อม และไม สามารถจะนำไ

ต้นทุน คือมูลค่า ที่คิดเป็นเงิน ซึ่งใช้จ่ายหรือสิ้นเปลืองไปในการดำเนินงานหรือการผลิต ทั้งทางตรงหรือทางอ้อม และไม่สามารถจะนำไปใช้ประโยชน์อย่างอื่นได้อีก

ประเภท

แนวคิดพื้นฐาน

ต้นทุนรวม (total cost) คือมูลค่าของต้นทุนทั้งหมดที่ใช้ในการผลิต
ต้นทุนเฉลี่ย (average cost) คือต้นทุนในการผลิตผลผลิต 1 หน่วย เท่ากับต้นทุนรวมหารด้วยปริมาณผลผลิต
ต้นทุนส่วนเพิ่ม หรือ ต้นทุนหน่วยสุดท้าย (marginal cost) คือต้นทุนรวมที่เพิ่มขึ้นเมื่อผลิตผลผลิตเพิ่มขึ้น 1 หน่วย

ต้นทุนเมื่อเทียบกับปริมาณผลผลิต

ต้นทุนคงที่ (fixed cost) คือต้นทุนที่ไม่แปรผันกับปริมาณการผลิต เช่นค่าเช่าพื้นที่สำนักงาน ต้นทุนคงที่อาจเกิดขึ้นแม้ไม่มีผลผลิตอะไรเลย
ต้นทุนแปรผัน (variable cost) คือต้นทุนที่แปรผันกับปริมาณการผลิต เช่นค่าวัตถุดิบ เป็นต้น

ต้นทุนเมื่อคำนึงถึงระยะเวลา

ยกตัวอย่างในการสร้างโรงงานเพื่อผลิตสินค้า ในระยะสั้น ผู้ผลิตไม่สามารถที่จะเปลี่ยนแปลงส่วนประกอบการผลิตบางอย่าง (ในกรณีนี้คือขนาดของโรงงาน) จึงทำให้ต้นทุนบางส่วน (ค่าก่อสร้างโรงงาน) เป็นต้นทุนคงที่ แต่หากพิจารณาในระยะยาว ผู้ผลิตย่อมต้องเลือกขนาดของโรงงานที่เหมาะสมกับปริมาณการผลิตที่วางแผนไว้ (คือทำให้ต้นทุนเฉลี่ยในการผลิตต่ำที่สุด) ในระยะยาว ส่วนประกอบในการผลิตทุกอย่างจึงกลายเป็นต้นทุนแปรผันทั้งหมด

แนวคิดของต้นทุนอื่น ๆ ในทางเศรษฐศาสตร์

ต้นทุนค่าเสียโอกาส (opportunity cost) หมายถึงมูลค่าของผลตอบแทนจากกิจกรรมที่สูญเสียโอกาสไปในการเลือกทำกิจกรรมอย่างหนึ่ง ซึ่งเป็นต้นทุนที่ต้องคำนึงถึงเสมอในทางเศรษฐศาสตร์
ต้นทุนจม (sunk cost) คือต้นทุนที่เมื่อจ่ายไปแล้วไม่สามารถเรียกคืนมาได้ ในทางเศรษฐศาสตร์ ต้นทุนจมที่เกิดขึ้นแล้วจะไม่มีผลต่อการตัดสินใจกิจกรรมที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เช่น หากบุคคลหนึ่งซื้อตั๋วเข้าชมภาพยนตร์ที่ไม่สามารถคืนเป็นเงินได้ การที่เขาจะดูภาพยนตร์เรื่องนั้นหรือใช้เวลาไปทำอย่างอื่น เขาต้องเลิกคิดถึงมูลค่าของตั๋วที่จ่ายไปแล้ว แต่คำนึงถึงประโยชน์ที่จะได้รับจากกิจกรรมที่เขาเลือกต่อจากนี้เท่านั้น
ต้นทุนเอกชน (private cost) คือต้นทุนที่ผู้ผลิตต้องจ่ายโดยตรง
ต้นทุนภายนอก (external cost) หมายถึงการมองผลกระทบที่มีต่อบุคคลอื่นในลักษณะต้นทุน ต้นทุนภายนอกมีทั้งต้นทุนที่ให้ผลดี (เช่น การดูแลหน้าบ้านให้สะอาดเรียบร้อยทำให้เพื่อนบ้านได้รับความพึงพอใจด้วย) และต้นทุนที่ให้ผลเสีย (เช่นการทิ้งขยะไว้หน้าบ้านจะทำให้เพื่อนบ้านเกิดความรำคาญ)
ต้นทุนทางสังคม (social cost) คือต้นทุนเอกชนรวมกับต้นทุนภายนอก

อ้างอิง

David Besanko, David Dranove and Mark Shanley. Economics of Strategy, Second Edition, 2000.
Joseph E. Stiglitz. "Economics of the Public Sector", Third Edition, 2000.

บทความเศรษฐศาสตร์ การเงิน ธุรกิจ หรือ การค้านี้ยังเป็น คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล