Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ภาษามอกชา (มอคชา: мокшень кяль) เป็นภาษาที่ใช้พูดทางตะวันตกของสาธารณรัฐมอร์โดเวียและบริเวณใกล้เคียง และมีผู้พูดประมาณ 130,000 คนใน ค.ศ. 2010
| ภาษามอกชา | |
|---|---|
| мокшень кяль | |
| ออกเสียง | /ˈmɔkʃənʲ kælʲ/ |
| ประเทศที่มีการพูด | ประเทศรัสเซีย |
| ภูมิภาค | รัสเซียยุโรป |
| ชาติพันธุ์ | 253,000 คน |
| จำนวนผู้พูด | ประมาณ 130,000 (2010) |
| ตระกูลภาษา | ยูรัล
|
| ระบบการเขียน | อักษรซีริลลิก |
| สถานภาพทางการ | |
| ภาษาทางการ | สาธารณรัฐมอร์โดเวีย (รัสเซีย) |
| สถาบันวิจัยภาษา วรรณคดี ประวัติศาสตร์ และเศรษฐศาสตร์มอร์โดเวีย | |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-2 | mdf |
| ISO 639-3 | mdf |
 แผนที่ชุดภาษาใกล้สูญของโลกของยูเนสโกจัดให้ภาษามอกชาอยู่ในภาวะเสี่ยงใกล้สูญ | |
ภาษามอกชาเป็นภาษาราชการคู่กับภาษาเอร์เซียและภาษารัสเซียในสาธารณรัฐมอร์โดเวีย จัดอยู่ในภาษากลุ่มฟินโน-ยูกริก สาขาฟินโน-วอลกาอิก มีความใกล้เคียงกับเอร์เซีย แต่มีความแตกต่างกันบ้างในด้านหน่วยเสียง คำศัพท์ และไวยากรณ์
สถานะการเป็นภาษาราชการ
ภาษามอกชาเป็นภาษาราชการหนึ่งในสามภาษาในมอร์โดเวีย สิทธิของแต่ละภาษาได้รับการรับรองโดยสถาบันแห่งสาธารณรัฐมอร์โดเวีย แต่ไม่มีระเบียบทางภาษาเฉพาะที่ควบคุมการใช้ภาษามอกชา ศาลและหน่วยงานทางราชการอื่น ๆ ในมอร์โดเวียจะใช้เอกสารทางราชการเป็นภาษามอกชา ภาษาเอร์เซียและภาษารัสเซีย
สัทวิทยา
ภาษมอกชาเป็นภาษารูปคำติดต่อ ทำให้บางคำมีลักษณะยาวมาก ปัจจุบันถือว่าภาษามอกชาสูญเสียการเปลี่ยนเสียงสระไป การเน้นหนักส่วนใหญ่พบที่พยางค์แรก และการเน้นหนักไม่มีผลต่อการเปลี่ยนเสียงสระ สระมี 8 เสียง ซึ่งมีความสำคัญทั้งทางรากศัพท์และไวยากรณ์ มีพยัญชนะ 33 ตัว
| i | (ɨ) | u | |
| e | ə | o | |
| æ | a |
| plain | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nasal | /m/ | /n/ | /nʲ/ | ||||
| Plosive | /p/ | /t/ | /tʲ/ | /k/ | |||
| /b/ | /d/ | /dʲ/ | /ɡ/ | ||||
| voiceless | /t͡s/ | /t͡sʲ/ | /t͡ɕ/ | ||||
| voiceless | /f/ | /s/ | /sʲ/ | /ʃ/ | /ç/ | /x/ | |
| voiced | /v/ | /z/ | /zʲ/ | /ʒ/ | |||
| voiceless | /r̥/ | /rʲ̥/ | |||||
| voiced | /r/ | /rʲ/ | |||||
| voiceless | /l̥/ | /lʲ̥/ | |||||
| voiced | /l/ | /lʲ/ | /j/ | ||||
ระบบการเขียน
ภาษามอกชามีระบบการเขียนแบบโลโกแกรมก่อนที่จะได้รับอิทธิพลทางคริสต์ศาสนา และยังใช้อยู่จนถึงพุทธศตวรรษที่ 25 ปัจจุบันภาษามอกชาเขียนด้วยอักษรซีริลลิกแบบรัสเซียและอักษรละติน โดยมีรูปแบบต่าง ๆ ดังนี้
- อักษรละติน (2473): A/a, B/в, C/c, Ç/ç, D/d, Ə/ә, E/e, F/f, G/g, Y/y, I/i, J/j, K/k, L/l, M/m, N/n, O/o, P/p, R/r, S/s, Ş/ş, T/t, U/u, V/v, X/x, Z/z, ƶ, ь, rx, lh
- อักษรซีริลลิกแบบรัสเซีย: А/а, Б/б, В/в, Г/г, Д/д, Е/е, Ё/ё, Ж/ж, З/з, И/и, Й/й, К/к, Л/л, М/м, Н/н, О/о, П/п, Р/р, С/с, Т/т, У/у, Ф/ф, Х/х, Ц/ц, Ч/ч, Ш/ш, Щ/щ, Ъ/ъ, Ы/ы, Ь/ь, Э/э, Ю/ю, Я/я
- อักษรละตินแบบใหม่: Aa, Ää, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz
วรรณคดี
