อ กษรลาว ลาว ອ ກສອນລາວ ʔáksɔ ːn láːw เป นอ กษรหล กท ใช เข ยนภาษาลาวและภาษาชนกล มน อยอ น ๆ ในประเทศลาว ม พ ฒนาการจากอ กษร

อักษรลาว (ลาว: ອັກສອນລາວ [ʔáksɔ̌ːn láːw]) เป็นอักษรหลักที่ใช้เขียนภาษาลาวและภาษาชนกลุ่มน้อยอื่น ๆ ในประเทศลาว มีพัฒนาการจากอักษรไทน้อย ซึ่งใช้เขียนภาษาอีสานด้วย แต่ภายหลังเปลี่ยนไปเขียนอักษรไทยแทน อักษรลาวมีพยัญชนะ 33 ตัว แบ่งเป็นพยัญชนะโดด 27 ตัว และพยัญชนะผสม 6 ตัว, สระ 28 ตัว และ 4 วรรณยุกต์ อักษรลาวเป็นระบบพี่น้องกับอักษรไทย ซึ่งมีความคล้ายและรากศัพท์ที่คล้ายกันหลายแห่ง อย่างไรก็ตาม อักษรลาวมีตัวอักษรน้อยกว่าและมีรูปโค้งมนกว่าอักษรไทย

ลาว ອັກສອນລາວ

ชนิด	อักษรสระประกอบ
ช่วงยุค	ป. 1350 – ปัจจุบัน
ทิศทาง	Left-to-right
ภาษาพูด	ลาว, อีสาน, ไทย และอื่น ๆ
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่	ชุดตัวอักษรฟินิเชีย ชุดตัวอักษรแอราเมอิก พราหมี ปัลลวะ เขมร สุโขทัย ฝักขาม ไทน้อย ลาว
ระบบพี่น้อง	ไทย
ISO 15924
	Laoo (356), Lao
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง	Lao
ช่วงยูนิโคด	U+0E80–U+0EFF
บทความนี้ประกอบด้วยในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ (สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ)

ประวัติ

อักษรลาวดัดแปลงจากอักษรเขมรของจักรวรรดิเขมร โดยมีอิทธิพลจากอักษรมอญ ทั้งอักษรเขมรและลาวมีที่มาจากอักษรพราหมีของอินเดีย อักษรลาวเริ่มกลายเป็นอักษรมาตรฐานอย่างช้า ๆ ในหุบเขาริมแม่น้ำโขงหลังรัฐไทหลายแห่งในบริเวณนั้นรวมตัวเป็นอาณาจักรล้านช้างในคริสต์ศตวรรษที่ 14 แล้วแทบไม่ได้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมนับตั้งแต่ช่วงที่คิดค้นอักษรจนถึงปัจจุบัน ถึงแม้ว่าอักษรไทยยังคงพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง ทั้งสองอักษรก็ยังคงมีความคล้ายกัน

ป้ายที่มีอักษรลาวในวัดธาตุหลวง เวียงจันทน์

วิวัฒนาการ

ตัวอย่างของอักษรลาวเดิมหรืออักษรไทน้อย ซึ่งใช้เขียนเป็นป้ายชื่อพิพิธภัณฑ์วัดศรีอุบลรัตนาราม จังหวัดอุบลราชธานี

อักษรลาวมี 2 แบบคืออักษรลาว (อักษรลาวโบราณภาษาลาวเรียกว่า อักษรลาวเดิม พบในภาคอีสานของไทยด้วยเช่นกัน แต่เรียกว่าอักษรไทน้อย) และอักษรธรรมลาว อักษรลาวประกอบด้วยพยัญชนะ 33 รูป 21 เสียง และสระ 28 รูป 27 เสียง เขียนจากซ้ายไปขวา ระบบการเขียนในภาษาลาวจะซับซ้อนน้อยกว่าในภาษาไทยและภาษาเขมร เนื่องจากเขียนตามเสียงโดยตรง

