ฉื่ออี้ไทเฮา

สมเด็จพระจักรพรรดินีฉืออี้ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง หรือ ฉืออี้หวงไท่โฮ่ว (จีน: 慈懿皇太后; พินอิน: Cí yì huáng tàihòu; ค.ศ. 1426 - 15 กรกฎาคม ค.ศ. 1468) ทรงพระราชสมภพในตระกูลเฉียน เป็นจักรพรรดินีในจักรพรรดิหมิงอิงจง

ฉืออี้ไทเฮา
สมเด็จพระจักรพรรดินี พระบรมราชชนนีพันปีหลวง มหาจักรวรรดิหมิง
ฮองไทเฮา
ดำรงพระยศ	มีนาคมปี รัชศกเทียนซุ่นปีที่ 8 (ค.ศ. 1464) – 26 มิถุนายน รัชศกเฉิงฮว่าปีที่ 4 (ค.ศ. 1468)
ก่อนหน้า	สมเด็จพระจักรพรรดินีเซี่ยวกงจาง พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เซี่ยวอี้ฮองไทเฮา
ถัดไป	ฉือเชิ่งคังโซ่วไท่หวงไท่โฮ่ว
ฮองเฮาสมัยที่ 2
ดำรงพระยศ	ค.ศ. 1457 - 7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1435
ก่อนหน้า
ถัดไป	จักรพรรดินีอู๋
ไท่ซ่างฮองเฮา สมเด็จพระจักรพรรดินี พระเจ้านางหลวง
ดำรงพระยศ	ค.ศ. 1449 – 11 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1457
ก่อนหน้า	พระองค์แรกแห่งราชวงศ์หมิง
ฮองเฮา
ดำรงพระยศ	19 พฤษภาคม รัชศกเจิ้งถงปีที่ 7 (ค.ศ. 1442) – 22 กันยายน ค.ศ. 1449
ก่อนหน้า	ซ่างเซิ่งไทเฮา
ถัดไป
ข้อมูลส่วนบุคคล
ลำดับพระยศ	皇后 →太上皇后 →皇后 (สมัยที่ 2）→皇太后
พระราชอิสริยยศ	ฮองไทเฮา
สถานะการสมรส	พระภรรยาเจ้า
พระราชสมภพ	ค.ศ. 1426
สวรรคต	26 มิถุนายน รัชศกเฉิงฮว่าปีที่ 4 (42 พรรษา) (15 กรกฎาคม ค.ศ. 1468) พระราชวังต้องห้าม ปักกิ่ง มหาจักรวรรดิหมิง
ฝังพระบรมศพ	สุสานหลวงหมิงยู่วหลิง
พระนามทั้งหมด : เฉียน : ฉืออี้หวงไท่โฮ่ว (慈懿皇太后) พระสมัญญานาม แบบสั้น: เซี่ยวจวงรุ่ยหวงโฮ่ว (孝莊睿皇后) แบบยาว: เซี่ยวจวงเสี้ยนมู่หงฮุ่ยเสียนเรินกงเทียนชินเชิ่งรุ่ยหวงโฮ่ว (孝莊獻穆弘惠顯仁恭天欽聖睿皇后)
พระราชสวามี	อิงจงรุ่ยหวงตี้จู ฉีเจิ้น
พระราชชนก	เฉียน กุ้ย
พระราชชนนี	ท่านหญิงเฉิน
พระราชบุตร
ราชวงศ์	ราชวงศ์หมิงโดยการสมรส
ตระกูล	เฉียน

พระบรมราชประวัติ

ไม่มีบันทึกเกี่ยวกับพระนามเดิมของฉืออี้ไทเฮา ในพงศวดารบันทึกว่าฉืออี้ไทเฮา เสด็จพระราชสมภพในตระกูลเฉียน (錢) มีพระอัยกานามว่า เฉียนเจิ้ง (錢整) ซึ่งสืบเชื้อสายมาจาก เฉียนหลิว (錢鏐) หรือ พระเจ้าอู่ซู่ (武肅王) ปฐมกษัตริย์แห่งรัฐอู๋เยฺว่ (吳越國)

