ตามความเช อในรห สยล ทธ และค ยหล ทธ ตาท สาม ไม ใช ตาเน อ แต เป นตาภายในท ทำให เห นส งเหน อปกต ว ส ย แสดงถ งการร บร ระด บส

ตามความเชื่อในรหัสยลัทธิและคุยหลัทธิ ตาที่สาม ไม่ใช่ตาเนื้อ แต่เป็นตาภายในที่ทำให้เห็นสิ่งเหนือปกติวิสัย แสดงถึงการรับรู้ระดับสูงในทาง และเป็นสัญลักษณ์ของ รวมถึงการหยั่งรู้พิเศษ เช่น การเห็นนิมิต รู้เหตุการณ์ต่าง ๆ ล่วงหน้า เป็นต้น

ศาสนาฮินดู

ในศาสนาฮินดูถือว่า อาชญาจักระ (आज्ञा चक्र) คือตาที่สาม เป็นจักระแห่งจิต คือดวงตาแห่งพุทธิปัญญา มนุษย์มองเห็นสิ่งต่าง ๆ ได้ในความฝันก็โดยอาศัยอาชญาจักระนี้ และพลังงานทางจิตวิญญาณจากสิ่งแวดล้อมจะเข้ามาในร่างกายผ่านจักระนี้ด้วย

อาชญาจักระยังเป็นจุดบรรจบของทั้งสามก่อนจะไหลขึ้นสู่ซึ่งเป็นจักระสูงสุด ผู้ปฏิบัติโดยเพ่งที่จักระนี้จะสามารถพ้นจากได้

ลัทธิอนุตตรธรรม

ลัทธิอนุตตรธรรมเรียกตำแหน่งตาที่สามว่าจุดญาณทวาร (จีน: 玄關竅) เชื่อว่าวิญญาณจะเข้าออกร่างกายผ่านทางประตูนี้ และเป็นทางเดียวที่วิญญาณจะใช้ผ่านเพื่อกลับคืนสู่สวรรค์ซึ่งถือเป็นบ้านเกิดของวิญญาณทุกดวง ลัทธินี้ยังเชื่อว่าตำแหน่งจุดญาณทวารถูกปิดเป็นความลับสวรรค์มาแต่โบราณ แม้แต่ผีสางเทวดาก็ไม่รู้ แต่อริยชนผู้บรรลุแล้วในอดีตได้แสดงเป็นปริศนาไว้ในคัมภีร์ต่าง ๆ

ลัทธิอนุตตรธรรมเชื่อว่าเฉพาะผู้ได้รับอาณัติแห่งสวรรค์จากพระแม่องค์ธรรมเท่านั้นที่จะเปิดจุดญาณทวารได้ การเจิมเปิดจุดญาณทวารจะกระทำใน (จีน: 辦道禮節 ปั้นเต้าหลี่เจี๋ย) ซึ่งดำเนินพิธีเป็นความลับ ไม่เปิดเผยให้คนนอกรับรู้ ผู้ที่รู้แล้วห้ามนำไปบอกต่อ เพราะเชื่อว่าจะถูกสิ่งศักดิ์สิทธิ์ลงโทษ

อ้างอิง

Richard Cavendish, บ.ก. (1994). Man, Myth and Magic – Volume 19. New York, NY: Marshall Cavendish. p. 2606. ISBN .
Leadbeater, C.W. The Chakras Wheaton, Illinois, USA:1927 Theosophical Publishing House Page 79.
Saraswati, Swami Satyananda Saraswati (2001). Kundalini iuuuggTantra. Bihar, India: Yoga I Publications Trust. ISBN .
. ASIS Massage. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-11-17. สืบค้นเมื่อ 25 July 2013.
. Advaita Yoga Ashram. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-05-22. สืบค้นเมื่อ 28 กันยายน 2556. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
ไตรรัตน์, นครปฐม: เอกอนันต์เผยแพร่ธรรม, ม.ป.ป., หน้า 24-35
เย่วรรณา, เหตุใดต้องรับธรรม, นครปฐม : เอกอนันต์เผยแพร่ธรรม, ม.ป.ป., หน้า 29
เกษร สุทธจิต จันทร์ประภาพ, ธรรมประธานพร เล่ม ๕, เชียงใหม่: บี.เอส.ดี การพิมพ์, 2547, หน้า 185-191

[MMM-1] Richard Cavendish, บ.ก. (1994). Man, Myth and Magic – Volume 19. New York, NY: Marshall Cavendish. p. 2606. ISBN .

[Leadbeater,_C.W._Page_79-2] Leadbeater, C.W. The Chakras Wheaton, Illinois, USA:1927 Theosophical Publishing House Page 79.

[Saraswati-3] Saraswati, Swami Satyananda Saraswati (2001). Kundalini iuuuggTantra. Bihar, India: Yoga I Publications Trust. ISBN .

[4] . ASIS Massage. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-11-17. สืบค้นเมื่อ 25 July 2013.

[5] . Advaita Yoga Ashram. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-05-22. สืบค้นเมื่อ 28 กันยายน 2556. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[6] ไตรรัตน์, นครปฐม: เอกอนันต์เผยแพร่ธรรม, ม.ป.ป., หน้า 24-35

[7] เย่วรรณา, เหตุใดต้องรับธรรม, นครปฐม : เอกอนันต์เผยแพร่ธรรม, ม.ป.ป., หน้า 29

[ธรรมประธานพร_เล่ม_๕-8] เกษร สุทธจิต จันทร์ประภาพ, ธรรมประธานพร เล่ม ๕, เชียงใหม่: บี.เอส.ดี การพิมพ์, 2547, หน้า 185-191