วิวัฒนาการของอักษรลาวนั้นมีผู้ที่ให้ความเห็นแตกต่างกันไป ศาสตราจารย์ ยอร์ช เซเดซ์ เคยให้ความเห็นว่าอักษรลาวนั้น น่าจะมีที่มาจากอักษรไทยของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช เกิดขึ้นที่เมืองสุโขทัย แล้วแพร่หลายไปยังเมืองที่ติดต่อกันในดินแดนล้านช้างและล้านนา แต่ภายหลังตัวอักษรไทยในดินแดนล้านช้างได้เปลี่ยนเป็นตัวลาว แนวคิดนี้ได้ถูกลบล้างไปเพราะขัดแย้งกับหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีของลาวและอีสาน เนื่องจากมีการค้นพบอักษรลาวเก่าที่มีรูปแบบคล้ายคลึงกันและเก่าแก่กว่าอักษรไทยสมัยพ่อขุนรามคำแหง (พ.ศ. 1826) และสมัยพระยาลิไทย จารึกที่หลักเสมาหินสมัยจันทปุระ นครเวียงจันทน์ ถ้ำจอมเพ็ชร และวัดวิชุน เมืองหลวงพระบาง และจารึกวัดร้างบ้านท่าแร่ (วันศรีบุญเรือง) อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร (พ.ศ. 1893) ทำให้เชื่อว่าอักษรไทยสมัยพ่อขุนรามคำแหงได้รับอิทธิพลมาจากอักษรลาวเดิม สันนิษฐานว่า เชื้อพระวงศ์ของพ่อขุนรามคำแหงเป็นตระกูลลาวสายหนึ่งที่อพยพลงไปทางตอนใต้จึงได้นำเอาอักษรลาวเก่าไปใช้และพัฒนาเป็นอักษรในสุโขทัยด้วย

นักวิชาการลาวเชื่อว่าคนลาวที่อยู่ในดินแดนล้านช้างมีอักษรเป็นของตนเองมานาน อักษรลาวคล้ายกับตัวอักษรไทยเพราะวิวัฒนาการมาจากอักษรเทวนาครี อันเป็นอักษรของพวกอินเดียทางเหนือ มหาสิลา วีระวงส์ เห็นว่าชาติลาวมีตัวหนังสือของตัวเองมาหลายร้อยปี หรืออาจจะเป็นพันปีก่อนสมัยพ่อขุนรามคำแหงของไทย โดยอักษรลาวเป็นอักษรไทพวกหนึ่งที่เรียกว่า อักษรไทน้อย ซึ่งได้กลายเป็นหนังสือลาวในเวลาต่อมา อักษรไทน้อยน่าจะมีที่มาจากอักษรพราหมีของอินเดียดังกล่าวไปแล้ว และมีสายวิวัฒนาการมาพร้อมกันกับอักษรขอมโบราณ อย่างไรก็ดีทฤษฎีนี้ยังมีข้อถกเถียง เนื่องจากอักษรลาวหรือไทน้อยถูกวิวัฒนาการขึ้นก่อนการเกิดขึ้นของอาณาจักรล้านช้าง ซึ่งเป็นสมัยที่คนเผ่าที่พูดภาษาไททั้งหลายยังไม่ได้แยกออกจากกันเป็นอาณาจักรของตนเอง ทั้งยังเป็นการนำคติชาติพันธุ์นิยมอันเป็นคติสมัยใหม่มาอธิบาย ซึ่งไม่สอดคล้องกับความสัมพันธ์ตามประวัติศาสตร์ระหว่างคนไทเผ่าต่าง ๆ ในอดีต