ฉืออี้ไทเฮาทรงได้รับความโปรดปรานจากจางไท่หวงไท่โฮ่วเป็นอย่างมาก ใน 19 พฤษภาคม รัชศกเจิ้งถงปีที่ 7 (ค.ศ. 1442) ฉืออี้ไทเฮาเมื่อเจริญพระชนมายุได้ 16 พรรษา ได้รับการสถาปนาฐานันดรศักดิ์เป็นจักรพรรดินีในจักรพรรดิหมิงอิงจง พระราชพิธีบรมจักรพรรดิยาภิเษกสมรสของฉื่ออี้ไทเฮา มีจางไท่หวงไท่โฮ่วเป็นผู้ดูแลงานพระราชพิธีบรมจักรพรรดิยาภิเษกสมรส เพื่อให้เป็นไปตามแบบอย่างโบราณราชประเพณี ยิ่งใหญาสมพระเกียรติยศที่สุด อีกทั้งยังเป็นพระราชพิธีบรมจักรพรรดิยาภิเษกสมรสครั้งแรกของจักรพรรดิในประวัติศาสตร์ของราชวงศ์หมิง และเป็นพระราชพิธีสำคัญครั้งสุดท้ายที่จางไท่หวงไท่โฮ่วได้เป็นผู้ดูแล ก่อนจะเสด็จสวรรคตภายหลังจากจัดงานพระราชพิธีบรมจักรพรรดิยาภิเษกสมรสได้เพียงห้าเดือนเท่านั่น

ไท่ซางหวงโฮ่ว

ในรัชศกเจิ้งถงปีที่ 14 (ค.ศ. 1449) จักรพรรดิหมิงอิงจงถูกจับเป็นเฉลยใน ชาวเผ่ามองโกลเรียกค่าไถ่ เมื่อพระนางทราบข่าวก็ทรงนำทรัพย์สมบัติส่วนตัวทั้งหมดออกมาเพื่อที่จะนำไปไถ่ตัวพระบรมราชสวามีคืนแต่ก็ล้มเหลว

ฉืออี้ไทเฮาพระชนมายุ 23 พรรษา ทรงพระกันแสงทั้งวันทั้งคืน พระนางคุกเข่าสวดอ้อนวอนตลอดทั้งวันทั้งคืนเพื่อวิงวอนขอให้พระบรมราชสวามีปลอดภัย นอกเหนือจากการระดมทองคำ และเงินกับซางเซิ่งไทเฮาเพื่อไถ่ตัวจักรพรรดิหมิงอิงจงแล้ว ชีวิตประจำวันของฉืออี้ไทเฮายังคงคุกเข่าสวดภาวนาอีกด้วย

ฉืออี้ไทเฮาทรงพระกันแสงอย่างหนัก สวดภาวนาเช่นนี้ทุกวันทั้งคืน และไม่ว่าพระนางจะง่วงหรือเหนื่อยเพียงใด พระนางก็ปฏิเสธที่จะเข้าบรรทมเพื่อพักผ่อน การกระทำเช่นนี้อย่างหนัก เสวยแต่พระกระยาหารที่ไม่ดี พื้นห้องที่เย็น และอากาศหนาวเย็นรุนแรงที่ได้เข้ามาปกคลุมร่างกายของพระนางเป็นเวลานาน ส่งผลให้ขาข้างหนึ่งของพระนางพิการไม่สามารถเดินได้อย่างคนปกติ การร้องไห้ตลอดเวลาทั้งกลางวันและกลางคืนก็ทำให้พระเนตรข้างหนึ่งของฉืออี้ไทเฮาบอดลง ถึงกระนั่นฉืออี้ไทเฮาก็ทรงไม่ใส่ใจในความพิการนี้ และปฏิเสธการรักษา ฉืออี้ไทเฮาเชื่อว่านี่คือสิ่งที่พระเจ้าต้องการแลกเปลี่ยนเพื่อให้พระบรมราชสวามีกลับมาปลอดภัย

