บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา (อังกฤษ: Bosnia and Herzegovina; บอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบีย: Bosna i Hercegovina / Босна и Херцеговина, ออกเสียง: [bôsna i xěrtseɡoʋina]), ย่อว่า BiH (BiH / БиХ) หรือ B&H, บางครั้งเรียกว่า บอสเนีย–เฮอร์เซโกวีนา และมักจะรู้จักในนามอย่างไม่เป็นทางการว่า บอสเนีย เป็นประเทศที่ตั้งอยู่บนทางแยกระหว่างยุโรปใต้ และ ตั้งอยู่ในคาบสมุทรบอลข่าน มีพรมแดนติดกับประเทศเซอร์เบียทางตะวันออก มอนเตเนโกรทางตะวันออกเฉียงใต้ และโครเอเชียทางเหนือ และตะวันตกเฉียงเหนือ ทางทิศใต้ของประเทศยังมีพื้นที่ติดชายฝั่งแคบทางทะเลเอเดรียติก ภายในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ซึ่งมีระยะทางประมาณ 20 กิโลเมตร (12 ไมล์) ในพื้นที่ตอนกลางและตะวันออกของประเทศมีภูเขามาก และมี โดยมีอากาศร้อนในฤดูร้อน แต่หนาวเย็นพร้อมกับมีหิมะในฤดูหนาว ในตะวันตกเฉียงเหนือเป็นพื้นที่เนินปานกลาง และในตะวันออกเฉียงเหนือมีพื้นที่ราบเรียบเป็นส่วนใหญ่ ภูมิภาค ซึ่งตั้งอยู่ทางใต้ของประเทศเป็นภูมิภาคที่มีขนาดเล็กที่สุด มีภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน และมีภูเขามากที่สุด ซาราเยโว เป็นเมืองหลวง และเมืองใหญ่ที่สุดของบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา ต่อจากบันยาลูกา และ
บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา Bosna i Hercegovina (บอสเนีย) Bosne i Hercegovina (โครเอเชีย) Bosna i Hercegovina / Босна и Херцеговина (เซอร์เบีย) | |
---|---|
คำขวัญ: ไม่มี | |
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด | ซาราเยโว 43°52′N 18°25′E / 43.867°N 18.417°E |
ภาษาราชการ | ภาษาบอสเนีย ภาษาเซอร์เบีย และภาษาโครเอเชีย |
การปกครอง | สหพันธ์ ระบบรัฐสภา |
• ผู้แทนระดับสูง | |
• ประธานคณะประธานาธิบดี | |
• สมาชิกคณะประธานาธิบดี | เฌลย์กอ ก็อมชิช |
• ประธานสภารัฐมนตรี | |
ก่อตั้งในปี 753 | |
• | 753 |
• สมัย ออตโตมันยึดครอง | 1463 |
1878 | |
1918 | |
1943 | |
1992 | |
1995 | |
พื้นที่ | |
• รวม | 51,129 ตารางกิโลเมตร (19,741 ตารางไมล์) (125) |
1.4% | |
ประชากร | |
• 2019 ประมาณ | 3,332,593 (135) |
• สำมะโนประชากร 2013 | 3,531,159 |
69 ต่อตารางกิโลเมตร (178.7 ต่อตารางไมล์) | |
จีดีพี (อำนาจซื้อ) | 2021 (ประมาณ) |
• รวม | $51.996 พันล้าน (114) |
• ต่อหัว | $15,935 () |
จีดีพี (ราคาตลาด) | 2021 (ประมาณ) |
• รวม | $21.953 พันล้าน (115) |
• ต่อหัว | $6,727 () |
จีนี (2015) | 32.7 ปานกลาง · |
เอชดีไอ (2019) | 0.780 สูง · 73 |
สกุลเงิน | (BAM) |
เขตเวลา | UTC+1 (CEST) |
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง) | UTC+1 () |
รหัสโทรศัพท์ | 387 |
โดเมนบนสุด | .ba |
การเมือง
ตามมาตรา 5 ของรัฐธรรมนูญแห่งบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาประธานาธิบดีประกอบด้วยสมาชิกสามกลุ่มซึ่งเป็นตัวแทนของประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาได้แก่ ชาวบอสเนีย ชาวเซิร์บและชาวโครแอตหมุนเวียนครั้งละรอบๆ รอบละ 8 เดือนในวาระ 4 ปี การดำรงตำแหน่งประธานธิบดีมีวาระได้ไม่เกิน 2 วาระ ถึงแม้จะไม่จำกัดวาระก็ตาม ประธานาธิบดีจะขึ้นดำรงตำแหน่งคนแรกจะต้องมีคะแนนเสียงมากที่สุดใน 3 กลุ่ม
การแบ่งเขตการปกครอง
ตามข้อตกลงเดย์ตัน ประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาแบ่งเขตการบริหารหลักออกเป็น
- สหพันธรัฐบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา แบ่งออกเป็น 10 รัฐ (cantons) ได้แก่
- เรปูบลิกาเซิร์ปสกา แบ่งออกเป็น 7 เขต (regions) ได้แก่
