จักรพรรดิฮั่นไอตี้

จักรพรรดิฮั่นอาย (จีน: 汉哀帝; พินอิน: Hàn Āi Dì; 27 ปีก่อนคริสตกาล – 15 สิงหาคม 1 ปีก่อนคริสตกาล) พระนามเดิมว่า หลิว ซิน (劉欣) เป็นจักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นของจักรวรรดิจีน ได้รับแต่งตั้งเป็นรัชทายาทตำแหน่ง "" (太子; "โอรสาธิราช") โดยจักรพรรดิฮั่นเฉิง (漢成帝) ผู้เป็นพระเจ้าลุง และได้สืบราชสมบัติเมื่อ 7 ปีก่อนคริสตกาลขณะพระชนม์ 20 ชันษา จนสิ้นพระชนม์เมื่อ 1 ปีก่อนคริสตกาล

จักรพรรดิฮั่นอาย 漢哀帝
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันตก เฉิงเชิ้นหลิ่วไท้พิ่งหวงตี้ (陳聖劉太平皇帝)
จักรพรรดิฮั่นอาย กับ (董賢) ชายคนรัก วาดในคริสต์ศตวรรษที่ 17 ผลงานของ (陳洪綬)
จักรพรรดิจีน
ครองราชย์	7–1 ปีก่อนคริสตกาล
ก่อนหน้า	ฮั่นเฉิง
ถัดไป	ฮั่นผิง
ประสูติ	27 ปีก่อนคริสตกาล ติ้งเถา (定陶), จักรวรรดิฮั่น ปัจจุบัน คือ (菏泽), ประเทศจีน
สวรรคต	1 ปีก่อนคริสตกาล (พระชนม์ 27–28) ฉางอาน (長安), จักรวรรดิฮั่น
เฉิงเชิ้นหลิ่วไท้พิ่งหวงตี้ (陳聖劉太平皇帝)
พระนามเต็ม ชื่อสกุล: หลิว (劉) : ซิน (欣) รัชศก เจี้ยนผิง (建平; 6–3 ปีก่อนคริสตกาล) ยฺเหวียนโช่ว (元壽; 2–1 ปีก่อนคริสตกาล) พระปรมาภิไธย เฉิงเชิ้นหลิ่วไท้พิ่งหวงตี้ (陳聖劉太平皇帝) พระสมัญญานาม ชื่อย่อ: อาย (哀; "อาดูร") ชื่อเต็ม: เซี่ยวอาย (孝哀; "กตัญญุตาอาดูร")
ราชวงศ์	ฮั่น
พระราชบิดา	(劉康), ติ้งเถาหวัง (定陶王)
พระราชมารดา	ติ้งเฟย์ (定妃)

ขุนนางและราษฎรล้วนตื่นเต้นเมื่อจักรพรรดิฮั่นอายเสด็จขึ้นครองราชย์ เพราะเชื่อว่า พระองค์ทรงพระปรีชาสามารถ แต่ปรากฏว่า รัชกาลของฮั่นอายเต็มไปด้วยการฉ้อราษฎร์บังหลวงและการเก็บภาษีหนักหน่วง ทั้ง (傅昭儀) พระชายาของจักรพรรดิฮั่น-ยฺเหวียน (漢元帝) พระเจ้าปู่ ยังเข้าก้าวก่ายการแผ่นดิน และเรียกร้องให้พระองค์ตั้งพระนางเป็นพระจักรพรรดินีอัยยิกาเจ้า (grand empress dowager) ตำแหน่ง "" (太皇太后; "อัครราชมหาเทวี") แม้พระนางจะมิเคยได้รับแต่งตั้งเป็นจักรพรรดินีมาก่อนก็ตาม ทำให้มีผู้ดำรงตำแหน่ง "" (太后; "มหาเทวี") ถึงสี่คนในเวลาเดียวกัน คือ พระนางฟู่เจาอี๋ เรียกว่า "ฟู่ไท่โฮ่ว" (傅太后), หวัง เจิ้งจฺวิน (王政君) พระชายาอีกองค์ของจักรพรรดิฮั่น-ยฺเหวียน เรียกว่า "หวังไท่โฮ่ว" (王太后), (趙飛燕) พระชายาของจักรพรรดิฮั่นเฉิง เรียกว่า "จ้าวไท่โฮ่ว" (定太后), และติ้งเฟย์ (定妃) พระมารดาของจักรพรรดิฮั่นอายเอง เรียกว่า "ติ้งไท่โฮ่ว" (定太后)