ในวันที่ 6 เดือนกันยายน ราชสำนักหมิงจึงได้ทูลเชิญจู ฉีอฺวี้ (朱祁鈺) พระราชอนุชา ขึ้นสืบราชสมบัติ ใช้พระนามรัชศกว่า "จิ่งไท่" (景泰) ได้สถาปนาพระเกียรติยศเฉลิมพระปรมาภิไธยจักรพรรดิหมิงอิงจงเป็น ไท่ซ่างหวงตี้ (太上皇帝) และฉืออี้ไทเฮาเป็น ไท่ซ่างหวงโฮ่ว (太上皇后) ต่อมาได้สถาปนาเชิ่งหวางเฟย (郕王妃 "พระราชเทวีเชิ่ง") เป็นฮองเฮา และฉืออี้ไทเฮาย้ายไปที่พระราชวังเหรินโซ่ว (仁寿宫)

ในวันที่ 15 สิงหาคม รัชศกจิ่งไท่ปีที่ 1 (ค.ศ. 1450) จักรพรรดิหมิงอิงจงถูกชาวมองโกลส่งตัวคืนราชวงศ์หมิง ได้เสด็จกลับเมืองหลวงในที่สุด ทรงได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่นจากจักรพรรดิจิ่งไท่ ตามแผนจักรพรรดิหมิงอิงจงในฐานะไท่ซ่างหวงตี้ควรอยู่ในพระราชวังเหรินโซ่ว จักรพรรดิจิ่งไท่นำไท่ซ่างหวงตี้ไปกักขังไว้ที่น่านกง (南宫)

เมื่อจักรพรรดิหมิงอิงจงได้พบกับฉืออี้ไทเฮา ที่ตอนนี้กลายเป็นเพียงหญิงพิการที่ร่างกายทรุดโทรม ไม่ใช่ผู้หญิงทรงเสน่ห์ ที่มีดวงตาอันสดใสอีกต่อไปแล้ว ในไม่ช้าจักรพรรดิหมิงอิงจงก็รู้สาเหตุความพิการของฉืออี้ไทเฮา ทำให้จักรพรรดิหมิงอิงจงสัมผัสได้ถึงความรักของฉืออี้ไทเฮาในฐานะคู่ครองที่มีต่อพระองค์แม้จะไม่ชอบความพิการของฉืออี้ไทเฮา แต่จักรพรรดิหมิงอิงจงเข้าใจความหมายอย่างแท้จริงของการกระทำนี้ จักรพรรดิหมิงอิงจงมีความรักอย่างลึกซึ้ง ทรงนับถือว่าฉืออี้ไทเฮาเป็นสมบัติล้ำค่าที่สุดของพระองค์

ชีวิตในน่านกงดำเนินไป ขณะที่จักรพรรดิหมิงอิงจงกำลังสนุกสนานสำราญอยู่กับเหล่าพระมเหสีพระนางสนม ฉืออี้ไทเฮาลากร่างที่พิการ ทำงานอย่างหนัก เช่น การทำงานฝีมือเพื่อค้าขายหาเงินดูแลจักรพรรดิหมิงอิงจงให้ได้เสวยแต่อาหารดีๆ

แม้ว่าจักรพรรดิหมิงอิงจงจะไม่มีความสามารถมากนัก แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าพระองค์ทรงยึดในหลักจารีต หลักจริยธรรม อย่างการเคารพฉืออี้ไทเฮาในฐานะคู่ครองของพระองค์

จักรพรรดินีครั้งที่ 2

ในเช้าตรู่วันที่ 17 เดือนแรกของรัชศกจิ่งไท่ปีที่ 8 (ค.ศ. 1457) จักรพรรดิหมิงอิงจงได้ก่อการฟื้นฟูพระราชอำนาจกลับขึ้นครองราชย์บัลลังก์ เริ่มรัชศกเทียนซุ่น

