ฐานบินหาดใหญ่

ฐานบินหาดใหญ่ (อังกฤษ: Hat Yai Air Force Base) เป็นฐานบินปฏิบัติการหน้าและที่ตั้งทางทหารของ กองทัพอากาศไทย ตั้งอยู่ที่ตำบลโคกม่วง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา

ฐานบินหาดใหญ่
ส่วนหนึ่งของกองทัพอากาศไทย
หาดใหญ่ สงขลา
พิกัด	6°55′58″N 100°23′42″E / 6.93283°N 100.39500°E / 6.93283; 100.39500 (ฐานบินหาดใหญ่)
ประเภท	ฐานทัพอากาศ
ข้อมูล
ผู้ดำเนินการ	กองทัพอากาศไทย
ควบคุมโดย	ฝูงบินผสม 536 (พ.ศ. 2518–2520) ฝูงบินอิสระปฏิบัติราชการสนาม 536 (หาดใหญ่) (พ.ศ. 2520–2523) กองบิน 56 (พลาง) (พ.ศ. 2523–2525) ฝูงบินอิสระปฏิบัติราชการสนาม 716 (หาดใหญ่) (พ.ศ. 2525–2526) กองบิน 56 (พ.ศ. 2526–ปัจจุบัน)
สภาพ	ปฏิบัติการ
เว็บไซต์	wing56.rtaf.mi.th
ประวัติศาสตร์
สร้าง	5 ตุลาคม พ.ศ. 2518; 48 ปีก่อน (2518-10-05)
ข้อมูลสถานี
กองทหารรักษาการณ์
ข้อมูลลานบิน
ข้อมูลระบุ	IATA: HDY, : VTSS
ความสูง	90 ฟุต (27 เมตร) เหนือระดับ น้ำทะเล
ทางวิ่ง ทิศทาง ความยาวและพื้นผิว 08/26 3,050 เมตร (10,007 ฟุต) คอนกรีตและแอสฟอลต์คอนกรีต

ประวัติ

เนื่องจากความคับแคบของฐานบินสงขลาที่ไม่สามารถขยายเส้นทางวิ่งแล้ว และบริเวณโดยรอบเต็มไปด้วยชุมชน จึงมีการเสนอให้ก่อสร้างสนามบินแห่งใหม่ในปี พ.ศ. 2504 และว่าจ้าง บริษัท สเวอร์คลับ แอนด์ พาร์เชล โอเวอร์ซี จำกัด ให้สำรวจและออกแบบสนามบินแห่งใหม่ และพบว่าพื้นที่ที่มีความเหมาะสมที่สุดคือบริเวณบ้านควนลัง ตำบลคลองหอยโข่ง อำเภอหาดใหญ่ (ในเวลานั้น) เพราะอยู่ห่างไกลจากตัวเมือง และไม่ประสบปัญหาด้านการระบายน้ำ รวมถึงเป็นพื้นที่สงวนไว้ของจังหวัดสงขลาจึงทำให้ประหยัดงบประมาณแผ่นดินในการจัดซื้อที่ดิน และใช้ชื่อสนามบินแห่งใหม่ว่า สนามบินหาดใหญ่ ได้รับอนุญาตให้ใช้งานเป็นสนามบินอนุญาตเมื่อวันที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2514 สังกัดกรมการบินพาณิชย์ กระทรวงคมนาคม ซึ่งในเวลาเดียวกันกองทัพอากาศยังคงใช้งานสนามบินสงขลาเป็นฐานบิน และประจำการฝูงบิน 531 จากกองบิน 53 ประจวบคีรีขันธ์

ต่อมากองทัพอากาศได้ย้ายฝูงบิน 531 ซึ่งสังกัดกองบิน 53 ประจวบคีรีขันธ์ มายังที่ตั้งของฐานบินหาดใหญ่ในปัจจุบันเมื่อวันที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2518 ในชื่อ ฝูงบินผสม 536 (หาดใหญ่) และเปลี่ยนชื่อเป็น ฝูงบินอิสระปฏิบัติราชการสนาม 536 เมื่อวันที่ 25 กันยายน พ.ศ. 2520