นักวิชาการไทยบางกลุ่มเห็นว่า อักษรลาวนั้นมีวิวัฒนาการไม่ต่างจากอักษรไทยและเขมร คือล้วนมีรากฐานมาจากตัวอักษรอินเดียใต้ของราชวงศ์ปัลลวะ หาใช่อักษรอินเดียฝ่ายเหนืออย่างเทวนาครีไม่ แต่แนวคิดนี้ได้ถูกลบล้างไปด้วยปรากฏว่า อักษรที่ปรากฏอยู่ในจารึกของลาวนั้นมีความเก่าแก่กว่าอักษรที่ปรากฏอยู่ในจารึกของไทย และเก่าแก่กว่าอักษรสมัยพ่อขุนรามคำแหงของไทย อักษรลาวและอักษรไทยจึงไม่น่าจะพัฒนามาพร้อมกัน หากแต่อักษรไทยน่าจะวิวัฒนาการมาจากอักษรลาว โดยเป็นการพัฒนาจนสมบูรณ์แบบขึ้น เพื่อให้มีตัวอักษรเพิ่มขึ้นจนทำให้สามารถถอดคำภาษาบาลีและสันสกฤตมาไว้ในภาษาไทยได้ เนื่องจากอักษรไทน้อยแต่เดิมมีอักษรไม่เพียงพอที่จะใช้เขียนถ่ายคำจากภาษาบาลี

หากจะกล่าวโดยละเอียดคือ อักษรลาวนั้นวิวัฒนาการมาจากอักษรลาวโบราณสมัยเชียงดง-เชียงทอง ราวก่อนรัชสมัยพระเจ้าฟ้างุ่มหรือพระเจ้าสามแสนไทก็ว่าได้ โดยการวิวัฒนาการของอักษรลาวนั้นเริ่มจากการเกิดอักษรชนิดหนึ่งที่มีเชื่อเรียกว่าอักษรฝักขาม (ซึ่งเป็นตัวอักษรที่ได้รับวิวัฒนาการมาจากอักษรลาวในสมัยล้านช้าง และปรากฏหลักฐานการวิวัฒนาการในเอกสารตราตั้ง (ลายจุ้ม-ดวงจุ้ม) ของกษัตริย์ลาวในสมัยต่าง ๆ ทั้งหลวงพระบาง เวียงจันทน์ และจำปาศักดิ์ จากนั้นจึงวิวัฒนาการต่อไปเป็นอักษรไทยน้อยและอักษรลาวตามลำดับ อักษรลาวโบราณบางส่วนได้มีอิทธิพลต่ออักษรไทยในสมัยหลังสุโขทัยเป็นต้นมา ตลอดจนเป็นต้นกำเนิดอักษรฝักขามและอักษรธรรมของล้านนาด้วย

ระบบการเขียนภาษาลาว มีวิวัฒนาการ 3 แบบดังนี้ คือ

แบบของมหาสิลา วีระวงส์ หรือแบบพุทธบัณฑิตสภาจันทบุรี
แบบของ
แบบของพูมี วงวิจิด

แบบของมหาสิลา วีระวงส์ หรือแบบพุทธบัณฑิตสภาจันทบุรี

อักษรแบบนี้ได้มีการคิดตัวอักษรเพิ่มเติมให้ครบวรรคในภาษาบาลี เพื่อให้สะดวกในการเขียนเรื่องต่าง ๆ ทั้งทางโลกและทางธรรม โดยมีสาเหตุจากปัญหาความยุ่งยากในการจัดทำตัวพิมพ์อักษรธรรมลาวเพื่อเขียนเรื่องต่าง ๆ ทางศาสนา

อักขรวีธีของอักษรลาวแบบนี้สะกดตามเค้าเดิมของภาษาอย่างเคร่งครัด มีการใช้ตัวสะกดตัวการันต์ เพื่อให้รู้ต้นเค้าของคำว่าเป็นคำภาษาลาวเดิมหรือคำภาษาต่างประเทศ เช่น คำภาษาบาลี-สันสกฤต ซึ่งคล้ายกับระบบการเขียนภาษาไทยในปัจจุบัน ระบบการเขียนแบบนี้เคยใช้ในสมัยที่ประเทศลาวยังไม่มีระบบการเขียนที่แน่นอน ขาดหลักการที่ชัดเจน ใช้ในสมัยที่ลาวยังเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศสจนถึงปี พ.ศ. 2491