โจวกุ้ยเฟย (周贵妃) เห็นว่าฉืออี้ไทเฮาทรงทุพพลภาพ และไม่สามารถให้กำเนิดบุตรได้ โจวกุ้ยเฟยหวังจะใช้โอกาสนี้ขึ้นเป็นฮองเฮา

ในไม่ช้าขันทีเจียง เหมียน (蒋冕) ทราบถึงความต้องการของโจวกุ้ยเฟย จึงได้ทูลต่อซางเซิ่งไทเฮาว่า เฉียนฮองเฮาทรงทุพพลภาพ อีกทั้งไม่มีพระราชโอรสธิดา แต่โจวกุ้ยเฟยมีพระราชโอรส สมควรได้เป็นฮองเฮา ซางเซิ่งไทเฮาเห็นด้วยกับความคิดของเจียง เหมียน เมื่อจักรพรรดิหมิงอิงจงทราบข่าว พระองค์ไม่เห็นด้วยกับข้อเสนอ จึงตำหนิและลงโทษเจียง เหมียนด้วยความโกรธ โจวกุ้ยเฟยไม่คิดเลยว่าจักรพรรดิหมิงอิงจงไม่สามารถละทิ้งฉื่ออี้ไทเฮาได้ แม้จะกลายเป็นคนพิการไปแล้วก็ตาม จึงต้องยอมให้ฉื่ออี้ไทเฮาได้เป็นฮองเฮาต่อไป

ภายใต้การคุ้มครองของจักรพรรดิหมิงอิงจง ฉืออี้ไทเฮาเริ่มต้นชีวิตในฐานะฮองเฮาอีกครั้งหนึ่ง

ในเดือนกันยายน รัชศกเทียนซุ่นปีที่ 6 (ค.ศ. 1462) ซางเซิ่งไทเฮาสวรรคต พระนางฉืออี้ไทเฮาได้ขอให้จักรพรรดิหมิงอิงจงคืนตำแหน่งฮองเฮาแก่หู๋ฮองเฮา

ฮองไทเฮา

ก่อนที่จักรพรรดิหมิงอิงจงจะสวรรคตได้สั่งเสียหวงไท่จื่อจู เจี้ยนเซิน ไว้ว่าจะต้องกตัญญูต่อเฉียนฮองเฮา และพระบรมราชอิสริยยศของเฉียนฮองเฮาถูกกำหนดไว้แล้ว แต่พระองค์ก็ยังคงรู้สึกไม่สบายพระทัย เพราะรู้ดีว่ายังไงลูกก็ต้องเชื่อฟังแม่ จึงได้สั่งเสียกับหลี่เสียน (李贤) ไว้ว่าในอนาคตเฉียนฮองเฮาจะต้องถูกฝังไว้กับพระองค์ภายในสุสานหลวง เมื่อพระราชประสงค์เป็นเช่นนี้ หลี่เซี่ยนจึงเพิ่มประโยคนี้ในพระบรมราชโองการ

เมื่อหวงไท่จื่อจูเจี้ยนเซิน ขึ้นครองราชบัลลังก์ในฐานะจักรพรรดิ） ได้มีการหารือเกี่ยวกับการสถาปนาฮองไทเฮา ตามหลักจักรพรรดินีในรัชกาลก่อนนั่นคือฉืออี้ไทเฮาจะต้องได้เป็นฮองไทเฮา

โจวกุ้ยเฟยได้ส่ง เซี่ยสือ (夏时) ขันทีไปที่ประชุนของเหล่าขุนนางเพื่อประกาศพระเสาวนีย์ว่า "เฉียนฮองเฮาทรงทุพพลภาพ อีกทั้งยังไม่มีพระราชโอรสธิดา จึงไม่มีคุณสมบัติที่จะถูกเรียกว่าฮองไทเฮา โจวกุ้ยเฟยในฐานะพระราชมารดาของจักรพรรดิ ควรได้เป็นฮองไทเฮา และเฉียนฮองเฮาสมควรถูกปลดไปตั้งนานแล้ว ตามแบบอย่างของในอตีด