- เขตเบิร์ชกอ เป็นหน่วยบริหารที่ปกครองตนเองภายใต้อำนาจอธิปไตยของประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา เป็นส่วนหนึ่งของทั้งสหพันธรัฐบอสเนียฯ และสาธารณรัฐเซิร์ปสกา
กองทัพ
บอสเนียมีทหารกองประจำการประมาณ 14,000 นาย โดยบอสเนียวางกำลังทหารอยู่ตามแนวป่าและชายแดนประเทศ เพื่อป้องกันประเทศของตน บอสเนียจัดกลุ่มทหารตามป่าอยู่ประมาณ 3.000-4.000 คน ส่วนชายแดนมีประมาณ 5.000-10.000 คน รถถังส่วนใหญ่ใช้รุ่น T-55 จำนวน 155 คัน และ M-60A3 จำนวน 45 รวมถึงยานเกราะลำเลียงพล M-113 ที่ได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐ รถเกราะติดปืนกล55.ม.ม. ถึงบอสเนียจะมีกำลังทหารน้อย แต่ก็แข็งแกร่งมาก
ประวัติศาสตร์
ยูโกสลาเวียเดิมประกอบด้วย 6 สาธารณรัฐ กล่าวคือ สาธารณรัฐสโลวีเนีย โครเอเชีย เซอร์เบีย บอสเนีย - เฮอร์เซโกวีนา มอนเตเนโกร และมาซิโดเนีย รวมทั้งคอซอวอและวอยวอดีนา ซึ่งเป็นจังหวัดปกครองตนเอง
ราชอาณาจักรบอสเนีย
ราชอาณาจักรบอสเนีย ก่อตั้งราวปี 753 โดยชาวบอสเนีย ซึ่งนับถือศาสนาคริสต์นิกายบอสเนียนออร์ทอดอกซ์ และเข้าเป็นสมาชิกของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ จนถึงปี 1463 ชาวบอสเนียเริ่มหันเข้ารับอิสลาม และรวมชาติเข้ากับ จักรวรรดิออตโตมัน ทำให้จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์หมดสิทธิปกครองบอสเนียต่อไป
สมัยออตโตมัน
จักรวรรดิออตโตมันได้รวมบอสเนียเป็นแคว้นของจักรวรรดิบอสเนีย คล้ายกับจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์หรือจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี เช่นเดียวกับเซอร์เบีย และดินแดนอื่นๆใกล้เคียง
ปฏิวัติบอสเนียใหญ่และความพยายามประกาศเอกราชจากออตโตมัน
ในปี 1831 ดินแดนเอยาเลต์แห่งบอสเนียซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการปกครองของออตโตมันได้ก่อการกำเริบที่เรียกว่า ภายใต้การนำของ หรือฉายานาม มังกรแห่งบอสเนีย (Zmaj od Bosne) การต่อสู้ดุเดือดในปี 1833 ออตโตมันก็สามารถยึดซาราเยโวกลับมาได้แต่ก็ต้องเสียการควบคุมประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาที่มีการก่อจลาจลและการปฏิวัติเพื่อเอกราชมากมายตามเมือง ตามป่าตามเขา ในหลายจุดทั่วดินแดนกระตุ้นชาตินิยมที่ไม่เฉพาะบอสเนียแต่รวม เซอร์เบีย บัลแกเรีย มอนเตเนโกร และ โรมาเนีย การต่อสู้ทำให้เกิดเหตุที่เรียกว่า การกำเริบในเฮอร์เซโกวีนา(Herzegovina uprising) ในปี 1852-1862 และ ในปี 1875-1877 และกลายมาเป็น ส่วนหนึ่งของเหตุการณ์ที่เรียกว่า Great Eastern Crisis หรือวิกฤตตะวันออกครั้งใหญ่ ที่ออตโตมันยอมถอยออกจากบอสเนีย
ดินแดนปกครองร่วมบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา
ราชวงศ์ฮับสบูร์ก ได้ประชุมร่วมกับ กลุ่มมุขมนตรีบอสเนีย-เฮอร์เซโกวีนา หลังในปี 1878 ออสเตรียมีบทบาทมากในการช่วยบอสเนียต่อสู้กับออตโตมัน คณะรัฐบาลจึงเชิญ จักรพรรดิแแห่งออสเตรียขึ้นเป็นประมุขของประเทศและได้ผนวกดินแดนรวมกับจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี เป็นประเทศองค์ประกอบ เหมือนกับ ราชอาณาจักรโบฮีเมียหรือราชอาณาจักรโมราเวีย. ราชอาณาจักรบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาของราชวงศ์ฮับสบูร์กสิ้นสุดลงหลังการพ่ายแพ้สงครามโลกครั้งที่1
ราชอาณาจักรยูโกสลาเวีย
ราชอาณาจักรยูโกสลาเวียก่อตั้งขึ้นโดยการรวมตัวของรัฐแห่งชาวสโลวีน โครแอต และเซิร์บที่เพิ่งก่อตั้งขึ้นและราชอาณาจักรเซอร์เบียที่เป็นราชอาณาจักรอิสระ ราชอาณาจักรมอนเตเนโกรตกไปอยู่ภายใต้การปกครองของเซอร์เบียก่อนหน้านั้นแล้ว ราชอาณาจักรยูโกสลาเวียล้มสลายเมื่อ กองทัพนาซีเยอรมันบุกยูโกสลาเวีย
สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวีย
ในปี 1943 พรรคคอมมิวนิสต์ยูโกสลาเวียก็สามารถปลดปล่อยยูโกสลาเวียได้ ภายใต้การนำของ ยอซีป บรอซ ตีโต ในปี 1991 มาซิโดเนีย โครเอเชียและสโลวีเนีย แยกประเทศ และในปี 1992 เมื่อบอสเนียและเซอร์เบียแตกคอและทำสงครามกัน เนื่องจากบอสเนียไม่พอใจที่เซอร์เบียรุกรานโครเอเชีย ทำให้ยูโกสลาเวียล่มสลาย และเกิดสงครามยูโกสลาเวีย
สงครามบอสเนีย
สงครามบอสเนีย หรือ สงครามกลางเมืองบอสเนีย เป็นสงครามความขัดแย้งชาติพันธุ์ระหว่างชาวโครแอต ชาวเซิร์บ และชาวบอสเนียซึ่งเป็นชาวมุสลิม สงครามปะทุในวันที่ 6 เมษายน ค.ศ. 1992 เมื่อชาวเซิร์บได้ก่อจลาจลเพื่อแยกตัวเป็นอิสระ ในขณะเดียวกันชาวโครแอตก็แยกดินแดนเป็นอิสระเช่นเดียวกัน ในช่วงสัปดาห์เดียวบอสเนียเกือบทั้งประเทศกลายเป็นทะเลเพลิง สงครามขยายวงกว้างไม่เว้นแต่กรุงซาราเยโว เมืองหลวงของบอสเนีย
เศรษฐกิจ
เศรษฐกิจส่วนใหญ่ของประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา ฟื้นตัวจากสงครามต้นศตวรรษที่21 ช่วงราวปี 2000-2005 มีการประกาศสกุลเงิน แทน เงิน โดยสกุลเงินแปลงค่ามาจากเงินมาร์คเยอรมัน ภายหลังเยอรมันประกาศใช้เงินยูโร ประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนาเป็นแหล่งอุตสหกรรรมเดิมของอดีตยูโกสลาเวีย มีโรงงานเหล็กกล้า เขือน โรงงานผลิตไฟฟ้า โรงงานผลิตเครื่องบิน ยานเกราะ อาวุธยุทโธปกรณ์ โรงงานผลิตรถยนต์ อลูมีเนียม เฟอร์นิเจอร์ และแหล่งน้ำมันดิบ
ในด้านอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว การพานิชย์ และ การลงทุนด้านโทรคมนาคมบอสเนียก็เติบโตเร็ว บริษัทBH Telecom กลายเป็นผู้ให้บริการรายใหญ่ที่สุดในประเทศ และ มีรัฐบาลเป็นเจ้าของกิจการ โดยส่วนใหญ่ กิจการของบริษัทในภาคอุตสาหกรรม มักจะมีรัฐบาลถือหุ้น หรือ ถือครองในตัวเลขที่สูงกว่า 50 - 60% หรือ อาจจะเป็นเจ้าของ เช่น บริษัทน้ำมันบอสเนีย Energopetrol, สายการบิน B&H Airlines เป็นต้น สัดส่วนที่รัฐบาลถือครองกำไรของบริษัทเหล่านั้น ทำให้รัฐบาลบอสเนียมีงบประมาณมากพอที่จะฟื้นฟูและบริหารดูแลประเทศ จนทำให้เศรษฐกิจบอสเนียเติบโต อัตราว่างงานลดลงในช่วงทศวรรษที่ 2010 และ สหภาพยุโรปประกาศให้ประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา เป็นผู้สมัครสมาชิกสหภาพยุโรปที่มีศักยภาพ แค่เฉพาะบริษัทเหล็กกล้า Aluminij Mostar ก็สร้างกำไรให้รัฐบาลกลางบอสเนียไปแล้ว 40 ล้านยูโรต่อปี กรุงซาราเยโวเมืองหลวงของประเทศ ยังเป็นที่ตั้งของบริษัทพานิชย์ อย่าง BBI Centar ที่ใหญ่ที่สุดและเป็นศูนย์กลางของคาบสมุทรบอลข่าน โดย BBI Centar เป็นห้างสรรพสินค้าชั้นนำของคาบสมุทรบอลข่านซึ่งมีเจ้าของคือธนาคาร BBI : Bosna Bank International ธนาคารฮาลาลแห่งแรกของทวีปยุโรป นอกจากนี้ยังมีบริษัทข่าวสารชั้นนำอย่าง al-jazeera Balkans, Federalna และ Oslobođenje ตั้งสำนักงานใหญ่ในซาราเยโว
ในด้านเกษตรกรรม ประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนามีการผลิต ผลิตภัณฑ์ด้านอาหารมากมายตั้งแต่ ข้าวสาลี ผลไม้ นมวัว เนื้อวัว ปลา อาหารทะเล และอื่น ๆ บอสเนียเป็นแหล่งแปรรูปอาหารชั้นดีในบอลข่านตะวันตก ที่ซึ่งแม้แต่ประเทศสมาชิกสหภาพยุโรปอย่าง โครเอเชียยังต้องใช้บริการ
ในด้านแหล่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ บอสเนียเป็นแหล่งน้ำมันดิบบนดินที่ใหญ่ที่สุดในทวีปยุโรป บนทุ่งน้ำมันที่เรียกว่า ทุ่งน้ำมันซามัช (Šamac oil field) ซึ่งค้นพบในปี 2004 โดยบริษัทน้ำมันรัฐบาล Energopetrol นอกจากนี้ยังเปิดให้บริษัทร่วมรัฐบาลเอกชน Nestro Petrol เข้ามาขุดเจาะน้ำมันในเขตดังกล่าว ประมาณการณ์ว่า แหล่งน้ำมันซามัช มีน้ำมันอยู่ราว 3.6 พันล้านบาร์เรล นอกจากนี้บอสเนียยังมีทุ่งน้ำมันอีกแห่งคือทุ่งน้ำมันตุชล่า (Tuzla oil field) ประมาณการณ์ว่ามีน้ำมันดิบราว 300 ล้านบาร์เรล อย่างไรก็ตามทุ่งน้ำมันดังกล่าวถูกผูกขาดโดย Energopetrol อย่างเดียว และยังไม่ได้มีการขุดเจาะแต่อย่างใด รัฐบาลบอสเนียมีแผนให้แหล่งน้ำมันตุชล่า อยู่ในการศึกษาต่อไป เนื่องจากเป็นแหล่งที่ค้นพบใหม่