เทียบอักษรลาวตามแบบพุทธบัณฑิตสภาจันทบุรีกับอักษรไทย

เปรียบเทียบอักษรลาวซึ่งพุทธบัณฑิตสภาจันทบุรีบัญญัติให้ใช้เพิ่มเติมกับอักษรไทยปัจจุบัน

วรรค	กัก		กัก		นาสิก
วรรค กะ	ກ ก	ຂ ข	ຄ ค	ฆ	ງ ง
วรรค จะ	ຈ จ	ฉ	ຊ ช	ฌ	ญ
วรรค ฏะ	ฏ	ฐ	ฑ	ฒ	ณ
วรรค ตะ	ຕ ต	ຖ ถ	ທ ท	ธ	ນ น
วรรค ปะ	ປ ป	ຜ ผ	ພ พ	ภ	ມ ม
ไตรยางศ์	กลาง		สูง		ต่ำ

วรรค	หรือ								เปิดข้างลิ้น ปุ่มเหงือก
เศษวรรค	ຍ ย	ຣ ร	ລ ล	ວ ว	ศ	ษ	ສ ส	ຫ ห	ฬ
ไตรยางศ์	ต่ำ				สูง				ต่ำ

แบบของสมจีน ป. งิน

แบบนี้สะกดตามแบบที่ได้กำหนดในพระราชโองการ (พระราชบัญญัติ) เลขที่ 10 พ.ศ. 2491 ในรัชสมัยของพระเจ้าศรีสว่างวงศ์ ซึ่งได้บัญญัติขึ้นเพื่อกำหนดหลักการเขียนภาษาลาวให้มีความแน่นอนและชัดเจนยิ่งขึ้น อักขรวิธีของระบบนี้ คือ สะกดคำตามเสียงอ่านแต่ยังคงรักษาเค้าเดิมของภาษาไว้ การสะกดการันต์ยังคงมีการใช้ แต่ได้เลิกใช้อักษรบางตัวลงจากแบบแรกเพื่อให้เขียนง่ายขึ้น ซึ่งคล้ายกับการเขียนภาษาไทยในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 อักษรลาวรูปแบบนี้ใช้อยู่ในช่วงปี พ.ศ. 2491-2518 คือ นับตั้งแต่ประเทศลาวได้รับเอกราชจากฝรั่งเศส จนถึงการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ปัจจุบันยังมีคงการใช้อยู่ในกลุ่มคนลาวอพยพในต่างประเทศ

แบบของพูมี วงวิจิด

อักขรวิธีแบบนี้สะกดตามเสียงอ่านเท่านั้น คือ อ่านออกเสียงอย่างไรให้สะกดอย่างนั้น เริ่มใช้ในเขตปลดปล่อยของขบวนการปะเทดลาวก่อน หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองแล้ว รัฐบาลลาวจึงได้ปรับปรุงเพิ่มเติมเพื่อให้อักษรลาวสามารถเขียนง่ายอ่านง่ายขึ้น แต่ก็ทำให้เกิดจุดอ่อนหลายอย่าง และทำให้ภาษาลาวเกิดปัญหาการขาดหลักการสะกดคำที่ชัดเจนขึ้นอีกครั้ง เช่น ได้มีการตัดตัวการันต์ ตัว ร หันลิ้น (ภาษาลาวเรียกว่า ร รถ) ออก ทำให้ไม่สามารถเขียนคำที่มาจากภาษาต่างประเทศและภาษาของชนเผ่าต่าง ๆ ได้ครบถ้วน อักษรลาวระบบนี้เริ่มใช้ตั้งแต่ลาวเปลี่ยนแปลงการปกครองในปี พ.ศ. 2518 จนถึงปัจจุบัน ปัจจุบันกระทรวงศึกษาธิการลาวได้บรรจุตัว ร หันลิ้นกลับมาใช้ใหม่ และมีการใช้ตัวการันต์สำหรับสะกดคำที่มาจากภาษาต่างประเทศ เช่นคำภาษาอังกฤษ ฝรั่งเศส ยกเว้นคำที่มาจากภาษาบาลี-สันสกฤต และคำลาวเดิม ยังสะกดตามเสียงอ่านอยู่เหมือนเดิม