เมื่อกล่าวจบ หลี่เสียนในฐานะอุปราช ไม่เห็นด้วยกับความคิดของโจวกุ้ยเฟยอย่างแข็งขัน หลี่เซี่ยนกล่าวว่า "พระบรมราชโองการของจักรพรรดิผู้ล่วงลับได้รับการสรุปแล้ว จะเปลี่ยนแปลงได้อย่างไร" เมื่อกล่าวจบมหาอำมาตย์เผิงสือ (大学士彭时) แสดงท่าทีเห็นด้วยกับหลี่เสียน ด้วยการกล่าวว่า "บรรพบุรุษทุกชั่วอายุคน เทพเจ้าฟ้าดินเป็นพยานอยู่เหนือเรา ในเมื่อจักรพรรดิปกครองราษฎรด้วยหลักกตัญญู พระองค์จะเคารพมารดาผู้ให้กำเนิด แต่ไม่เคารพมารดาตามกฎหมายได้อย่างไร" เมื่อกล่าวจบขุนนางทั้งหลายต่างเห็นด้วย โจวกุ้ยเฟยจึงไม่สามารถทำอะไรได้นอกจากยอมรับความจริงว่าจักรพรรดินีเฉียนจะต้องเป็นฮองไทเฮา

เดือนมีนาคมปี รัชศกเทียนซุ่นปีที่ 8 (ค.ศ. 1464) สองเดือนหลังจากการสวรรคตของจักรพรรดิหมิงอิงจง เฉียนฮองเฮาได้รับการสถาปนาเป็นฮองไทเฮา เฉลิมพระนามาภิไธยว่า ฉืออี้ไทเฮา และโจวกุ้ยเฟยได้เป็นฮองไทเฮา

การสวรรคต

วันที่ 26 มิถุนายน รัชศกปีที่ 4 (ค.ศ. 1468) ฉืออี้ไทเฮาเสด็จสวรรคตด้วยพระอาการประชวร สิริพระชนมายุ 42 ตามพระบรมราชโองการของจักรพรรดิหมิงอิงจง ฉืออี้ไทเฮาจะต้องฝังพระบรมศพไว้ในสุสานหลวงร่วมกับพระองค์ แต่โจวไทเฮาต่อต้านการฝังพระบรมศพฉืออี้ไทเฮาไว้ในสุสานหลวง และขอให้จักรพรรดิเฉิงฮว่าเลือกสุสานอื่นเพื่อฝังพระบรมศพของฉืออี้ไทเฮา

จักรพรรดิเฉิงฮว่าเรียกประชุมเหล่าขุนนาง มหาอำมาตย์เผิงสือรู้ดีว่าจักรพรรดิต้องการจะกล่าวอะไร จึงกล่าวขึ้นว่า "ฉืออี้ไทเฮา และจักรพรรดิผู้ล่วงลับจะต้องฝังพระบรมศพร่วมกันในสุสานหลวง นี่เป็นพระบรมราชโองการของจักรพรรดิผู้ล่วงลับ มีสิ่งใดจะต้องหารืออีก" จักรพรรดิเฉิงฮว่าได้กลับไปครุ่นคิดอย่างหนักตลอดทั้งคืน เพราะไม่สามารถขัดพระบรมราชโองการของพระชนกนาถตามหลักกตัญญูได้

ในวันต่อมาเมื่อจักรพรรดิเฉิงฮว่าเรียกประชุมเหล่าขุนนางอีกครั้ง และมหาอำมาตย์เผิงสือก็ขัดขวางโดยการกล่าวเช่นเดิมกับการประชุมในครั้งก่อน จักรพรรดิเฉิงฮว่ารู้สึกไม่พอพระทัย สิ่งที่พระองค์ครุ่นคิดมาตลอดทั้งคืนพังทลายลง จักรพรรดิเฉิงฮว่าจึงกล่าวขึ้นว่า "ข้าแค่กังวลว่าถ้าฉืออี้ไทเฮาถูกฝังในสุสานหลวงแล้ว พระมารดาของเราก็จะไม่สามารถฝังในสุสานหลวงได้"