ในด้านการผลิตทางทหาร บอสเนีย มีบริษัทรัฐและเอกชนผลิตอาวุธ ตั้งแต่กระสุนปืน ยานเกราะ รถถัง M-84 และปืนใหญ่ รวมถึงอาวุธและนวัตกรรมอื่น ๆ โดยมีบริษัททั้งหมดดังนี้คือ "Zrak" d. d. Sarajevo PD "Igman" Konjic, Ginex d.d. Goražde, "Orao" AD Bijeljina, UNIS Promex Sarajevo, BNT Travnik, "Binas" d. d. Bugojno, Fabrika specijalnih vozila, TRZ Hadžići และ Vitezit
สำหรับการพลังงานไฟฟ้าของบอสเนีย ทั้งหมดของประเทศ พึ่งพาไฟฟ้าของตนเองได้ และมีการขายพลังงานไฟฟ้าให้เพื่อนบ้านอย่าง มอนเตเนโกร โครเอเชีย เป็นต้น บริษัทไฟฟ้าชั้นนำของบอสเนียคือ Elektroprivreda BiH โดยการถือครองของรัฐบาล 100% และ Energoinvest บริษัทร่วมเอกชน - รัฐของบอสเนีย ผลิตและแจกจ่ายกระแส่ไฟฟ้าให้ประชาชนบอสเนีย โดยแหล่งผลิตไฟฟ้าของบอสเนียส่วนใหญ่เดิมมาจากเขื่อนผลิตกระแสไฟฟ้าในแม่น้ำเนเรตวาทางตอนกลางของเฮอร์เซโกวีนา แต่ภายหลังมีแผนการพัฒนาโรงไฟฟ้าถ่านหิน และโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในเมืองตุชล่า ทางตอนเหนือของประเทศ โดย NEK เป็นผู้บริหารดูแลจัดการในการพัฒนาพลังงานนิวเคลียร์ ซึ่งในประเทศบอสเนียมีการค้นพบยูเรเนียมที่มีสมรรถนะต่ำสำหรับโรงไฟฟ้านิวเคลียร์พลังงานแบบฟิชชั่น แม้จะมีการคัดค้าน
นอกจากนี้บอสเนียยังเป็นแหล่งที่ตั้งของธนาคารและสินเชื่อมากมาย เช่น Addiko Bank,Bosna Bank International(BBI), Nova banka, Union Banka, MF banka เป็นต้น และรัฐบาลบอสเนียวางแผนจะสร้างประเทศตนเองให้เป็นประเทศที่มีความสำคัญด้านโลจิสติกส์ของอนุภูมิภาคยุโรปกลาง ผ่านโครงการ Corridor Vc ซึ่งกำลังดำเนินการณ์อยู่ ในการสร้างถนนทางหลวง ทางรถไฟ และ ท่าเรือ เพื่อเป็นสถานทีรองรับการนำเข้าและส่งออกให้แก่ยุโรปกลางและบอลข่าน แทนการพึ่งพาเยอรมัน หรือ ตุรกี โดยโครงการได้รับการสนับสนุนไม่ว่าจะเป็นโปแลนด์ เช็ก สโลวาเกีย สโลวีเนีย โครเอเชีย ฮังการี โรมาเนีย บัลแกเรีย เป็นต้น ซึ่งทำให้บอสเนียกลายเป็นประเทศที่ดึงดูดการลงทุนจากนักลงทุนต่างชาติ แม้ว่าภายในประเทศยังค่อนข้างที่จะมีการผูกขาดเศรษฐกิจโดยภาครัฐมากกว่าเอกชนก็ตาม
แหล่งส่งออกบอสเนีย ; เยอรมัน 14.7%, โครเอเชีย 11.8%, อิตาลี 11.1%, เซอร์เบีย 10%, สโลเวเนีย 9%, ออสเตรีย 8.3% ขณะที่การนำเข้าของบอสเนีย; เยอรมัน 11.6%, อิตาลี 11.3 %,จีน 6.5%, รัสเซีย 4.7%, ตุรกี 4.2%
อัตราเงินเฟ้อบอสเนียอยู่ที่ 1.369% ประชากรที่ต่ำกว่าเส้นความยากจนมีต่ำกว่า 15% ของประชากรทั้งหมด GDP ต่อหัวอยู่ที่ 5,754 ดอลลาร์สหรัฐ (หรือประมาณ 175,000 บาท) ซึ่งถือเป็นมูลค่าที่สูง และเศรษฐกิจบอสเนียก็ถูกจัดอันดับให้ประเทศกำลังพัฒนาที่มีเศรษฐกิจค่อนบน ที่สามารถเป็นประเทศพัฒนาแล้วได้ในอนาคต นอกจากนี้ในทศวรรษที่ 2020 บอสเนียมีแผนที่จะเข้าร่วม สหภาพยุโรป หรือ สมาคมการค้าเสรียุโรป ขึ้นอยู่กับนโยบายของรัฐบาล
ประชากร
ประเทศบอสเนียมีประชากรประมาณ 3,790,000 คน โดยแบ่งเป็น 50.11% ชาวเซิร์บ 30.78% ชาวโครแอต 15.43%[]
ศาสนา
ประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนานอกจากมีความหลากหลายทางเชื้อชาติ แล้ว ยังมีความหลากหลายทางศาสนา โดยเมืองหลวงของประเทศ ซาราเยโว ถูกตั้งฉายาว่า เยรูซาเลมแห่งยุโรป หรือ เยรูซาเลมแห่งโลกตะวันตก
หมายเหตุ
- BiH / БиХ
อ้างอิง
- United Nations. "World Population Prospects 2019".
- Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine / Agency for Statistics of Bosnia and Herzegovina (2016). "Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini, 2013: Rezultati Popisa / Census of Population, Households and Dwellings in Bosnia and Herzegovina, 2013: Final Results" (PDF) (ภาษาบอสเนีย และ อังกฤษ). (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 25 June 2021. สืบค้นเมื่อ 21 June 2021.
- "Report for Selected Countries and Subjects". IMF. 28 December 2019.
- "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. TWB. จากแหล่งเดิมเมื่อ 29 October 2017. สืบค้นเมื่อ 29 October 2017.
- Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN . สืบค้นเมื่อ 16 December 2020.
- "Bosnia and Herzegovina: largest cities and towns and statistics of their population". World Gazetteer.
- ประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา 2009-05-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จากเว็บไซต์กระทรวงต่างประเทศ
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
bxseniyaelaehxresokwina xngkvs Bosnia and Herzegovina bxseniy okhrexechiy mxnetenokr esxrebiy Bosna i Hercegovina Bosna i Hercegovina xxkesiyng bosna i xertseɡoʋina yxwa BiH BiH BiH hrux B amp H bangkhrngeriykwa bxseniy ehxresokwina aelamkcaruckinnamxyangimepnthangkarwa bxseniy epnpraethsthitngxyubnthangaeykrahwangyuorpit aela tngxyuinkhabsmuthrbxlkhan miphrmaedntidkbpraethsesxrebiythangtawnxxk mxnetenokrthangtawnxxkechiyngit aelaokhrexechiythangehnux aelatawntkechiyngehnux thangthisitkhxngpraethsyngmiphunthitidchayfngaekhbthangthaelexedriytik phayinthaelemdietxrereniyn sungmirayathangpraman 20 kiolemtr 12 iml inphunthitxnklangaelatawnxxkkhxngpraethsmiphuekhamak aelami odymixakasrxninvdurxn aethnaweynphrxmkbmihimainvduhnaw intawntkechiyngehnuxepnphunthieninpanklang aelaintawnxxkechiyngehnuxmiphunthiraberiybepnswnihy phumiphakh sungtngxyuthangitkhxngpraethsepnphumiphakhthimikhnadelkthisud miphumixakasaebbemdietxrereniyn aelamiphuekhamakthisud saraeyow epnemuxnghlwng aelaemuxngihythisudkhxngbxseniyaelaehxresokwina txcakbnyaluka aelabxseniyaelaehxresokwina Bosna i Hercegovina bxseniy Bosne i Hercegovina okhrexechiy Bosna i Hercegovina Bosna i Hercegovina esxrebiy thngchati traaephndinkhakhwy immiephlngchati ephlngchatibxseniyaelaehxresokwinaemuxnghlwng aelaemuxngihysudsaraeyow 43 52 N 18 25 E 43 867 N 18 417 E 43 867 18 417phasarachkarphasabxseniy phasaesxrebiy aelaphasaokhrexechiykarpkkhrxngshphnth rabbrthspha phuaethnradbsung prathankhnaprathanathibdi smachikkhnaprathanathibdiechlykx kxmchich prathanspharthmntri kxtnginpi 753 753 smy xxtotmnyudkhrxng1463 dinaednitkarpkkhrxngrwmbxseniyaelaehxresokwina1878 rachxanackryuokslaewiy1918 shphnthsatharnrthsngkhmniymyuokslaewiy1943 satharnrthbxseniyaelaehxresokwina sngkhrambxseniy1992 shphnthrthbxseniyaelaehxresokwina1995phunthi rwm51 129 tarangkiolemtr 19 741 tarangiml 125 aehlngna 1 4 prachakr 2019 praman3 332 593 135 samaonprachakr 20133 531 159 khwamhnaaenn69 txtarangkiolemtr 178 7 txtarangiml cidiphi xanacsux 2021 praman rwm 51 996 phnlan 114 txhw 15 935 cidiphi rakhatlad 2021 praman rwm 21 953 phnlan 115 txhw 6 727 cini 2015 32 7 panklang exchdiix 2019 0 780 sung 73skulengin BAM ekhtewlaUTC 1 CEST vdurxn ewlaxxmaesng UTC 1 rhsothrsphth387odemnbnsud bakaremuxngtammatra 5 khxngrththrrmnuyaehngbxseniyaelaehxresokwinaprathanathibdiprakxbdwysmachiksamklumsungepntwaethnkhxngpraethsbxseniyaelaehxresokwinaidaek chawbxseniy chawesirbaelachawokhraexthmunewiynkhrnglarxb rxbla 8 eduxninwara 4 pi kardarngtaaehnngprathanthibdimiwaraidimekin 