ชยเทวี (เขมร: ជយទេវី; สวรรคต ค.ศ. 713) หรือพระนามเต็มว่า ธุลีเชงพระกมรเตงอัญศรีชัยเทวี[] (ธูลิ เชง วฺระ กํมฺรตางฺ อญฺ ศฺรีชยเทวี)[] เป็นพระราชินีแห่งอาณาจักรเจนละ ครองราชย์ระหว่าง ค.ศ. 681–713 แต่บางแหล่งก็ว่า ค.ศ. 690–713
พระนางชยเทวี | |||||
---|---|---|---|---|---|
สมเด็จพระราชินีนาถแห่ง เจนละ | |||||
ครองราชย์ | ค.ศ. 681/690–713 | ||||
พระองค์ก่อน | พระเจ้าชัยวรมันที่ 1 | ||||
พระองค์ถัดไป | |||||
สวรรคต | ค.ศ. 713 | ||||
พระราชสวามี | พระเจ้าปุษรักษะ | ||||
| |||||
ราชวงศ์ | ราชวงศ์วรมัน • ราชสกุลเกาฑิณยะ (ประสูติ) • ราชสกุลกัมพุช (อภิเษกสมรส) | ||||
พระราชบิดา | พระเจ้าชัยวรมันที่ 1 |
พระนางเป็นพระราชธิดาของพระเจ้าชัยวรมันที่ 1 และมีพระขนิษฐาหนึ่งพระองค์ คือ เจ้าหญิงโสภะชัยยะ ( Sobhajaya ) ผู้ซึ่งเสกสมรสกับนักบวชอินเดียนาม Sivait Brahim Sakrasvamin
พระเจ้าชัยวรมันที่ 1 สวรรคตเมื่อ ค.ศ. 681 โดยไม่มีรัชทายาทที่เป็นชาย พระนางจึงได้สืบราชสมบัติต่อ รัชสมัยของพระนางเต็มไปด้วยความวุ่นวายทางการเมือง และการขึ้นครองราชย์ของพระนางก็เป็นที่โต้แย้ง นำไปสู่การแบ่งแยกรัฐเจนละออกเป็นกับ
ครั้นถึงปี ค.ศ. 707 อาณาจักรเจนละได้เกิดความวุ่นวายขึ้นเนื่องจากการก่อกบฏชิงราชสมบัติ โดยพระเจ้าพลาทิตยะราชได้เข้ายึดพระราชอำนาจและปลดพระนางลงจากตำแหน่งและสถาปนาพระองค์ขึ้นเป็นกษัตรย์อีกพระองค์ในอาณาจักรเจนละน้ำ พระเจ้าพลาทิตย์ทรงครองราชย์ได้เพียง 1 ปี แต่อย่างไรก็ตามพระนางยังคงถือเป็นกษัตริย์แห่งเจนละ (เจนละบก) ต่อมาพระเจ้าปตินทรวรมันก่อกบฏยึดพระราชอำนาจจากพระเจ้าพลาทิตย์และสถาปนาตนเองขึ้นเป็นกษัตริย์พระองค์ใหม่ (เจนละน้ำ) พระปตินทรวรมันครองอำนาจได้เพียง 3 ปี จึงถูกพระเจ้าปุษรักษ์พระราชสวามีของพระนางชัยเทวีเข้าชิงราชสมบัติ พระเจ้าปุกรักษ์ทรงครองราชสมบัติยาวนานถึง 14 ปีก่อนจะสละราชบัติให้พระบิดาของพระองค์ขึ้นครองราชสมบัติเป็น พระองค์ได้รวมเจนละบกและเจนละน้ำเข้าไว้ด้วยกันอีกครั้ง แต่เมื่อพระองค์สวรรคตอาณาจักรเจนละได้แตกแยกออกเป็นสองอาณาจักรเช่นเดิม โดยเจนละบกมี ปกครอง และเจนละน้ำมี พระเจ้ามหิปติวรมันปกครอง
พระนางทรงสิ้นพระชนม์โดยไร้พระราชอำนาจในปี ค.ศ. 713 พระขนิษฐาของพระนางให้สร้างจารึกไว้ที่เมืองพระนครพรรณนาถึงช่วงเวลาอันเลวร้ายในบ้านเมือง และสิ่งต่าง ๆ ที่พระนางประทานแก่เทวาลัยของ Siva Tripurankata ซึ่งพระขนิษฐาของพระนางได้สร้างขึ้นไว้ ไม่มีข้อมูลที่แน่ชัดเกี่ยวกับรัชกาลของพระนางหลังจาก ค.ศ. 713 อีก
อ้างอิง
- "Early Civilizations of Southeast Asia by Dougald J. W. O'Reilly - Chenla". Google Books. สืบค้นเมื่อ 30 December 2015.
- Coedès, George (1968). Walter F. Vella (ed.). The Indianized States of Southeast Asia. trans.Susan Brown Cowing. University of Hawaii Press. .
- Coedès, George (1968). Walter F. Vella (บ.ก.). The Indianized States of Southeast Asia. trans.Susan Brown Cowing. University of Hawaii Press. ISBN .
- Higham, Charles. Early Mainland Southeast Asia. River Books Co., Ltd. ISBN .
- George Cœdès: The Indianized States of South-East Asia
- Coedes, G. (1962). "The Making of South-east Asia." London: Cox & Wyman Ltd.
- George Cœdès: The Indianized States of South-East Asia
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์