ก่อนพ.ศ. 2460 หนังสือที่ตีพิมพ์ด้วยภาษามอกซามีประมาณ 100 เล่มส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับศาสนา เอกสารส่วนใหญ่ไม่ถูกตีพิมพ์ ในพุทธศตวรรษที่ 24 สมาคมมิชชันนารีนิกายรัสเซียนออร์ธอดอกซ์ในกาซานได้ตีพิมพ์ตำราภาษารัสเซียสำหรับชาวมอกชารวมทั้งเพลงพื้นบ้านภาษามอกชา
ตัวอย่าง
| มอกชา | ปริวรรต | รัสเซีย | อังกฤษ |
|---|---|---|---|
| И́на | Ina | Да | Yes |
| Э́ле | Elä | Да | Yes |
| Пара | Para | Ладно | Good |
| Аф | Af | Не | Not |
| Аш | Ash | Нет | No |
| Шумбра́т! | Shumbrat! | Здравствуй! | Hello! (addressing one person) |
| Шумбра́тада! | Shumbratada! | Здравствуйте! | Hello! (addressing more than one person) |
| Сюк(пря)! | Sjuk(prä)! | Привет! ("поклон"), Добро пожаловать! | Hi! (Welcome!) |
| Ульхть шумбра́! | Ulxtj shumbra! | Будь здоров! | Take care! |
| У́леда шумбра́т! | Uläda shumbrat! | Будьте здоровы! | Take care (to many)! |
| Ко́да те́фне? | Koda tefnä? | Как дела? | How are your things getting on/How are you? |
| Ко́да э́рят? | Koda erjat? | Как поживаешь? | How do you do? |
| Лац! Це́бярьста! | Lats! Tsebärjsta! | Неплохо! Замечательно! | Fine! Very good! |
| Ня́емозонк! | Näemazonk! | До свидания! | Good bye! |
| Ва́ндыс! | Vandis! | До завтра! | See you tomorrow! |
| Шумбра́ста па́чкодемс! | Shumbrasta pachkadäms! | Счастливого пути! | Have a good trip/flight! |
| Па́ра а́зан - ле́здоманкса! - се́мбонкса! | Para azan - lezdamanksa! - sembänksa! | Благодарю - за помощь! - за всё! | Thank you - for help/assistance! - for everything! |
| Аш ме́зенкса! | Ash mezänksa! | Не за что! | Not at all! |
| Прости́ндамак! | Prostindamak! | Извини! | I'm sorry! |
| Прости́ндамасть! | Prostindamastj! | Извините! | I'm sorry (to many)! |
| Тят кя́жиякшне! | Tät käzhijakshnä! | Не сердись! | I didn't mean to hurt you! |
| Ужя́ль! | Uzhälj! | Жаль! | It's a pity! |
| Ко́да тонь ле́мце? | Koda tonj lemtsä? | Как тебя зовут? | What is your name? |
| Монь ле́мозе ... | Monj lemazä ... | Меня зовут ... | My name is ... |
| Мъзя́ра тейть ки́зода? | Mezjara tejtj kizada? | Сколько тебе лет? | How old are you? |
| Мъзя́ра тейнза ки́зода? | Mezjara tejnza kizada? | Сколько ему (ей) лет? | How old is he (she)? |
| Те́йне ... ки́зот. | Tejnä ... kizat. | Мне ... лет. | I'm ... years old. |
| Те́йнза ... ки́зот. | Tejnza ... kizat. | Ему (ей) ... лет. | He (she) is ... years old. |
| Мярьк сува́мс? | Märjk suvams? | Разреши войти? | May I come in? |
| Мярьк о́замс? | Märjk ozams? | Разреши сесть? | May I have a seat? |
| О́зак. | Ozak. | Присаживайся. | Take a seat. |
| О́зада. | Ozada. | Присаживайтесь. | Take a seat (to more than one person). |
| Учт аф ла́мос. | Ucht af lamas. | Подожди немного. | Please wait a little. |
