Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
สมเด็จพระจักรพรรดิซวี เติน (เวียดนาม: Duy Tân, 維新 ; 19 กันยายน ค.ศ. 1900 - 26 ธันวาคม ค.ศ. 1945) เป็นยุวจักรพรรดิของราชวงศ์เหงียน และทรงครองราชย์ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1907 ถึง ค.ศ. 1916.
| สมเด็จพระจักรพรรดิซวี เติน | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| จักรพรรดิแห่งเวียดนาม | |||||
 สมเด็จพระจักรพรรดิซวี เติน | |||||
| จักรพรรดิแห่งเวียดนาม | |||||
| ครองราชย์ | ค.ศ. 1907-ค.ศ. 1916 | ||||
| ก่อนหน้า | สมเด็จพระจักรพรรดิถั่ญ ท้าย | ||||
| ถัดไป | สมเด็จพระจักรพรรดิขาย ดิ่ญ | ||||
| ประสูติ | 19 กันยายน ค.ศ. 1900 เว้, เวียดนาม | ||||
| สวรรคต | 26 ธันวาคม ค.ศ. 1945 (45 ปี) สาธารณรัฐแอฟริกากลาง | ||||
| ฝังพระศพ | อานลัง, เว้, เวียดนาม | ||||
| คู่อภิเษก | พระมเหสีมายถีหว่าง นางกำนัลฝรั่งเศส 3 คน | ||||
| พระราชบุตร | เจ้าชายบ๋าวหว่าง พระราชโอรสอีก 4 พระองค์ และพระราชธิดา 5 พระองค์ | ||||
| |||||
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์เหงียน | ||||
| พระราชบิดา | สมเด็จพระจักรพรรดิถั่ญ ท้าย | ||||
| พระราชมารดา | พระสนมเหงียน ถิ ดิ่ญ | ||||
พระชนม์ชีพ
เมื่อครั้งทรงพระเยาว์
สมเด็จพระจักรพรรดิซวี เติน หรือพระนามเมื่อวัยเยาว์คือ เจ้าชายเหงียน ฟุก หวิญ ซาน (Nguyễn Phúc Vĩnh San, 阮福永珊 ) เป็นพระราชโอรสของสมเด็จพระจักรพรรดิถั่ญ ท้าย เพราะความขัดแย้งต่อการปกครองของฝรั่งเศสและพฤติกรรมไม่อยู่กับร่องกับรอยของพระองค์ (ซึ่งบางคนคิดว่าพระองค์ทรงแสร้งทำเพื่อปกปิดการต่อต้านฝรั่งเศสของพระองค์) จักรพรรดิถั่ญ ท้าย ทรงถูกประกาศว่าเสียพระสติและทรงถูกเนรเทศไปยังเมืองหวุงเต่าในปี ค.ศ. 1907 ฝรั่งเศสตัดสินใจยกบัลลังก์ให้แก่เจ้าชายเหงียน ฟุก หวิญ ซาน ในพระชนมายุเพียง 7 พรรษา ตามที่ฝรั่งเศสได้คิดว่าพระองค์จะควบคุมง่ายและทำให้เข้าข้างฝรั่งเศสได้
เรื่องในรัชกาล
ความพยายามของฝรั่งเศสที่จะให้สนับสนุนตนนั้นเกิดความล้มเหลวอย่างรุนแรง เจ้าชายเหงียน ฟุก หวิญ ซานได้ขึ้นครองบัลลังก์เป็นพระจักรพรรดิและประกาศใช้รัชศกซวี เติน ซึ่งมีความหมายว่า "สหายของการปฏิรูป" แต่ในเวลานั้นพระองค์ได้พิสูจน์ถึงความมีตัวตนของพระนามนี้ โดยเมื่อพระองค์มีพระชนมายุมากขึ้น ได้ทรงพบว่าแม้ว่าพระองค์เป็นพระจักรพรรดิ พระองค์ก็ยังต้องทำตามคำสั่งของเจ้าหน้าที่ฝรั่งเศสอยู่ตลอด เมื่อพระองค์เจริญเป็นวัยหนุ่มแล้ว พระองค์ได้ตกอยู่ใต้อิทธิพลของขุนนางเจิ่น กาว เวิน (Trần Cao Vân) ซึ่งเป็นขุนนางผู้ต่อต้านเจ้าอาณานิคมฝรั่งเศส พระจักรพรรดิทรงวางแผนก่อกบฏลับร่วมกับเจิ่น กาว เวิน และขุนนางอีกหลายคนเพื่อโค่นล้มอำนาจของฝรั่งเศส
