รุ่งอรุณ

รุ่งอรุณ
ดอกของรุ่งอรุณ
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Asterids
อันดับ:	Lamiales
วงศ์:	Bignoniaceae
สกุล:
สปีชีส์:	C.  grandiflora
ชื่อทวินาม
Campsis grandiflora ()

รุ่งอรุณ (อังกฤษ: Chinese trumpet vine) เป็นพันธุ์ไม้พื้นเมืองของประเทศจีนตอนใต้ อยู่ในวงศ์แคหางค่าง และอยู่ในสกุล

เดิมรุ่งอรุณมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bignonia grandiflora Thunb. ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2327 โดย นักธรรมชาติวิทยาชาวสวีเดน ตีพิมพ์ผลงานในหนังสือ "Flora Japonica" แต่ในปี พ.ศ. 2437 พบว่ารุ่งอรุณน่าจะถูกจัดในสกุล Campsis มากกว่า จึงได้ตีพิมพ์ย้ายรุ่มอรุณมาอยู่ในสกุล

รุ่งอรุณนั้นจากการศึกษาทางสัณฐานวิทยาและชีวโมเลกุลพบว่ารุ่งอรุณและมธุลดาเคยเป็นพืชชนิดเดียวกันและขึ้นอยู่ในบริเวณเดียวกันมาก่อน โดยอ้างอิงทฤษฎีที่ว่าพื้นที่ทางเอเชียตะวันออกเคยเชื่อมติดกับทวีปอเมริกาเหนือโดยเรียกส่วนนี้ว่า "Bering land bridge" และต่อมาเมื่อมีเกิดขึ้นทำให้มีวิวัฒนาการแยกเป็นต่างชนิดกันเมื่อประมาณ 24.4 ล้านปีก่อน

ความหมายของชื่อ

ชื่อวิทยาศาสตร์ของรุ่งอรุณที่ว่า Campsis grandiflora โดยชื่อสกุลที่ว่า "" มาจากภาษากรีกว่า "kampe" ที่แปลว่า โค้งงอ (something bent) สื่อถึงพืชที่มีหลอดดอกยาวและโค้ง ส่วนชื่อชนิดว่า "grandiflora" มาจากภาษาละติน แปลว่า ดอกขนาดใหญ่

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

รุ่งอรุณเป็นไม้พุ่มกึ่งเลื้อย ผลัดใบ ขนาดกลาง อายุหลายปี เลื้อยไปได้ไกลถึง 6 เมตร บางครั้งพบมีรากพิเศษขึ้นเป็นกระจุกรอบข้อ ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ออกตรงข้ามสลับตั้งฉาก ใบย่อย 4-5 คู่ ปลายใบแหลม ขอบใบ หยักฟันเลื่อย ดอกออกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบและปลายยอด ดอกรูปกรวยมี 4-10 ดอกย่อย กลีบดอกสีส้มอมแดง โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายกลีบแผ่ออกเป็น 5 กลีบ กลีบมีสีส้มเข้มเป็นแนวยาว เส้นผ่าศูนย์กลางดอกบาน 4-5 เซนติเมตร

การขยายพันธุ์

รุ่งอรุณขยายพันธุ์ได้ง่ายโดยการปักชำกิ่ง ชอบแสงแดดจัด ดินร่วนระบายน้ำได้ดี สามารถให้ร่มเงาได้ดี ควรปลูกในที่แสงแดดจัดจะทำให้ดอกดกและออกดอกตลอดปี

ประโยชน์

รุ่งอรุณมีประโยชน์ด้านสมุนไพร โดยพบว่าในประเทศจีนใช้เป็นสมุนไพรสำหรับขับปัสสาวะ

อ้างอิง

• สราวุธ สังข์แก้ว, อัจฉรา ตีระวัฒนานนท์ (2012). งามพรรณพฤกษา ชุดวัลยชาติ ตอน รุ่งอรุณ วารสาร อพวช., พ.ศ. 2556, 126, หน้าที่ 48-49.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Campsis grandiflora