| Мярьк та́ргамс? | Märjk targams? | Разреши закурить? | May I have a smoke? |
| Та́ргак. | Targak. | Кури(те). | You may smoke. |
| Та́ргада. | Targada. | Курите. | You may smoke (to more than one person). |
| Аф, э́няльдян, тят та́рга. | Af, enäljdän, tät targa. | Нет, пожалуйста, не кури. | Please, don't smoke. |
| Ко́рхтак аф ламода сяда кайгиста (сяда валомне). | Korxtak af lamada säda kajgista (säda valomnä). | Говори немного погромче (тише). | Please speak a bit louder (lower). |
| Аст ни́нге весть. | Ast ningä vestj. | Повтори ещё раз. | Repeat one more time. |
| Га́йфтек те́йне. | Gajftäk tejnä. | Позвони мне. | Call me. |
| Га́йфтеда те́йне. | Gajftäda tejnä. | Позвоните мне. | Call me (to more than one person). |
| Га́йфтек те́йне сяда ме́ле. | Gajftäk tejnä säda melä. | Перезвоните мне позже. | Call me later. |
| Сува́к. | Suvak. | Войди. | Come in. |
| Сува́да. | Suvada. | Войдите. | Come in (to many). |
| Ётак. | Jotak. | Проходи. | Enter. |
| Ётада. | Jotada. | Проходите. | Enter (to many). |
| Ша́чема ши́цень ма́рхта! | Shachäma shitsänj marxta! | С днём рождения! | Happy Birthday! |
| А́рьсян тейть па́ваз! | Arjsän tejtj pavaz! | Желаю тебе счастья! | I wish you happiness! |
| А́рьсян тейть о́цю сатфкст! | Arjsän tejtj otsu satvkst! | Желаю тебе больших успехов! | I wish you great success! |
| Тонь шумбраши́цень и́нкса! | Tonj shumbrashitsänj inksa! | За твое здоровье! | Your health! |
| Од Ки́за ма́рхта! | Od Kiza marxta! | С Новым годом! | Happy New Year! |
| Ро́штува ма́рхта! | Roshtuva marxta! | С Рождеством! | Happy Christmas! |
| То́ньге ста́не! | Tonjgä stanä! | Тебя также! | Same to you! |
อ้างอิง
- ภาษามอกชา ที่ Ethnologue (24th ed., 2021)
![image]()
แหล่งข้อมูลอื่น
![image]()
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Moksha language
- Mokshen Pravda newspaper
- (robust finite-state, open-source)
- Periodicals, texbooks and manuscripts in Moksha language in National Library of Finland
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phasamxkcha mxkhcha mokshen kyal epnphasathiichphudthangtawntkkhxngsatharnrthmxrodewiyaelabriewniklekhiyng aelamiphuphudpraman 130 000 khnin kh s 2010phasamxkchamokshen kyalxxkesiyng ˈmɔkʃenʲ kaelʲ praethsthimikarphudpraethsrsesiyphumiphakhrsesiyyuorpchatiphnthu253 000 khncanwnphuphudpraman 130 000 2010 trakulphasayurl mxrdwinikphasamxkcharabbkarekhiynxksrsirilliksthanphaphthangkarphasathangkarsatharnrthmxrodewiy rsesiy sthabnwicyphasa wrrnkhdi prawtisastr aelaesrsthsastrmxrodewiyrhsphasaISO 639 2mdfISO 639 3mdfaephnthichudphasaiklsuykhxngolkkhxngyuensokcdihphasamxkchaxyuinphawaesiyngiklsuybthkhwamnimisylksnsthxksrsakl hakrabbkhxngkhunimrxngrbkaraesdngphlthithuktxng khunxacehnprsni klxng