ในปี ค.ศ. 1916 ขณะที่ฝรั่งเศสยุ่งอยู่กับการสู้ในสงครามโลกครั้งที่ 1 พระจักรพรรดิได้ทรงลักลอบหนีออกจากพระราชวังกับเจิ่น กาว เวิน เพื่อปลุกระดมให้ประชาชนต่อต้านฝรั่งเศส อย่างไรก็ตาม ความลับก็ถูกเปิดเผยและฝรั่งเศสก็ส่งทหารทันทีหลังจากนั้นไม่กี่วัน กลุ่มกบฏถูกหักหลังและถูกจับกุมโดยเจ้าหน้าที่ฝรั่งเศส พระจักรพรรดิทรงถูกปลดออกจากราชบัลลังก์และเนรเทศไปแทนการถูกสำเร็จโทษ เพราะพระชนมายุของพระองค์และเพื่อหลีกเลี่ยงสถานการณ์ที่เลวร้าย เจิ่น กาว เวิน และผู้นำการก่อกบฏที่เหลือถูกประหารชีวิต อดีตพระจักรพรรดิถูกเนรเทศไปเกาะเรอูว์นียงในมหาสมุทรอินเดียกับพระราชชนก
พระชนม์ชีพระหว่างถูกเนรเทศ
อดีตพระจักรพรรดิยังทรงสนับสนุนการปลดปล่อยเวียดนามในระหว่างทรงถูกเนรเทศ พระองค์ยังทรงต่อต้านในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 จนกระทั่ง (Liberation of La Réunion) จึงทรงเข้าร่วมกองกำลังฝรั่งเศสเสรี (Forces françaises libres) และได้รับพระยศทหารเรือชั้นประทวนในเรือรบทำลายเลออปาร์ (Léopard) ในฐานะทหารหน่วยวิทยุ จากนั้นพระองค์ทรงได้รับการเลื่อนยศขึ้นเป็นร้อยตรีและได้เลื่อนยศเป็นพันโทในที่สุด
อุบัติเหตุเครื่องบินตก
เมื่อฝรั่งเศสกำลังเผชิญความพ่ายแพ้ต่อกลุ่มเวียดมินห์ และระบอบของพระจักรพรรดิบ๋าว ดั่ย ได้แสดงให้เห็นว่าไม่สามารถเรียกเสียงสนับสนุนจากประชาชนได้ ชาร์ล เดอ โกล ผู้นำฝรั่งเศสได้พูดคุยกับอดีตพระจักรพรรดิซึ่งยังคงนิยมในหมู่ประชาชนเพราะความชาตินิยมของพระองค์เพื่อให้พระองค์กลับไปเป็นพระจักรพรรดิอย่างเดิม อย่างไรก็ตาม พระองค์กลับเสด็จสวรรคตจากอุบัติเหตุเครื่องบินตกในสาธารณรัฐแอฟริกากลาง ขณะที่พระองค์กำลังเสด็จเดินทางกลับเวียดนามในปี ค.ศ. 1945 และทำให้ความหวังหลาย ๆ อย่างตายตาม อันเป็นการท้าทายความรักชาติของโฮจิมินห์ ในฐานะที่พระองค์เคยเข้ารับราชการทหาร ฝรั่งเศสจึงได้ถวายเครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ชั้นประถมาภรณ์และเหรียญแห่งการต่อต้านชั้นจตุรถาภรณ์ (Médaille de la Résistance) และยังแต่งตั้งให้พระองค์ทรงเป็นสมาชิกเครื่องอิสริยาภรณ์แห่งการปลดปล่อย (Ordre de la Libération) ด้วย
ฝังพระบรมศพในเวียดนาม
ในปี ค.ศ. 1987 เจ้าชาย บ๋าว หว่าง (พระราชโอรสของพระองค์) และพระราชวงศ์เวียดนามได้นำพระบรมศพของพระองค์ ซึ่งนำมาจากแอฟริกา นำกลับไปยังเวียดนามและประกอบพิธีฝังพระบรมศพในสุสานของพระบรมอัยกาจักรพรรดิตึ ดึ๊ก ในปี ค.ศ. 2001 เจ้าชายบ๋าว หว่าง ทรงพระนิพนธ์เรื่อง ซวี เติน จักรพรรดิแห่งอันนัม ค.ศ. 1900-1945 (Duy Tân, Empereur d'Annam 1900–1945) เกี่ยวกับพระชนม์ชีพของพระจักรพรรดิ เมืองส่วนใหญ่ในเวียดนามตั้งชื่อถนนตามพระนามของพระองค์
| ก่อนหน้า | จักรพรรดิซวี เติน | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| สมเด็จพระจักรพรรดิถั่ญ ท้าย |  |  สมเด็จพระจักรพรรดิแห่งเวียดนาม (เหงียน) (ค.ศ. 1916 – ค.ศ. 1925) |  | สมเด็จพระจักรพรรดิขาย ดิ่ญ |