เนื่องจากภัยคุกคามของโจรจีนคอมมิวนิสต์ในพื้นที่ กองทัพภาคที่ 4 จึงได้อนุมัติให้พัฒนาฐานบินหาดใหญ่ขึ้นเป็นกองบินปกติเลขสองตัว (เพื่อพลางก่อน) และเปลี่ยนชื่อจาก ฝูงบินอิสระปฏิบัติราชการสนาม 536 (หาดใหญ่) เป็น กองบิน 56 ในวันที่ 27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2523 ทำให้วันนี้เป็นวันคล้ายวันสถาปนากองบิน 56 ต่อมาได้มีการโอนสายการบังคับบัญชาขึ้นต่อกองบิน 71 เปลี่ยนชื่อเป็น ฝูงบินอิสระปฏิบัติราชการสนาม 716 (หาดใหญ่) โดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมได้อนุมัติให้กองทัพอากาศใช้อัตรากองบินหมายเลขสองตัว คือ กองบิน 56 และยกเลิกฝูงบินอิสระปฏิบัติราชการสนาม 716 (หาดใหญ่) เมื่อวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2526

กองบิน 56 ได้รับโอนเครื่องบินแบบ ที-33 จำนวน 14 ลำ และเครื่องบินแบบ อาร์ที-33 จำนวน 3 ลำ จากกองบิน 1 ฝูงบิน 101 ฐานบินโคราชมาประจำการที่ฐานบินหาดใหญ่เมื่อวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2524 มีภารกิจในการลาดตระเวนทางอากาศและฝึกนักบินขับไล่/โจมตี และปลดประจำการเครื่องบินไปเมื่อวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2538 ปัจจุบันยังคงไม่มีอากาศยานเข้าประจำการในฝูงบินแต่อย่างใด

บทบาทและปฏิบัติการ

กองทัพอากาศไทย

ฐานบินหาดใหญ่ เป็นฐานบินหลักสำหรับกองบิน 56 กองทัพอากาศไทยในการปฏิบัติงานใน 7 จังหวัดภาคใต้ตอนล่างรวมถึงเป็นฐานบินปฏิบัติการหน้า ซึ่งไม่มีเครื่องบินขับไล่ประจำการอยู่ถาวร แต่สามารถเคลื่อนย้ายมาวางกกำลังได้โดยมีอุปกรณ์อำนวยความสะดวกได้อย่างครบครัน ซึ่งฐานบินหาดใหญ่ประกอบไปด้วยเครื่องบินโจมตีเบา 1 ฝูงบิน คือ

• ฝูงบิน 561 ปัจจุบันไม่มีอากาศยานเข้าประจำการ
• กองพันทหารอากาศโยธิน กองบิน 56 เป็นกำลังกองรักษาการณ์ฐานบินหาดใหญ่หลักในการป้องกันฐานบิน

และส่วนสนับสนุนอื่น ๆ ได้แก่ กองบังคับการ, แผนกการเงิน, แผนกสนับสนุนการบิน, กองเทคนิค, โรงพยาบาลกองบิน, แผนกช่างโยธา, แผนกขนส่ง, แผนกพลาธิการ, แผนกสวัสดิการ และกองร้อยทหารสารวัตร

หน่วยปฏิบัติการฝนหลวงจังหวัดสงขลา

ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงภาคใต้ กรมฝนหลวงและการบินเกษตร ได้ใช้ฐานบินหาดใหญ่ในการปฏิบัติการฝนหลวงในพื้นที่ภาคใต้ตอนล่างหมุนเวียนกันมาประจำการ