ฟู่ไท่โฮ่วเข้าควบคุมราชกิจจนพระนางสิ้นพระชนม์เมื่อ 2 ปีก่อนคริสตกาล ระหว่างนั้น พระนางวางแผนกำจัด (馮媛) พระชายาอีกองค์หนึ่งของจักรพรรดิฮั่น-ยฺเหวียน ซึ่งพระนางถือเป็นศัตรูหัวใจ โดยบีบให้พระนางเฝิงฆ่าตัวตายด้วยข้อกล่าวหาว่าเป็นแม่มด ส่วนจักรพรรดิฮั่นอายก็ถอดยศสกุลหวังของหวังไท่โฮ่ว แล้วตั้งสกุลฟู่ของฟู่ไท่โฮ่ว กับสกุลติ้งของติ้งไท่โฮ่ว เข้าสวมแทน จักรพรรดิฮั่นอายยังสั่งประหาร จากสกุลหวัง ซึ่งดำรงตำแหน่งอัครมหาเสนาบดี (丞相) เพราะเหตุที่ได้วิพากษ์วิจารณ์พระองค์ ส่งผลให้พระองค์เสื่อมความนิยมในหมู่ประชา

จักรพรรดิฮั่นอายยังเป็นที่รู้จักในฐานะชายรักร่วมเพศ นักประวัติศาสตร์แต่โบราณระบุว่า พระองค์มีความสัมพันธ์กับชายหนุ่มนามว่า (董賢) โดยพรรณนาความสัมพันธ์ของทั้งสองว่า "รักมากจนตัดแขนเสื้อ" (斷袖之癖) สืบเนื่องจากเหตุการณ์ในบ่ายวันหนึ่งซึ่งพระองค์กับต่ง เสียน ร่วมเตียงกัน แล้วพระองค์ตื่นขึ้นเห็นต่ง เสียน นอนหลับทับแขนเสื้อพระองค์อยู่ ไม่อยากปลุกเขาให้ตื่นไปด้วย จึงตัดแขนเสื้อของพระองค์เองออกแล้วค่อย ๆ ลุกจากเตียง นอกจากนี้ พระองค์ยังอวยยศให้ต่ง เสียน มากมาย จนเมื่อเวลาที่พระองค์สิ้นพระชนม์นั้น ปรากฏว่า ต่ง เสียน ถึงกับได้ว่าการกองทัพทั้งปวง ครั้นสิ้นจักรพรรดิฮั่นอายแล้ว หวังไท่โฮ่วก็เข้ากุมอำนาจ โดยให้หวัง หมั่ง (王莽) ญาติของพระนาง ก่อรัฐประหาร แล้วบังคับให้ต่ง เสียน ปลิดชีวิตตนเอง ก่อนจะตั้งองค์ชายหลิว ค่าน (劉衎) ขึ้นสืบราชสมบัติเป็นจักรพรรดิฮั่นผิง (汉平帝) โดยมีหวัง หมั่ง สำเร็จราชการ

อ้างอิง

1. Hinsch, Bret. (1990). Passions of the Cut Sleeve. University of California Press. p.44
2. Hinsch, Bret. (1990). Passions of the Cut Sleeve. University of California Press. p.46

ก่อนหน้า		จักรพรรดิฮั่นอาย		ถัดไป
จักรพรรดิฮั่นเฉิงตี้		จักรพรรดิจีน (7–1 ปีก่อนคริสตกาล)		จักรพรรดิฮั่นผิงตี้