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisud smedcphrackrphrrdiswi etin ewiydnam Duy Tan 維新 19 knyayn kh s 1900 26 thnwakhm kh s 1945 epnyuwckrphrrdikhxngrachwngsehngiyn aelathrngkhrxngrachytngaetpi kh s 1907 thung kh s 1916 smedcphrackrphrrdiswi etinckrphrrdiaehngewiydnamsmedcphrackrphrrdiswi etinckrphrrdiaehngewiydnamkhrxngrachykh s 1907 kh s 1916kxnhnasmedcphrackrphrrdithy thaythdipsmedcphrackrphrrdikhay diyprasuti19 knyayn kh s 1900 1900 09 19 ew ewiydnamswrrkht26 thnwakhm kh s 1945 1945 12 26 45 pi satharnrthaexfrikaklangfngphrasphxanlng ew ewiydnamkhuxphieskphramehsimaythihwang nangkanlfrngess 3 khnphrarachbutrecachaybawhwang phrarachoxrsxik 4 phraxngkh aelaphrarachthida 5 phraxngkhphranametmehngiyn fuk hwiy san ehngiyn fuk hhwangrachwngsrachwngsehngiynphrarachbidasmedcphrackrphrrdithy thayphrarachmardaphrasnmehngiyn thi diyphrachnmchiphemuxkhrngthrngphraeyaw smedcphrackrphrrdiswi etin hruxphranamemuxwyeyawkhux ecachayehngiyn fuk hwiy san Nguyễn Phuc Vĩnh San 阮福永珊 epnphrarachoxrskhxngsmedcphrackrphrrdithy thay ephraakhwamkhdaeyngtxkarpkkhrxngkhxngfrngessaelaphvtikrrmimxyukbrxngkbrxykhxngphraxngkh sungbangkhnkhidwaphraxngkhthrngaesrngthaephuxpkpidkartxtanfrngesskhxngphraxngkh ckrphrrdithy thay thrngthukprakaswaesiyphrastiaelathrngthukenrethsipyngemuxnghwungetainpi kh s 1907 frngesstdsinicykbllngkihaekecachayehngiyn fuk hwiy san inphrachnmayuephiyng 7 phrrsa tamthifrngessidkhidwaphraxngkhcakhwbkhumngayaelathaihekhakhangfrngessid eruxnginrchkal phrackrphrrdiswi etin inpi kh s 1907 khwamphyayamkhxngfrngessthicaihsnbsnuntnnnekidkhwamlmehlwxyangrunaerng ecachayehngiyn fuk hwiy sanidkhunkhrxngbllngkepnphrackrphrrdiaelaprakasichrchskswi etin sungmikhwamhmaywa shaykhxngkarptirup aetinewlannphraxngkhidphisucnthungkhwammitwtnkhxngphranamni odyemuxphraxngkhmiphrachnmayumakkhun idthrngphbwaaemwaphraxngkhepnphrackrphrrdi phraxngkhkyngtxngthatamkhasngkhxngecahnathifrngessxyutlxd emuxphraxngkhecriyepnwyhnumaelw phraxngkhidtkxyuitxiththiphlkhxngkhunnangecin kaw ewin Trần Cao Van sungepnkhunnangphutxtanecaxananikhmfrngess phrackrphrrdithrngwangaephnkxkbtlbrwmkbecin kaw ewin aelakhunnangxikhlaykhnephuxokhnlmxanackhxngfrngess inpi kh s 1916 khnathifrngessyungxyukbkarsuinsngkhramolkkhrngthi 1 