ปัญหาของระบบอักษรลาวปัจจุบัน

ระบบการเขียนภาษาลาวในปัจจุบันยังขาดเอกภาพ ไม่มีมาตรฐานในการเขียนและการใช้คำศัพท์ เพราะยังไม่มีองค์กรที่มาควบคุมอย่างเป็นทางการ จึงมีลักษณะต่างคนต่างเขียนตามหลักการของตนเอง ทำให้เกิดความสับสนในการเขียนและการใช้คำศัพท์ ส่วนคนลาวที่อพยพไปอยู่ต่างประเทศหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองปี พ.ศ. 2518 ก็ยังใช้ภาษาลาวตามแบบที่ 2 ในสมัยที่ยังเป็นราชอาณาจักรลาวอยู่เหมือนเดิม ทำให้เกิดความสับสนระหว่างคนลาวในประเทศกับนอกประเทศ แม้รัฐบาลและประชาชนลาวเริ่มตระหนักถึงความสำคัญในข้างต้นก็ตาม แต่ก็ยังไม่มีมาตรการใด ๆ ออกมาแก้ไขปัญหาอย่างชัดเจน แต่ในอนาคตคาดว่ารัฐบาลลาวจะจัดตั้งองค์กรออกมาควบคุมเพื่อให้ระบบการใช้ภาษาลาวเป็นมาตรฐานเดียวกัน^[]

ลักษณะ

อักษรลาว มีพยัญชนะ 33 รูป 21 เสียง สระมี 28 รูป 27 เสียง มีเสียงวรรณยุกต์ 6 เสียงซึ่งขึ้นกับพื้นเสียงของพยัญชนะ ลักษณะของคำ (คำเป็น คำตาย) เครื่องหมายวรรณยุกต์ และความยาวของเสียงสระ การเขียนยึดสำเนียงเวียงจันทน์เป็นหลัก ไม่มีระบบการถอดเป็นอักษรโรมันที่แน่นอน นิยมใช้ระบบถ่ายเสียงของภาษาฝรั่งเศส, อักษรที่ไม่ใช้แล้วมี 16 ตัว ซึ่งมี , , , , , , , , , , , ຣ, , , , ◌໌

รูปพยัญชนะ

พยัญชนะลาวทั้ง 33 รูป แบ่งเป็นพยัญชนะโดด 27 ตัว ภาษาลาวเรียกว่า พยัญชนะเค้า (ພະຍັນຊະນະເຄົ້າ; แปลว่า พยัญชนะต้น) และพยัญชนะควบอีก 6 ตัว ซึ่งมีดังต่อไปนี้