hruxsylksnxyangxunaethnthixkkhrayuniokhd phasamxkchaepnphasarachkarkhukbphasaexresiyaelaphasarsesiyinsatharnrthmxrodewiy cdxyuinphasaklumfinon yukrik sakhafinon wxlkaxik mikhwamiklekhiyngkbexresiy aetmikhwamaetktangknbangindanhnwyesiyng khasphth aelaiwyakrnsthanakarepnphasarachkarphasamxkchaepnphasarachkarhnunginsamphasainmxrodewiy siththikhxngaetlaphasaidrbkarrbrxngodysthabnaehngsatharnrthmxrodewiy aetimmiraebiybthangphasaechphaathikhwbkhumkarichphasamxkcha salaelahnwynganthangrachkarxun inmxrodewiycaichexksarthangrachkarepnphasamxkcha phasaexresiyaelaphasarsesiysthwithyaphasmxkchaepnphasarupkhatidtx thaihbangkhamilksnayawmak pccubnthuxwaphasamxkchasuyesiykarepliynesiyngsraip karennhnkswnihyphbthiphyangkhaerk aelakarennhnkimmiphltxkarepliynesiyngsra srami 8 esiyng sungmikhwamsakhythngthangraksphthaelaiwyakrn miphyychna 33 tw i ɨ ue e oae aplainNasal m n nʲ Plosive p t tʲ k b d dʲ ɡ voiceless t s t sʲ t ɕ voiceless f s sʲ ʃ c x voiced v z zʲ ʒ voiceless r rʲ voiced r rʲ voiceless l lʲ voiced l lʲ j rabbkarekhiynphasamxkchamirabbkarekhiynaebbolokaekrmkxnthicaidrbxiththiphlthangkhristsasna aelayngichxyucnthungphuththstwrrsthi 25 pccubnphasamxkchaekhiyndwyxksrsirillikaebbrsesiyaelaxksrlatin odymirupaebbtang dngni xksrlatin 2473 A a B v C c C c D d E ә E e F f G g Y y I i J j K k L l M m N n O o P p R r S s S s T t U u V v X x Z z ƶ rx lh xksrsirillikaebbrsesiy A a B b V v G g D d E e Yo yo Zh zh Z z I i J j K k L l M m N n O o P p R r S s T t U u F f H h C c Ch ch Sh sh Sh sh Y y E e Yu yu Ya ya xksrlatinaebbihm Aa Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zzwrrnkhdikxnph s 2460 hnngsuxthitiphimphdwyphasamxksamipraman 100 elmswnihyekiywkhxngkbsasna exksarswnihyimthuktiphimph inphuththstwrrsthi 24 smakhmmichchnnarinikayrsesiynxxrthxdxksinkasanidtiphimphtaraphasarsesiysahrbchawmxkcharwmthngephlngphunbanphasamxkchatwxyangmxkcha priwrrt rsesiy xngkvsI na Ina Da YesE le Ela Da YesPara Para Ladno GoodAf Af Ne NotAsh Ash Net NoShumbra t Shumbrat Zdravstvuj Hello addressing one person Shumbra tada Shumbratada Zdravstvujte Hello addressing more than one person Syuk prya Sjuk pra Privet poklon Dobro pozhalovat Hi Welcome Ulht shumbra Ulxtj shumbra Bud zdorov Take care U leda shumbra t Ulada shumbrat Budte zdorovy Take care to many Ko da te fne Koda tefna Kak dela How are your things getting on How are you Ko da e ryat Koda erjat Kak pozhivaesh How do you do Lac Ce byarsta Lats Tsebarjsta Neploho Zamechatelno Fine Very good Nya emozonk Naemazonk Do svidaniya Good bye Va ndys Vandis Do zavtra See you tomorrow Shumbra sta pa chkodems Shumbrasta pachkadams Schastlivogo puti Have a good trip flight Pa ra a zan le zdomanksa se mbonksa Para