มหาอำมาตย์เผิงสือรู้สึกโล่งใจเมื่อเห็นว่า จักรพรรดิเฉิงฮว่าทรงถือหลักกตัญญูต่อพระราชมารดาทั้งสอง ถึงอย่างไรก็มีขุนนานชื่อว่าหลิวติ้งจือ (刘定之) กล่าวว่า "ความกตัญญูจะต้องตั้งอยู่บนพื้นฐานจริยธรรม" เมื่อจักรพรรดิเฉิงฮว่าได้ยินก็รู้สึกเสียหน้า จึงกล่าวขึ้นว่า "ถ้าไม่เชื่อฟังมารดาผู้ให้กำเนิด แล้วยังจะถือว่าเป็นบุตรผู้กตัญญูได้อีกหรือ"

เมื่อจักรพรรดิเฉิงฮว่ากล่าวจบ มหาอำมาตย์เผิงสือก็นึกถึงแผนการในอดีตที่ตนกับหลี่เสียนได้เคยวางแผนสร้างที่สำหรับฝังไทเฮาทั้งสองภายในสุสานหลวง ดังนั่นเผิงสือจึงเสนอต่อจักรพรรดิเฉิงฮว่าว่าสามารถฝังฉืออี้ไทเฮาไว้ทางด้านซ้ายของจักรพรรดิผู้ล่วงลับได้ และตำแหน่งทางด้านขวาจะได้รับการสงวนไว้สำหรับโจวไทเฮาในอนาคต

อย่างไรก็ตาม โจวไทเฮาทรงไม่ยอมรับการฝังร่วมกัน ทำให้ข้อเสนอของมหาอำมาตย์เผิงสือ ถูกจักรพรรดิเฉิงฮว่าปัดตกไป ทำให้เหล่าขุนนางต่างไม่พอใจกันเป็นอย่างมาก จึงรวมตัวกันเรียกร้องความยุติธรรมให้กับฉื่ออี้ไทเฮา กดดันให้จักรพรรดิเฉิงฮว่าฝังพระบรมศพฉืออี้ไทเฮาในสุสานหลวง

จากการเรียกร้องของเหล่าขุนนาง ทำให้โจวไทเฮารู้สึกไม่พอพระทัยเป็นอย่างมาก และยังคงมีพระเสาวนีย์อย่างแข็งขันที่จะให้หาสุสานอื่นสำหรับฝังพระบรมศพฉืออี้ไทเฮา แต่เหล่าขุนนางก็ยังคงรวมตัวกันเรียกร้องจนสุดท้ายโจวไทเฮาก็ต้องยอมต่อแรงกดดันมหาศาลนี้

วันที่ 19 กรกฎาคม จักรพรรดิเฉิงฮว่าถวายพระสมัญญานามแด่ฉืออี้ไทเฮาอย่างเป็นทางการว่า "เซี่ยวจวงเสี้ยนมู่หงฮุ่ยเสียนเรินกงเทียนชินเชิ่งรุ่ยหวงโฮ่ว" (孝肃贞顺康懿光烈辅天承圣睿皇后)

วันที่ 15 กันยายน พระบรมศพของฉืออี้ไทเฮาได้รับการฝังในในสุสานหลวงร่วมกับจักรพรรดิหมิงอิงจง