พยัญชนะโดด

รูปอักษรลาว	ชื่ออักษรในภาษาลาว	เทียบรูปอักษรไทย	เสียง	หมายเหตุ
ກ	ກ ໄກ່ (ก ไก่)	ก	[k]
ຂ	ຂ ໄຂ່ (ข ไข่)	ข	[kʰ]	เสียงของ /ข/ ในที่นี้บางพื้นที่ส่วนใหญ่จะออกเสียง /ห/
ຄ	ຄ ຄວາຍ (ค ควาย)	ค	[kʰ]
ງ	ງ ງົວ (ง งัว), ງ ງູ (ง งู)	ง	[ŋ]	งัว (ງົວ) แปลว่า วัว ในภาษาไทยปัจจุบัน ใช้คำเดียวกับภาคเหนือ (ไทยถิ่นเหนือ: ᨦ᩠ᩅᩫ) และภาคอีสานของไทย
ຈ	ຈ ຈອກ (จ จอก)	จ	[tɕ]	จอก (ຈອກ) แปลว่า แก้วน้ำ เสียงของ /จ/ ในที่นี้บางพื้นที่ส่วนใหญ่จะออกเสียง /ก/
ສ	ສ ເສືອ (ส เสือ)	ส	[s]	เสียงของ ฉ ในภาษาไทย ภาษาลาวจะออกเสียงเป็น /ส/ ทุกแห่งเหมือนภาคเหนือและภาคอีสานของไทย (ไม่มีเสียง ฉ ฉิ่ง)
ຊ	ຊ ຊ້າງ (ซ ซ้าง)	ช	[s]	ซ้าง (ຊ້າງ) แปลว่า ช้าง คำเสียง ช ในภาษาไทย ภาษาลาวออกเสียงเป็น /ซ/ ทุกแห่ง (ไม่มีเสียง ช ช้าง)
ຍ	ຍ ຍຸງ (ย ยุง)	ย	[ɲ]	ในที่นี้จะไม่มีเสียงของ ย ยักษ์ แต่เป็นแทนรูปเป็นภาษาไทย /ย/ หรือ /ญ/ ออกเสียงนาสิก /ຢ/ แต่รูปจะไม่ควบกล้ำเป็น อย
ດ	ດ ເດັກ (ด เด็ก)	ด	[d]	เสียงของ ด ในที่นี้บางพื้นที่ส่วนใหญ่ออกเสียง /ล/ แต่จะคงรูป /ດ/ ในปัจจุบันก็เริ่มมีเสียง /ด/ ภาษาลาวไม่มีไม้ไต่คู้ (◌็) มีแต่ไม้หันอากาศ (◌ั)
ຕ	ຕ ຕາ (ต ตา)	ต	[t]
ຖ	ຖ ຖົງ (ถ ถง)	ถ	[tʰ]	ถง (ຖົງ) แปลว่า ย่าม, ถุง รูปอักษรตัวนี้ บางคราวเขียนแบบหัวเข้า (คล้ายตัว ฤ) บางคราวก็เขียนหัวออก (คล้ายตัว ฦ และเลข ໗ (7) ในภาษาลาว)
ທ	ທ ທຸງ (ท ทุง)	ท	[tʰ]	ทุง (ທຸງ) แปลว่า ธง
ນ	ນ ນົກ (น นก)	น	[n]	เสียงของ น ในที่นี้บางพื้นที่ส่วนใหญ่ออกเสียง /น/ และ /ม/ ทั้งคู่สลับกันเนื่องจากตัวอักษรคล้ายกัน ผู้เรียนอักษรลาวใหม่ ๆ มักสับสนกับตัว ມ (ม แมว) เสมอ เนื่องจากมีลักษณะที่คล้ายกันมาก