azan lezdamanksa sembanksa Blagodaryu za pomosh za vsyo Thank you for help assistance for everything Ash me zenksa Ash mezanksa Ne za chto Not at all Prosti ndamak Prostindamak Izvini I m sorry Prosti ndamast Prostindamastj Izvinite I m sorry to many Tyat kya zhiyakshne Tat kazhijakshna Ne serdis I didn t mean to hurt you Uzhya l Uzhalj Zhal It s a pity Ko da ton le mce Koda tonj lemtsa Kak tebya zovut What is your name Mon le moze Monj lemaza Menya zovut My name is Mzya ra tejt ki zoda Mezjara tejtj kizada Skolko tebe let How old are you Mzya ra tejnza ki zoda Mezjara tejnza kizada Skolko emu ej let How old is he she Te jne ki zot Tejna kizat Mne let I m years old Te jnza ki zot Tejnza kizat Emu ej let He she is years old Myark suva ms Marjk suvams Razreshi vojti May I come in Myark o zams Marjk ozams Razreshi sest May I have a seat O zak Ozak Prisazhivajsya Take a seat O zada Ozada Prisazhivajtes Take a seat to more than one person Ucht af la mos Ucht af lamas Podozhdi nemnogo Please wait a little Myark ta rgams Marjk targams Razreshi zakurit May I have a smoke Ta rgak Targak Kuri te You may smoke Ta rgada Targada Kurite You may smoke to more than one person Af e nyaldyan tyat ta rga Af enaljdan tat targa Net pozhalujsta ne kuri Please don t smoke Ko rhtak af lamoda syada kajgista syada valomne Korxtak af lamada sada kajgista sada valomna Govori nemnogo pogromche tishe Please speak a bit louder lower Ast ni nge vest Ast ninga vestj Povtori eshyo raz Repeat one more time Ga jftek te jne Gajftak tejna Pozvoni mne Call me Ga jfteda te jne Gajftada tejna Pozvonite mne Call me to more than one person Ga jftek te jne syada me le Gajftak tejna sada mela Perezvonite mne pozzhe Call me later Suva k Suvak Vojdi Come in Suva da Suvada Vojdite Come in to many Yotak Jotak Prohodi Enter Yotada Jotada Prohodite Enter to many Sha chema shi cen ma rhta Shachama shitsanj marxta S dnyom rozhdeniya Happy Birthday A rsyan tejt pa vaz Arjsan tejtj pavaz Zhelayu tebe schastya I wish you happiness A rsyan tejt o cyu satfkst Arjsan tejtj otsu satvkst Zhelayu tebe bolshih uspehov I wish you great success Ton shumbrashi cen i nksa Tonj shumbrashitsanj inksa Za tvoe zdorove Your health Od Ki za ma rhta Od Kiza marxta S Novym godom Happy New Year Ro shtuva ma rhta Roshtuva marxta S Rozhdestvom Happy Christmas To nge sta ne Tonjga stana Tebya takzhe Same to you xangxingphasamxkcha thi Ethnologue 24th ed 2021 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxekiywkb Moksha languagewikiphiediy saranukrmesri inphasamxkhcha Mokshen Pravda newspaper robust finite state open source Periodicals texbooks and manuscripts in Moksha language in National Library of Finland