ตะจาน

ตะจาน (พม่า: သင်္ကြန်, ออกเสียง: [θɪ́ɰ̃.d͡ʑàɰ̃] หรือ [ðə.d͡ʑàɰ̃]; ยะไข่: [θɔ́ɰ̃.kràɰ̃]; มอญ: သၚ်္ကြန်, ; มาจากคำภาษาสันสกฤตว่า สํกฺรานฺติ หมายถึง "การเคลื่อนย้าย [ของดวงอาทิตย์จากราศีมีนสู่ราศีเมษ]) เป็นวัฒนธรรมของชาวพม่าแต่โบราณไม่ต่ำกว่า 3,000 ปี และถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ เพื่อกำหนดวันขึ้นปีใหม่ให้สะดวกขึ้น วันขึ้นปีใหม่ของพม่าจึงกำหนดตามปฏิทินสากล ซึ่งตรงกับเดือนเมษายน โดยทั่วไปแล้วจะเริ่มตั้งแต่วันที่ 12 เมษายน ถึง 16 เมษายน ช่วงนี้จะเป็นการเล่นสาดน้ำต้อนรับปีใหม่ และในวันที่ 17 เมษายน ถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ เดิมทีทางการพม่าได้กำหนดระหว่างวันที่ 12 เมษายนจนถึงวันที่ 16 เมษายน เป็นวันหยุดราชการ แต่ปัจจุบันได้กำหนดให้เป็นวันหยุดราชการไปจนถึงวันที่ 22 เมษายน

ตะจาน
ภาพวาดเทศกาลตะจานในยุคอาณาจักรพุกาม
ชื่อทางการ	ตะจาน
ชื่ออื่น	วันปีใหม่ประเทศพม่า
จัดขึ้นโดย	ชาวพม่า
ความสำคัญ	เป็นเครื่องหมายปีใหม่ของชาวพม่า
การถือปฏิบัติ	สาดน้ำ, ทำบุญ,
เริ่ม	13 เมษายน
สิ้นสุด	16 เมษายน
วันที่	13–16 เมษายน
ความถี่	ทุกปี
ส่วนเกี่ยวข้อง	, , , สงกรานต์

นักท่องเที่ยวชาวตะวันตกร่วมเล่นสาดน้ำในมัณฑะเลย์

ตะจานคล้ายกับประเพณีสงกรานต์ในประเทศอื่นในภูมิภาคเดียวกัน คือ การเล่นสาดน้ำเพื่อคลายร้อน และเปรียบเหมือนเป็นการลบล้างสิ่งไม่ดีจากปีเก่าเพื่อความเป็นสิริมงคล ในสมัยอดีตจะใช้การเล่นสาดน้ำอย่างเบา ๆ โดยใช้ยอดหว้าอ่อนชุบใส่น้ำปรุงแล้วแตะเบา ๆ บนไหล่ของผู้ที่จะเล่นสาดน้ำด้วย นอกจากการเล่นสนุกสนานแล้ว ยังมีประเพณีบุญ คือ การทำบุญเพื่อความเป็นสิริมงคล เช่น การตักบาตร, สรงน้ำพระพุทธรูป, ถือศีลปฏิบัติธรรม, ทำความสะอาดวัดหรือศาสนสถาน, ทำบุญบ้าน, สระผมหรืออาบน้ำทำความสะอาดให้แก่คนชราที่ไร้ญาติ รวมถึงการปล่อยสัตว์ต่าง ๆ เช่น นก, ปลา หรือสัตว์ใหญ่อย่าง วัวหรือควาย นอกจากนี้แล้วผู้คนที่ไปใช้ชีวิตอยู่ในต่างถิ่น ก็จะเดินทางกลับสู่ถิ่นเกิดเพื่อกราบไหว้ผู้ใหญ่ในครอบครัว เช่น พ่อแม่, ปู่ย่าตายาย, ลุงป้าน้าอา เป็นต้น และเชื่อว่าหากได้สระผมหรือตัดเล็บก่อนไปทำบุญที่วัด จะเป็นการตัดสิ่งไม่ดีในปีเก่าทิ้งไปและรับสิ่งดี ๆ เข้ามา

ในเทศกาลตะจานนี้มีอาหารพิเศษหลายอย่าง เช่น โหมะน์โล่นเยบอ (မုန့်လုံးရေပေါ်) เป็นขนมที่ทำรับประทานกันโดยเฉพาะในช่วงนี้ โดยมีความหมายถึง ความสามัคคี เพราะเมื่อทำขนมนี้ต้องใช้ผู้คนหลายคน และแจกจ่ายแก่บุคคลอื่นที่ผ่านไปมา และ ตะจานทะมี่น (သင်္ကြန်ထမင်း) เป็นข้าวสวยที่แช่ในน้ำที่มีกลิ่นเทียนหอม รับประทานกับเครื่องเคียง คือ ปลาช่อนแห้งผัดกับหอมเจียวและยำมะม่วงดอง

ดูเพิ่ม

• สงกรานต์

อ้างอิง

1. Min Kyaw Min. . Northern Illinois University. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-03-15. สืบค้นเมื่อ 2014-04-11.
2. "ข่าวฟ้ายามเย็น 13 04 59 เบรก1". ฟ้าวันใหม่. 14 April 2016. สืบค้นเมื่อ 13 April 2016.
3. หน้า 22 การศึกษา, ปีใหม่พม่า หรือ เทศกาลน้ำ 'ตะ-จาน' โดย ตูซาร์ นวย. เดลินิวส์ฉบับที่ 23,556: วันศุกร์ที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2556

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ตะจาน