ບ	ບ ແບ້ (บ แบ้)	บ	[b]	แบ้ (ແບ້) แปลว่า แพะ
ປ	ປ ປາ (ป ปา)	ป	[p]	ปา (ປາ) ในที่นี้แปลว่า ปลา (ไม่มีเสียง ล ควบกล้ำ)
ຜ	ຜ ເຜິ້ງ (ผ เผิ้ง; เสียงสั้น)	ผ	[pʰ]	เผิ้ง (ເຜິ້ງ) แปลว่า ผึ้ง ภาษาไทยใช้สระอึ ภาษาลาวใช้สระเออะ
ຝ	ຝ ຝົນ (ฝ ฝน)	ฝ	[f]
ພ	ພ ພູ (พ พู)	พ	[pʰ]	พู (ພູ) แปลว่า ภูเขา (ในภาษาไทยเขียนว่า ภู) (ไม่มี ภ สำเภา)
ຟ	ຟ ໄຟ (ฟ ไฟ)	ฟ	[f]
ມ	ມ ແມວ (ม แมว)	ม	[m]	เสียงของ ม ในที่นี้บางพื้นที่ส่วนใหญ่ออกเสียง /ม/ และ /น/ ทั้งคู่สลับกันเนื่องจากตัวอักษรคล้าย ผู้เรียนอักษรลาวใหม่ ๆ มักสับสนกับตัว ນ (น นก) เสมอ
ຢ	ຢ ຢາ (อย อยา)	อฺย	[j]	อยา (ຢາ) แปลว่า ยา ย ตัวนี้ภาษาลาวจัดเป็นอักษรกลาง ออกเสียงแบบเดียวกับ ย ในภาษาไทย ใช้ในบางคำ เช่น "ຢຸດ" (หยุด) "ຢາກ" (อยาก) เป็นต้น
ຣ	ຣ ຣົຖ (การสะกดแบบใหม่: ຣ ລົດ) (ร ลด)	ร	[r], [l]	ลด (ລົດ) แปลว่า รถ ร ตัวนี้ปัจจุบันนิยมใช้เขียนคำที่มีที่มาจากภาษาต่างประเทศ (ปัจจุบันใช้ตัวอักษร ລ) มีชื่อเรียกหลายชื่อ ออกเสียงเหมือน ล ทั้งหมด ในการเขียนภาษาลาวโบราณ รูปอักษรนี้ยังใช้แทนเสียง ฮ ในคำที่ปัจจุบันเขียนด้วยตัวอักษร ຮ
ລ	ລ ລີງ (ล ลีง)	ล	[l]	ลีง (ລີງ) แปลว่า ลิง ในภาษาลาวออกเสียงคำนี้ยาว จึงใช้สระอีแทน ปกติภาษาลาวสามารถใช้พยัญชนะตัวนี้เขียนคำทุกคำที่ออกเสียง /ร/ หรือ /ล/ แต่เวลาอ่านออกเสียงอ่านเป็นเสียง /ล/ ทุกตัว
ວ	ວ ວີ (ว วี)	ว	[ʋ], [w]	วี (ວີ) แปลว่า พัด
ຫ	ຫ ຫ່ານ (ห ห่าน)	ห	[h]
ອ	ອ ໂອ (อ โอ)	อ	[ʔ]	โอ (ໂອ) แปลว่า ขันน้ำ
ຮ	ຮ ເຮືອນ (ฮ เฮือน)	ฮ	[h]	เฮือน (ເຮືອນ) แปลว่า เรือน, บ้าน; ภาษาไทยใช้ ร ภาษาลาวใช้ ຮ