โจวไทเฮาแอบสั่งขันทีให้ขุดอุโมงค์ในสุสานหลวงของฉื่ออี้ไทเฮาไปในทิศทางที่ผิด ไม่เพียงแต่อยู่ห่างจากทิศทางของจักรพรรดิหมิงอิงจง หลายฟุตเท่านั้น แต่อุโมงค์ถูกปิดกั้นไว้ครึ่งทาง ถ้ำหินที่เหลือสำหรับโจวไทเฮาอยู่ตรงข้ามมีอุโมงค์กว้างขวางที่ทอดตรงไปยังสุสานของจักรพรรดิหมิงอิงจง นอกจากนี้ โจวไทเฮาไม่อนุญาตให้ประดิษฐานพระบรมฉายาสาทิสลักษณ์ของฉืออี้ไทเฮาไว้ถัดจากจักรพรรดิหมิงอิงจง ในพระที่นั่งเฟิ่งเซียน ซึ่งเป็นสถานที่ประดิษฐานพระบรมฉายาสาทิสลักษณ์ของจักรพรรดิ และจักรพรรดินีแห่งราชวงศ์หมิง

แหล่งข้อมูล

• 卷一百十三 列传第一
• 《英宗睿皇帝实录•卷九十二》正统七年五月三日 中军都督府都督同知臣钱贵奏曰：臣贵伏承嘉命……臣女，臣夫妇所生……臣女今年十六，谨具奏闻。
• 《宪宗纯皇帝实录•卷五十五》成化四年六月二十六日○甲寅 慈懿皇太后崩

ก่อนหน้า		ฉื่ออี้ไทเฮา		ถัดไป
		จักรพรรดินีแห่งจีน (ราชวงศ์หมิง)		จักรพรรดินีอู๋

อ้างอิง

1. 有誤：錢貴非錢氏的哥哥，應為其父親。《明孝宗敬皇帝實錄卷之二十五》：封錦衣衛帶俸都指揮使錢承宗為安昌伯，子孫世襲。承宗高祖通以軍功官至指揮使。曾祖貴以孝莊睿皇后之兄升中軍都督府都督同知。祖鐘及伯祖欽俱隨駕北征死於王事。父雄襲指揮使亦升至都督同知。至是承宗祖母王氏援皇親王源封瑞安伯事例，奏乞加封吏部覆奏故有是命
2. 务择其父母克修仁义，家法齐肃。女子年十三至十五，容貌端洁，性资纯美，言动恭和，咸中礼度者。有司以礼令其父母亲送赴京，吾将亲阅焉。—《明英宗实录卷七十五》
3. 宣府总兵
4. 英宗北狩，倾中宫赀佐迎驾。夜哀泣吁天，倦即卧地，损一股。以哭泣复损一目。—《明史卷一·列传第一》
5. 谨上尊圣母皇太后曰上圣皇太后，生母曰皇太后。勉遵辞让之旨，迁皇后居仁寿宫，以俟大兄銮舆之复。进皇太子母周氏为贵妃，示重天下之本。册朕妃汪氏为皇后，以厚大伦之原。—《明英宗实录卷一百八十六·废帝郕戾王附录第四》
6. 《万历野获编》卷三
7. 郕王薨，谥曰戾，毁所营寿陵，葬金山，与夭殇诸公主坟相属。帝欲以汪妃殉，以李贤言乃止，以妃唐氏等殉葬。
8. 朱見深 周氏 皇貴妃 上复辟，太监蒋冕白于皇太后，谓后无子，周贵妃有子，请立周贵妃为后。上怒，立斥之。—《胜朝彤史拾遗记卷二》
9. 《明史卷一百十三·列传第一》
10. 《明憲宗實錄》“英宗睿皇帝之长子，母今圣慈仁寿太皇太后，于丁卯十一月二日生。”
11. 《明孝宗实录》：「弘治十七年三月壬戌朔 圣慈仁寿太皇太后崩 上即日发丧，命礼部具仪以闻，告讣于诸王，颁遗诏于天下曰：予昔获奉事英宗皇帝越既有年不幸龙驭上宾攀号莫逮。宪宗皇帝嗣统之日遂膺尊号备隆孝养，及重罹变故内疚予衷。赖今皇帝孝敬诚笃及皇太后、皇后、皇太子奉养周至，予心甚安，兹寿至七十有五，得复从先皇帝左右于地下，死无憾矣。」