หน่วยในฐานบิน

หน่วยบินที่วางกำลังในฐานบินหาดใหญ่ ที่วางกำลังอยู่ในปัจจุบัน ประกอบไปด้วย

กองทัพอากาศ

กองบิน 56

• ฝูงบิน 561 – ปัจจุบันไม่มีอากาศยานเข้าประจำการ

ฐานปฏิบัติการฝนหลวง กองบิน 56

• หน่วยบินปฏิบัติภารกิจฝนหลวงกองทัพอากาศ

กรมฝนหลวงและการบินเกษตร

ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงภาคใต้

• หน่วยปฏิบัติการฝนหลวงจังหวัดสงขลา – เซสนา 208 คาราวาน

สิ่งอำนวยความสะดวก

ฐานบินหาดใหญ่ประกอบด้วยพื้นที่ 2 ส่วนด้วยกันคือ พื้นที่ฐานบินของกองทัพอากาศ และพื้นที่พลเรือนของท่าอากาศยานหาดใหญ่ การท่าอากาศยาน

ลานบิน

ฐานบินหาดใหญ่ประกอบไปด้วยทางวิ่งความยาว 3,050 เมตร (10,007 ฟุต) ความกว้าง 45 เมตร (148 ฟุต) อยู่เหนือจากระดับน้ำทะเล 90 ฟุต (27 เมตร) ทิศทางรันเวย์คือ 08/26 หรือ 082° และ 262° พื้นผิวคอนกรีตและแอสฟอลต์คอนกรีต

โรงพยาบาลกองบิน 56

โรงพยาบาลกองบิน 56 เป็นโรงพยาบาลในกองบิน 56 อยู่ภายใต้สังกัดกรมแพทย์ทหารอากาศ กระทรวงกลาโหม ประกอบด้วยเตียงผู้ป่วยขนาด 10 เตียง สำหรับตรวจรักษาข้าราชการทหาร ลูกจ้าง พนักงาน ครอบครัว และประชาชนบริเวณกองบิน และดำเนินการด้านเวชศาสตร์ป้องกันและเวชศาสตร์การบิน

ดูเพิ่ม

• ท่าอากาศยานหาดใหญ่

อ้างอิง

1. รายชื่อสนามบินในประเทศไทย (โค้ด)
2. "ประกาศกองทัพอากาศ เรื่อง กำหนดชื่อเรียกฐานที่ตั้งหน่วยบินต่าง ๆ". เอกสารประกอบการบรรยาย วิชา แบบธรรมเนียมทหาร พ.ศ. 2567 (PDF). กรมสารวรรณทหารอากาศ. 2567. p. 329.
3. "ประวัติความเป็นมา บน.๕๖ – กองบิน56".
4. "Royal Thai Air Force | ยุทโธปกรณ์ในกองทัพอากาศไทย". thaiarmedforce. 2019-05-02.
5. "ติดต่อเรา – กองบิน56" (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน).
6. "รู้หรือไม่... ก่อนที่จะมีสนามบินหาดใหญ่ จังหวัดสงขลามีสนามบินสงขลามาก่อน". www.hatyaifocus.com.{{}}: CS1 maint: url-status ()
7. ประวัติหน่วยทหาร (ส่วนราชการในกองทัพอากาศ) (PDF). กองประวัติศาสตร์และพิพิธภัณฑ์ทหาร กองบัญชาการสถาบันวิชาการป้องกันประเทศ.
8. "พิธีส่งหน่วยบินปฏิบัติภารกิจฝนหลวงกองทัพอากาศ ประจำปี 2567". welcome-page.rtaf.mi.th.{{}}: CS1 maint: url-status ()
9. "ผบ.ทอ. ส่งหน่วยบิน 7 ลำ ขึ้นปฏิบัติการฝนหลวง เพื่อช่วยเหลือภัยแล้ง". www.thairath.co.th. 2024-03-12.
10. "Aedrome/Heliport VTSS". aip.caat.or.th (ภาษาอังกฤษแบบบริติช). 2019-09-26.
11. แผนพัฒนาจังหวัดสงขลา 4 ปี (พ.ศ. 2561-2564) (PDF). มหาวิทยาลัยทักษิณ.