2 wara thungaemcaimcakdwaraktam prathanathibdicakhundarngtaaehnngkhnaerkcatxngmikhaaennesiyngmakthisudin 3 klum karaebngekhtkarpkkhrxng tamkhxtklngedytn praethsbxseniyaelaehxresokwinaaebngekhtkarbriharhlkxxkepn shphnthrthbxseniyaelaehxresokwina aebngxxkepn 10 rth cantons idaekrthsaraeyowerpublikaesirpska aebngxxkepn 7 ekht regions idaekekhtebirchkx epnhnwybriharthipkkhrxngtnexngphayitxanacxthipitykhxngpraethsbxseniyaelaehxresokwina epnswnhnungkhxngthngshphnthrthbxseniy aelasatharnrthesirpskakxngthph bxseniymithharkxngpracakarpraman 14 000 nay odybxseniywangkalngthharxyutamaenwpaaelachayaednpraeths ephuxpxngknpraethskhxngtn bxseniycdklumthhartampaxyupraman 3 000 4 000 khn swnchayaednmipraman 5 000 10 000 khn rththngswnihyichrun T 55 canwn 155 khn aela M 60A3 canwn 45 rwmthungyanekraalaeliyngphl M 113 thiidrbkarsnbsnuncakshrth rthekraatidpunkl55 m m thungbxseniycamikalngthharnxy aetkaekhngaekrngmakprawtisastryuokslaewiyedimprakxbdwy 6 satharnrth klawkhux satharnrthsolwieniy okhrexechiy esxrebiy bxseniy ehxresokwina mxnetenokr aelamasiodeniy rwmthngkhxsxwxaelawxywxdina sungepncnghwdpkkhrxngtnexng rachxanackrbxseniy rachxanackrbxseniy kxtngrawpi 753 odychawbxseniy sungnbthuxsasnakhristnikaybxseniynxxrthxdxks aelaekhaepnsmachikkhxngckrwrrdiormnxnskdisiththi cnthungpi 1463 chawbxseniyerimhnekharbxislam aelarwmchatiekhakb ckrwrrdixxtotmn thaihckrwrrdiormnxnskdisiththihmdsiththipkkhrxngbxseniytxip rachxanackrbxseniysmyxxtotmn ckrwrrdixxtotmnidrwmbxseniyepnaekhwnkhxngckrwrrdibxseniy khlaykbckrwrrdiormnxnskdisiththihruxckrwrrdixxsetriy hngkari echnediywkbesxrebiy aeladinaednxuniklekhiyng ptiwtibxseniyihyaelakhwamphyayamprakasexkrachcakxxtotmn inpi 1831 dinaednexyaeltaehngbxseniysungepnswnhnungkhxngkarpkkhrxngkhxngxxtotmnidkxkarkaeribthieriykwa phayitkarnakhxng hruxchayanam mngkraehngbxseniy Zmaj od Bosne kartxsudueduxdinpi 1833 xxtotmnksamarthyudsaraeyowklbmaidaetktxngesiykarkhwbkhumpraethsbxseniyaelaehxresokwinathimikarkxclaclaelakarptiwtiephuxexkrachmakmaytamemuxng tampatamekha inhlaycudthwdinaednkratunchatiniymthiimechphaabxseniyaetrwm esxrebiy blaekeriy mxnetenokr aela ormaeniy kartxsuthaihekidehtuthieriykwa karkaeribinehxresokwina Herzegovina uprising inpi 1852 1862 aela inpi 1875 1877 aelaklaymaepn swnhnungkhxngehtukarnthieriykwa Great Eastern Crisis hruxwikvttawnxxkkhrngihy thixxtotmnyxmthxyxxkcakbxseniy wikvttawnxxkkhrngihyrahwangfaysnnibatbxlkhankbxxtotmndinaednpkkhrxngrwmbxseniyaelaehxresokwina rachwngshbsburk idprachumrwmkb klummukhmntribxseniy ehxresokwina hlnginpi 1878 xxsetriymibthbathmakinkarchwybxseniytxsukbxxtotmn khnarthbalcungechiy ckrphrrdiaeaehngxxsetriykhunepnpramukhkhxngpraethsaelaidphnwkdinaednrwmkbckrwrrdixxsetriy hngkari epnpraethsxngkhprakxb ehmuxnkb rachxanackrobhiemiyhruxrachxanackromraewiy rachxanackrbxseniyaelaehxresokwinakhxngrachwngshbsburksinsudlnghlngkarphayaephsngkhramolkkhrngthi1 tukaethwinsaraeyow inyukhthirachwngshbsburkpkkhrxngrachxanackryuokslaewiy rachxanackryuokslaewiykxtngkhunodykarrwmtwkhxngrthaehngchawsolwin okhraext aelaesirbthiephingkxtngkhunaelarachxanackresxrebiythiepnrachxanackrxisra rachxanackrmxnetenokrtkipxyuphayitkarpkkhrxngkhxngesxrebiykxnhnannaelw rachxanackryuokslaewiylmslayemux kxngthphnasieyxrmnbukyuokslaewiy shphnthsatharnrthsngkhmniymyuokslaewiy inpi 1943 phrrkhkhxmmiwnistyuokslaewiyksamarthpldplxyyuokslaewiyid phayitkarnakhxng yxsip brxs tiot inpi 1991 masiodeniy okhrexechiyaelasolwieniy aeykpraeths aelainpi 1992 emuxbxseniyaelaesxrebiyaetkkhxaelathasngkhramkn