อักษรนำ

รูปอักษร	เทียบอักษรไทย	เสียง	หมายเหตุ
ຫງ	หง	[ŋ]
ຫຍ	หย	[ɲ]	ระบบอักษรลาวเก่ามักใช้รูป ຫຽ
ຫນ, ໜ	หน	[n]	ปัจจุบันนิยมใช้รูป ໜ
ຫມ, ໝ	หม	[m]	ปัจจุบันนิยมใช้รูป ໝ
ຫຣ	หร	[r]	ปัจจุบันนิยมใช้รูป ຫຼ, ຫລ
ຫລ, ຫຼ	หล	[l]	รูปอักษรทั้งสองแบบนี้นิยมใช้ปะปนกันทั่วไป, ปัจจุบันนิยมใช้รูป ຫຼ
ຫວ	หว	[ʋ], [w]

รูปสระ

◌ັ ไม้หันอากาศ
ະ สระ อะ
◌໌ ไม้กรรณ
◌ົ ไม้ตรง, ไม้กง
າ สระ อา
◌ຳ สระ อำ
◌ິ สระ อิ
◌ີ สระ อี
◌ຶ สระ อึ
◌ື สระ อือ
◌ໍ นฤคหิต, สระ ออ

◌ຸ สระ อุ
◌ູ สระ อู
ເ สระ เอ
ແ สระ แอ
ໃ สระ ใอ ไม้ม้วน
ໄ สระ ไอ ไม้มาย
ໂ สระ โอ

ອ ตัวออ
ຍ ตัวญอ
ວ ตัววอ
◌ຼ ลอเฟื้อง
ຽ ตัวเฟื้อง, ยอเฟื้อง, วิราม

อักษรลาวในระบบยูนิโค้ด

ช่วงรหัสอักษรลาวในระบบ ยูนิโค้ด อยู่ตั้งแต่ช่วงรหัส U+0E80 ถึง U+0EFF

ลาว Unicode.org chart (PDF)
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+0E8x		ກ	ຂ		ຄ			ງ	ຈ		ຊ			ຍ
U+0E9x					ດ	ຕ	ຖ	ທ		ນ	ບ	ປ	ຜ	ຝ	ພ	ຟ
U+0EAx		ມ	ຢ	ຣ		ລ		ວ			ສ	ຫ		ອ	ຮ	ຯ
U+0EBx	ະ	ັ	າ	ຳ	ິ	ີ	ຶ	ື	ຸ	ູ		ົ	ຼ	ຽ
U+0ECx	ເ	ແ	ໂ	ໃ	ໄ		ໆ		່	້	໊	໋	໌	ໍ
U+0EDx	໐	໑	໒	໓	໔	໕	໖	໗	໘	໙			ໜ	ໝ	ໞ	ໟ
U+0EEx
U+0EFx

อ้างอิง

Benedict, Paul K. "Languages and literatures of Indochina." The Far Eastern Quarterly (1947): 379–389.
For comparison of the two, please see & . (Eds.). (1996). The World's Writing Systems (pp. 460–461). New York, NY: Oxford University Press.
Ivarsson, Søren (2008). Creating Laos: The Making of a Lao Space between Siam and Indochina, 1860–1945. NIAS Press. p. 240. ISBN .
Chamberlain, James (1989). "Thao Hung or Cheuang: A Tai Epic Poem" (PDF). Mon-Khmer Studies (18–19): 14–34.

อ่านเพิ่ม

Lew, Sigrid. "A linguistic analysis of the Lao writing system and its suitability for minority language orthographies". Writing Systems Research ahead-of-print (2013): 1–16.Authors’s accepted manuscript 2021-03-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Simmala, Buasawan and Benjawan Poomsan Becker (2003), Lao for Beginners. Paiboon Publishing. ISBN

แหล่งข้อมูลอื่น

Omniglot – อักษรลาว
http://www.laosoftware.com/index.php 2016-11-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
The Lao Alphabet at SEAsite 2021-02-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Laos – language situation by N. J. Enfield
Numerals in many different writing systems, which includes Lao numerals. Retrieved 2008-11-12
https://symbl.cc/en/unicode/blocks/lao/
"The Unicode Standard 5.0 Code Charts" (PDF). (90.4 KB) Lao Range: 0E80 – 0EFF, from the Unicode Consortium
อักษรลาวฟรีสำหรับวินโดวส์และแมคโอเอส X

[1] Benedict, Paul K. "Languages and literatures of Indochina." The Far Eastern Quarterly (1947): 379–389.

[2] For comparison of the two, please see & . (Eds.). (1996). The World's Writing Systems (pp. 460–461). New York, NY: Oxford University Press.

[3] Ivarsson, Søren (2008). Creating Laos: The Making of a Lao Space between Siam and Indochina, 1860–1945. NIAS Press. p. 240. ISBN .

[4] Chamberlain, James (1989). "Thao Hung or Cheuang: A Tai Epic Poem" (PDF). Mon-Khmer Studies (18–19): 14–34.