phrackrphrrdiidthrnglklxbhnixxkcakphrarachwngkbecin kaw ewin ephuxplukradmihprachachntxtanfrngess xyangirktam khwamlbkthukepidephyaelafrngessksngthharthnthihlngcaknnimkiwn klumkbtthukhkhlngaelathukcbkumodyecahnathifrngess phrackrphrrdithrngthukpldxxkcakrachbllngkaelaenrethsipaethnkarthuksaercoths ephraaphrachnmayukhxngphraxngkhaelaephuxhlikeliyngsthankarnthielwray ecin kaw ewin aelaphunakarkxkbtthiehluxthukpraharchiwit xditphrackrphrrdithukenrethsipekaaerxuwniynginmhasmuthrxinediykbphrarachchnk phrachnmchiphrahwangthukenreths xditphrackrphrrdiyngthrngsnbsnunkarpldplxyewiydnaminrahwangthrngthukenreths phraxngkhyngthrngtxtaninchwngsngkhramolkkhrngthi 2 cnkrathng Liberation of La Reunion cungthrngekharwmkxngkalngfrngessesri Forces francaises libres aelaidrbphraysthhareruxchnprathwnineruxrbthalayelxxpar Leopard inthanathharhnwywithyu caknnphraxngkhthrngidrbkareluxnyskhunepnrxytriaelaideluxnysepnphnothinthisud xubtiehtuekhruxngbintk emuxfrngesskalngephchiykhwamphayaephtxklumewiydminh aelarabxbkhxngphrackrphrrdibaw dy idaesdngihehnwaimsamartheriykesiyngsnbsnuncakprachachnid charl edx okl phunafrngessidphudkhuykbxditphrackrphrrdisungyngkhngniyminhmuprachachnephraakhwamchatiniymkhxngphraxngkhephuxihphraxngkhklbipepnphrackrphrrdixyangedim xyangirktam phraxngkhklbesdcswrrkhtcakxubtiehtuekhruxngbintkinsatharnrthaexfrikaklang khnathiphraxngkhkalngesdcedinthangklbewiydnaminpi kh s 1945 aelathaihkhwamhwnghlay xyangtaytam xnepnkarthathaykhwamrkchatikhxngohciminh inthanathiphraxngkhekhyekharbrachkarthhar frngesscungidthwayekhruxngxisriyaphrnelchiyngdxenxrchnprathmaphrnaelaehriyyaehngkartxtanchncturthaphrn Medaille de la Resistance aelayngaetngtngihphraxngkhthrngepnsmachikekhruxngxisriyaphrnaehngkarpldplxy Ordre de la Liberation dwyfngphrabrmsphinewiydnaminpi kh s 1987 ecachay baw hwang phrarachoxrskhxngphraxngkh aelaphrarachwngsewiydnamidnaphrabrmsphkhxngphraxngkh sungnamacakaexfrika naklbipyngewiydnamaelaprakxbphithifngphrabrmsphinsusankhxngphrabrmxykackrphrrditu duk inpi kh s 2001 ecachaybaw hwang thrngphraniphntheruxng swi etin ckrphrrdiaehngxnnm kh s 1900 1945 Duy Tan Empereur d Annam 1900 1945 ekiywkbphrachnmchiphkhxngphrackrphrrdi emuxngswnihyinewiydnamtngchuxthnntamphranamkhxngphraxngkh kxnhna ckrphrrdiswi etin thdipsmedcphrackrphrrdithy thay smedcphrackrphrrdiaehngewiydnam ehngiyn kh s 1916 kh s 1925 smedcphrackrphrrdikhay diy