enuxngcakbxseniyimphxicthiesxrebiyrukranokhrexechiy thaihyuokslaewiylmslay aelaekidsngkhramyuokslaewiy sngkhrambxseniy sngkhrambxseniy hrux sngkhramklangemuxngbxseniy epnsngkhramkhwamkhdaeyngchatiphnthurahwangchawokhraext chawesirb aelachawbxseniysungepnchawmuslim sngkhrampathuinwnthi 6 emsayn kh s 1992 emuxchawesirbidkxclaclephuxaeyktwepnxisra inkhnaediywknchawokhraextkaeykdinaednepnxisraechnediywkn inchwngspdahediywbxseniyekuxbthngpraethsklayepnthaelephling sngkhramkhyaywngkwangimewnaetkrungsaraeyow emuxnghlwngkhxngbxseniyesrsthkicBBI Center hangsrrphsinkhaaelasunyklangkhxngthnakharBBI esrsthkicswnihykhxngpraethsbxseniyaelaehxresokwina funtwcaksngkhramtnstwrrsthi21 chwngrawpi 2000 2005 mikarprakasskulengin aethn engin odyskulenginaeplngkhamacakenginmarkheyxrmn phayhlngeyxrmnprakasichenginyuor praethsbxseniyaelaehxresokwinaepnaehlngxutshkrrrmedimkhxngxdityuokslaewiy miorngnganehlkkla ekhuxn orngnganphlitiffa orngnganphlitekhruxngbin yanekraa xawuthyuthothpkrn orngnganphlitrthynt xlumieniym efxrniecxr aelaaehlngnamndib indanxutsahkrrmkarthxngethiyw karphanichy aela karlngthundanothrkhmnakhmbxseniyketiboterw bristhBH Telecom klayepnphuihbrikarrayihythisudinpraeths aela mirthbalepnecakhxngkickar odyswnihy kickarkhxngbristhinphakhxutsahkrrm mkcamirthbalthuxhun hrux thuxkhrxngintwelkhthisungkwa 50 60 hrux xaccaepnecakhxng echn bristhnamnbxseniy Energopetrol saykarbin B amp H Airlines epntn sdswnthirthbalthuxkhrxngkairkhxngbristhehlann thaihrthbalbxseniymingbpramanmakphxthicafunfuaelabriharduaelpraeths cnthaihesrsthkicbxseniyetibot xtrawangnganldlnginchwngthswrrsthi 2010 aela shphaphyuorpprakasihpraethsbxseniyaelaehxresokwina epnphusmkhrsmachikshphaphyuorpthimiskyphaph aekhechphaabristhehlkkla Aluminij Mostar ksrangkairihrthbalklangbxseniyipaelw 40 lanyuortxpi krungsaraeyowemuxnghlwngkhxngpraeths yngepnthitngkhxngbristhphanichy xyang BBI Centar thiihythisudaelaepnsunyklangkhxngkhabsmuthrbxlkhan ody BBI Centar epnhangsrrphsinkhachnnakhxngkhabsmuthrbxlkhansungmiecakhxngkhuxthnakhar BBI Bosna Bank International thnakharhalalaehngaerkkhxngthwipyuorp nxkcakniyngmibristhkhawsarchnnaxyang al jazeera Balkans Federalna aela Oslobođenje tngsanknganihyinsaraeyow indanekstrkrrm praethsbxseniyaelaehxresokwinamikarphlit phlitphnthdanxaharmakmaytngaet khawsali phlim nmww enuxww pla xaharthael aelaxun bxseniyepnaehlngaeprrupxaharchndiinbxlkhantawntk thisungaemaetpraethssmachikshphaphyuorpxyang okhrexechiyyngtxngichbrikar indanaehlngnamnaelakasthrrmchati bxseniyepnaehlngnamndibbndinthiihythisudinthwipyuorp bnthungnamnthieriykwa thungnamnsamch Samac oil field sungkhnphbinpi 2004 odybristhnamnrthbal Energopetrol nxkcakniyngepidihbristhrwmrthbalexkchn Nestro Petrol ekhamakhudecaanamninekhtdngklaw pramankarnwa aehlngnamnsamch minamnxyuraw 3 6 phnlanbarerl nxkcaknibxseniyyngmithungnamnxikaehngkhuxthungnamntuchla Tuzla oil field pramankarnwaminamndibraw 300 lanbarerl xyangirktamthungnamndngklawthukphukkhadody Energopetrol xyangediyw aelayngimidmikarkhudecaaaetxyangid rthbalbxseniymiaephnihaehlngnamntuchla xyuinkarsuksatxip enuxngcakepnaehlngthikhnphbihm indankarphlitthangthhar bxseniy mibristhrthaelaexkchnphlitxawuth tngaetkrasunpun yanekraa rththng M 84 aelapunihy rwmthungxawuthaelanwtkrrmxun odymibrisththnghmddngnikhux Zrak d d Sarajevo PD Igman Konjic Ginex d d Gorazde Orao AD Bijeljina UNIS Promex Sarajevo BNT Travnik Binas d d Bugojno Fabrika specijalnih vozila TRZ Hadzici aela Vitezit sahrbkarphlngnganiffakhxngbxseniy thnghmdkhxngpraeths phungphaiffakhxngtnexngid aelamikarkhayphlngnganiffaihephuxnbanxyang mxnetenokr okhrexechiy epntn bristhiffachnnakhxngbxseniykhux Elektroprivreda BiH odykarthuxkhrxngkhxngrthbal 100 aela Energoinvest bristhrwmexkchn rthkhxngbxseniy phlitaelaaeckcaykraaesiffaihprachachnbxseniy odyaehlngphlitiffakhxngbxseniyswnihyedimmacakekhuxnphlitkraaesiffainaemnaenertwathangtxnklangkhxngehxresokwina aetphayhlngmiaephnkarphthnaorngiffathanhin aelaorngiffaniwekhliyrinemuxngtuchla thangtxnehnuxkhxngpraeths ody NEK epnphubriharduaelcdkarinkarphthnaphlngnganniwekhliyr sunginpraethsbxseniymikarkhnphbyuereniymthimismrrthnatasahrborngiffaniwekhliyrphlngnganaebbfichchn aemcamikarkhdkhan nxkcaknibxseniyyngepnaehlngthitngkhxngthnakharaelasinechuxmakmay echn Addiko Bank Bosna Bank International BBI Nova banka Union Banka MF banka epntn aelarthbalbxseniywangaephncasrangpraethstnexngihepnpraethsthimikhwamsakhydanolcistikskhxngxnuphumiphakhyuorpklang phanokhrngkar Corridor Vc sungkalngdaeninkarnxyu inkarsrangthnnthanghlwng thangrthif aela thaerux ephuxepnsthanthirxngrbkarnaekhaaelasngxxkihaekyuorpklangaelabxlkhan aethnkarphungphaeyxrmn hrux turki odyokhrngkaridrbkarsnbsnunimwacaepnopaelnd echk solwaekiy solwieniy okhrexechiy hngkari ormaeniy blaekeriy epntn sungthaihbxseniyklayepnpraethsthidungdudkarlngthuncaknklngthuntangchati aemwaphayinpraethsyngkhxnkhangthicamikarphukkhadesrsthkicodyphakhrthmakkwaexkchnktam aehlngsngxxkbxseniy eyxrmn 14 7 okhrexechiy 11 8 xitali 11 1 esxrebiy 10 soleweniy 9 xxsetriy 8 3 khnathikarnaekhakhxngbxseniy eyxrmn 11 6 xitali 11 3 cin 6 5 rsesiy 4 7 turki 4 2 xtraenginefxbxseniyxyuthi 1 369 prachakrthitakwaesnkhwamyakcnmitakwa 15 khxngprachakrthnghmd GDP txhwxyuthi 5 754 dxllarshrth hruxpraman 175 000 bath sungthuxepnmulkhathisung aelaesrsthkicbxseniykthukcdxndbihpraethskalngphthnathimiesrsthkickhxnbn thisamarthepnpraethsphthnaaelwidinxnakht nxkcakniinthswrrsthi 2020 bxseniymiaephnthicaekharwm shphaphyuorp hrux smakhmkarkhaesriyuorp khunxyukbnoybaykhxngrthbalprachakrpraethsbxseniymiprachakrpraman 3 790 000 khn odyaebngepn 50 11 chawesirb 30 78 chawokhraext 15 43 txngkarxangxing sasna praethsbxseniyaelaehxresokwinanxkcakmikhwamhlakhlaythangechuxchati aelw yngmikhwamhlakhlaythangsasna odyemuxnghlwngkhxngpraeths saraeyow thuktngchayawa eyrusaelmaehngyuorp hrux eyrusaelmaehngolktawntk sasnainpraethsbxseniyaelaehxresokwina 2013 sasna epxresnxislam 51 xxrthxdxks 31 ormnkhathxlik 15 xun 3 hmayehtuBiH BiHxangxingUnited Nations World Population Prospects 2019 Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine Agency for Statistics of Bosnia and Herzegovina 2016 Popis stanovnistva domacinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 Rezultati Popisa Census of Population Households and Dwellings in Bosnia and Herzegovina 2013 Final Results PDF phasabxseniy aela xngkvs PDF cakaehlngedimemux 25 June 2021 subkhnemux 21 June 2021 Report for Selected Countries and Subjects IMF 28 December 2019 Distribution of family income Gini index The World Factbook TWB cakaehlngedimemux 29 October 2017 subkhnemux 29 October 2017 Human Development Report 2020 The Next Frontier Human Development and the Anthropocene PDF United Nations Development Programme 15 December 2020 pp 343 346 ISBN 978 92 1 126442 5 subkhnemux 16 December 2020 Bosnia and Herzegovina largest cities and towns and statistics of their population World Gazetteer praethsbxseniyaelaehxresokwina 2009 05 29 thi ewyaebkaemchchin cakewbistkrathrwngtangpraeths bthkhwampraeths dinaedn hruxekhtkarpkkhrxngniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk